2 września uczestniczyliśmy w obchodach 80. rocznicy utworzenia Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość”, najważniejszej organizacji powojennego podziemia niepodległościowego. Uroczystości rocznicowe organizowane było przy współudziale Muzeum AK w Krakowie oraz krakowskiego Oddziału IPN, które były partnerami tego wydarzenia.
Obchody rozpoczęła uroczysta msza św. w kościele O.O. Kapucynów koncelebrowana, przy współudziale księży kapelanów kościoła garnizonowego w Krakowie płk dra Piotra Sroki i środowisk patriotycznych o. Jerzego Pająka, przez ks. arcybiskupa krakowskiego, Marka Jędraszewskiego. W swej homilii metropolita krakowski przytoczył tragiczną historię Stowarzyszenia, które liczyło na to, iż wystarczy energiczna działalność polityczna, by wygrać zapowiedziane w Jałcie demokratyczne wybory w Polsce powojennej. Niestety, okazało się, iż bolszewicy nie dotrzymują żadnych porozumień i nie tylko sfałszowali wybory w Polsce, ale swą polityką wobec byłych żołnierzy AK uniemożliwili ich powrót do normalności, ale zmusili do ukrywania się lasach, a WiN zmuszony był przejąć nad nimi oddział wojskowy, co z kolei dawało argument komunistom, iż to środowiska poakowskie nie dotrzymują porozumień.
Ksiądz arcybiskup przytoczył historię kolejnych Zarządów Stowarzyszenia WiN, które były bestialsko mordowane i powstawały kolejne. Najdłużej funkcjonował tzw. IV Zarząd pod kierownictwem płka Łukasza Cieplińskiego, którego po długim śledztwie zamordowano już w latach 50. Nabożeństwo zakończyło się złożeniem kwiatów pod tablicą upamiętniającą WiN odsłoniętej w krużganków klasztoru w czasach, gdy nazwa Stowarzyszenia była w zakazana w przestrzeni społecznej.
Druga część uroczystości rozpoczęła się o godz. 12.00 w Muzeum AK, gdzie pracownicy Muzeum i dyrektorzy Oddziału IPN przybliżyli szczegółową historię Stowarzyszenia WiN i jego członków. Wykład o Zrzeszeniu „Wolność i Niezawisłość” wygłosił dr. Michał Wenklar, zastępca dyrektora krakowskiego oddziału IPN.
Kontynuacją tego tematu była rozmowa Kajetana Rajskiego, prezesa Fundacji Kwartalnika „Wyklęci” z dziećmi Żołnierzy Wyklętych: Jadwigą Ostafin-Martyną, Franciszkiem Batorym i Markiem Franczakiem. W uroczystościach uczestniczyli przedstawiciele środowisk kontynuujących pamięć o członkach Stowarzyszenia WiN z Krakowa, Wieliczki, Lublina, Rzeszowa i Skarżyska – Kamiennej.
Małopolski Zarząd Regionalny NSZZ „Solidarność” w trakcie wydarzenia reprezentowali: w kościele poczet sztandarowy Zarządu, natomiast w trakcie konferencji w Muzeum AK, zastępca przewodniczącego Regionu Daniel Pokuta.
