W nowej wersji programu Czyste Powietrze wprowadzona została dodatkowa funkcja operatorów, którzy będą nadzorować proces ubiegania się o dotację. 25 lutego odbyło się spotkanie z gminami, w siedzibie NFOŚiGW, podczas którego przedstawiciele funduszu przedstawili obowiązki i przewidywane wynagrodzenie dla operatorów. 

Reforma programu

Program Czyste Powietrze przeszedł kompleksową reformę. Priorytetem było uszczelnienie zasad, tak, aby środki trafiały do tych odbiorców, którzy zmagają się z ubóstwem energetycznym. Dodane zostało kryterium standardu energetycznego – dofinansowane będą tylko te domy, które wymagają znacznej poprawy efektywności cieplnej. To one będą mogły otrzymać 100% dofinansowania na działania termomodernizacyjne. Wymogiem jest bycie właścicielem lub współwłaścicielem nieruchomości przez co najmniej przez 3 lata od zgłoszenia wniosku.

Dużą zmianą jest również uzależnienie wykonywanych prac od standardu energetycznego budynku oraz konieczność uzyskania konkretnego wyniku po zakończeniu przedsięwzięcia. Oznacza to, że zakres działań termomodernizacyjnych nie będzie dowolny – trzeba będzie przeprowadzić prace, które finalnie pozwolą osiągnąć określony stan cieplny budynku, potwierdzony dokumentem. Cały proces ma być nadzorowany przez operatorów, którzy w pierwszej kolejności będą rekrutowani w gminach. 

Spotkanie branżowe w sprawie Czystego Powietrza – czy będzie okres przejściowy dla pomp ciepła, które nie znalazły się liście ZUM?

Gminy jako operatorzy 

Od 2023 roku trwa program pilotażowy w województwie małopolskim i świętokrzyskim, którego zadaniem jest przetestowanie zakresu obowiązków i roli operatorów w nowej odsłonie programu Czyste Powietrze. 

– Jeżeli przychodzi do nas mieszkaniec i chce wymienić piec, naszą rolą jest znalezienie dotacji, która będzie odpowiadała jego potrzebom. Staramy się dopasować rozwiązanie dla mieszkańca, które dla niego jest najbardziej korzystne, w oparciu o dane takie jak: ilość mieszkańców, czy efektywność cieplna. Żeby ułatwić sobie to zadanie stworzyliśmy liczbę wykonawców i operatorów, których weryfikujemy. Jeżeli dotrą do nas informacje o nieuczciwych praktykach, audytor lub wykonawca może być z tej listy wykreślony –  tłumaczy Tomasz Ożóg, burmistrz gminy Skawina, która brała udział w programie pilotażowym.

W nowej odsłonie programu najwyższy poziom dotacji będzie realizowany wyłącznie przy pomocy operatorów, których zadaniem będzie wspieranie beneficjentów, narażonych na nierzetelność wykonawców lub wykluczonych cyfrowo. Rola operatorów będzie przyznawana w pierwszej kolejności gminom, a następnie innym podmiotom. 

– Nabór na gminnych operatorów zostanie uruchomiony jeszcze w tym kwartale – zapowiedziała prezes NFOŚiGW Dorota Zawadzka-Stępniak.

Branża OZE jednoczy się dla Czystego Powietrza – powstaje nowy związek pracodawców

Jakie będą zadania operatorów?

W pierwszym etapie zadaniem operatora będzie identyfikacja potencjalnych odbiorców wsparcia (podczas akcji informacyjnych, poprzez kolportaż, czy pomoc pracowników GOPS-u) oraz wstępne oszacowanie zakresu przedsięwzięcia, kosztów jego realizacji i poziomu możliwej do uzyskania dotacji. Operator wspiera mieszkańca w procesie przygotowania wniosku, a następnie w wyborze profesjonalnych i uczciwych instalatorów i wykonawców. Po zawarciu umowy pomiędzy WFOŚiGW, a klientem, operator pomaga w koordynacji procesu inwestycyjnego – ustala harmonogram realizowania prac, sposób finansowania, pomaga również w gromadzeniu dokumentacji. Na ostatnim etapie operator nadzoruje zgodność realizacji prac z warunkami programu oraz rozliczenie otrzymanego dofinansowania. 

–  Nie wymagamy brania odpowiedzialności za wykonawców, trzeba monitorować każdego z nich i stworzyć listę na swoim terenie, ale to nie operatorzy odpowiadają za to, że ktoś czegoś nie dopełnił. Rolą operatora jest przede wszystkim prawidłowe rozliczenie, to jest jego główna odpowiedzialność — tłumaczy Robert Gajda, wiceprezes NFOŚiGW.

Aktualnie trwają prace nad ustaleniem ostatecznych zasad finansowania operatorów. Rozważaną kwotą za jedno przedsięwzięcie jest 1700 zł. Kwota ta miałaby być podzielona na dwie transze – do podpisania umowy z WFOŚiGW i do rozliczenia przedsięwzięcia. 

Zobacz też: „Rachunki grozy” czy opłacalna inwestycja? Fakty kontra internetowe historie o pompie ciepła i fotowoltaice 

Źródła: NFOŚiGW

Fot. Canva 

Artykuł stanowi utwór w rozumieniu Ustawy 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Wszelkie prawa autorskie przysługują swiatoze.pl. Dalsze rozpowszechnianie utworu możliwe tylko za zgodą redakcji.