Fundusze pokonały benchmarki

Rok 2023 był wyjątkowo dobry dla inwestujących na rynkach kapitałowych. Zdecydowana większość funduszy inwestycyjnych wypracowała zysk, który w wielu przypadkach był wręcz dwucyfrowy. To był też niezły czas dla firm zarządzających, które dzięki rosnącym aktywom czy to w wyniku wysokich stóp zwrotu, czy napływu świeżego kapitału, zanotowały wyższe przychody z opłat za zarządzanie. Według danych opublikowanych przez Komisję Nadzoru Finansowego przychody z tytułu zarządzania funduszami inwestycyjnymi wyniosły w 2023 roku 3,4 mld zł wobec 2,8 mld zł rok wcześniej (wzrost o 19%). Część tej kwoty pochodzi z wynagrodzenia zmiennego.

Reklama

Z zebranych przez nas danych wynika, że ponad 2/3 funduszy detalicznych pobiło swój benchmark w 2023 roku. Ważny tu jest człon "swój", gdyż różnorodność w budowie benchmarków, na które stawiają fundusze, jest ogromna, co w praktyce przekłada się na sporą rozpiętość ich wyników.

Zapisz się na Newsletter

Bądźmy w kontakcie! Prosto na Twojego maila będziemy wysyłać skrót najważniejszych informacji ze świata finansów, powiadomienia o nowościach rynkowych, najnowsze oceny i raporty oraz codzienne notowania wybranych przez Ciebie funduszy inwestycyjnych.

Zapisz się

Podobnie jak w latach poprzednich najlepiej ze swoimi benchmarkami radziły sobie fundusze polskich papierów dłużnych oraz fundusze mieszane. Swój benchmark pobiło ok. 90% z nich. Same różnice między wynikami poszczególnych wzorców w różnych grupach funduszy dłużnych były mniejsze w porównaniu do innych segmentów. Np. w grupie funduszy papierów skarbowych długoterminowych sięgała ona 4 pkt proc. Najłatwiejsze benchmarki do pokonania miały fundusze Pocztowy Obligacji oraz Ipopema Dłużny (9,5%), które zresztą pokonały i to w pierwszym przypadku aż o 6,5 pkt proc. Najwyższą stopę zwrotu wśród benchmarków osiągnął wzorzec Skarbiec Obligacja (13,6%) i w tym przypadku wynik funduszu był słabszy.

Wracając do funduszy, których wyniki były wyraźnie wyższe od benchmarków, największą nadwyżkę wypracował Rockbridge Obligacji Długoterminowych (z wynikiem 21,4% pokonał swój benchmark aż o 9,9 pkt proc.), wspomniany Pocztowy Obligacji, a także Pekao Dłużny Aktywny oraz Generali Obligacje Aktywny (o 5,5 pkt proc.)  

Najbardziej naturalnym benchmarkiem dla tej grupy produktów jest polski indeks Treasury Bond Spot Poland (TBSP), na którego postawiło 9 z 25 funduszy (od stycznia tego roku doszedł kolejny). Większość produktów go pokonała, poza m.in. wspomnianym funduszem Ipopemy oraz ... funduszami pasywnymi, których celem co do zasady nie jest pokonanie benchmarku, tylko wypracowywanie wyników zbieżnych z nim (wyróżnione w tabeli niebieską czcionką). W przypadku funduszy dłużnych rzadko się zdarza, by fundusz indeksowy pokonał swój benchmark.

W pozostałych grupach funduszy dłużnych najwyższe nadwyżki ponad benchmark wypracowały: Rockbridge Obligacji Krótkoterminowych (aż o 17,4 pkt proc.), Pocztowy Konserwatywny (o 10,8 pkt proc.) oraz Ipopema Obligacji (o 9,8 pkt proc.).

Generalnie najlepiej ze swoimi benchmarkami poradziły sobie w 2023 roku fundusze obligacji krótkoterminowych. Ale miały też nieco łatwiejsze zadanie – wiele z nich ma w benchmarku różne kombinacje powiązane z indeksami WIBOR czy WIBID, podczas gdy pewną część portfela inwestowały w bardzo zyskowne w 2023 roku papiery oparte na stałym oprocentowaniu.  

Nieźle z biciem swoich wzorców w 2023 radziły sobie fundusze akcji polskich – pokonało go ponad 60% z nich.

Na 30 funduszy akcji polskich uniwersalnych ta sztuka udała się 20 z nich. W trzech przypadkach nadwyżka nad benchmarkiem przekroczyła 5 pkt procentowych: Investor Fundamentalny Dywidend i Wzrostu, PZU Akcji Polskich oraz PZU Akcji KRAKOWIAK. Wśród tych, które miały słabszy wynik, tradycyjnie znalazły się m.in. fundusze indeksowe.  

W przypadku tej grupy funduszy najbardziej naturalnym benchmarkiem do "bicia" jest indeks WIG. Na niego postawiły jednak zaledwie 3 fundusze, a pozostałe mają różne kombinacje indeksów, nierzadko "wzbogacone" o czynnik pieniężny (WIBID lub WIBOR). Różnice w ich stopach zwrotu za 2023 rok wyniosły prawie 10 punktów procentowych.

Nieco gorzej z biciem swoich benchmarków w 2023 roku poszło funduszom akcji polskich małych i średnich spółek. Łatwiejsze zadanie miały fundusze, które mają więcej sWIG-u 80 w benchmarku, a trudniejsze te z benchmarkiem opartym w większym stopniu na mWIG40 (sWIG80 TR zakończył rok z wynikiem 36,6%, podczas gdy indeks mWIG40 TR 43,2%). Pewne ułatwienie miały także fundusze, które w konstrukcji benchmarku wprowadziły element rynku pieniężnego (np. 10% WIBID 1M). W 2023 rok najłatwiejszy benchmark do pokonania miał Rockbridge Neo Akcji Małych Spółek (90% sWIG80 + 10% WIBID 1M, który zakończył rok z wynikiem 28,3%), a najtrudniejszy – Skarbiec Małych i Średnich Spółek (mWIG40 TR +44,1%). 

Na 17 funduszy akcji małych i średnich spółek posiadających benchmark, pobiło go 8 z nich. Największą nadwyżkę wypracował Pekao Dynamicznych Spółek – o 7,9 pkt proc. Bardzo dobrze na tle własnych benchmarków, bijąc je o ponad 5 pkkt proc., wypadły także: Rockbridge Akcji Małych i Średnich Spółek oraz Generali Akcje Małych i Średnich Spółek.

Najsłabiej w naszym zestawieniu wypadły fundusze akcji zagranicznych. Swój benchmark pokonało w 2023 roku 40% z nich, przy czym większość z nich miała dodatkowe "ułatwienie" w konstrukcji benchmarku w postaci dodatku rynku pieniężnego (WIBID / WIBOR). Z racji dużej różnorodności mieliśmy tu do czynienia także z największymi różnicami między wynikami różnych benchmarków. Np. w grupie funduszy akcji sektorowych najwyższy wynik osiągnął benchmark funduszu Beta ETF Nasdaq-100 PLN-Hedged Portfelowy FIZ (Nasdaq-100 Notional Net TR 54,7%), a najniższy – benchmark funduszu inPZU Akcje Sektora Zielonej Energii O (MSCI Global Alternative Energy Net Return Index -25,4%). 

W tym segmencie w największym stopniu swój wzorzec pokonał Generali Akcji: Megatrendy – aż o 28,7 pkt proc. Fundusz wypracował jeden z najwyższych wyników w 2023 roku spośród wszystkich funduszy (50,8%). W wypracowaniu tak dużej nadwyżki do wzorca "pomogło" istotne przeważenie spółek z sektora technologicznego (ich udział w portfelu przekracza 70%), który ma za sobą bardzo udany rok (indeks MSCI World Information Technology wzrósł aż o 53%). W indeksie, który fundusz ma w benchmarku (MSCI World), sektor technologiczny ma "jedynie" 24%. 

Także dwa kolejne fundusze w zestawieniu swoją wysoką nadwyżkę nad własnymi benchmarkami zawdzięczają m.in. większemu przeważeniu spółek technologicznych w portfelu. Szczególnie Skarbiec Spółek Wzrostowych – w jego portfelu spółki technologiczne ważą prawie 90%, podczas gdy w indeksie MSCI World Growth – 38%. 

W segmencie funduszy akcyjnych swoje benchmarki pobiło także część funduszy pasywnych, mimo że nie mają takiego celu. W zeszłym roku pomógł im m.in. dodatni wpływ zabezpieczenia ryzyka walutowego, które poprawiało wynik w funduszach inwestujących na zagranicznych rynkach (dzięki dysparytetowi stóp procentowych w Polsce i za granicą). Skala tego efektu była różna zależnie od struktury portfeli oraz wielkości potrzebnego zabezpieczenia.