Poznaj darmowe i intuicyjne programy do prezentacji danych – alternatywy dla Excela. Odkryj narzędzia takie jak Datawrapper, Flourish, Looker Studio, Arkusze i Prezentacje Google, które pomogą Twojej organizacji tworzyć atrakcyjne i czytelne wizualizacje danych. choćby bez specjalistycznej wiedzy, z łatwością stworzysz z ich pomocą wykresy, mapy i interaktywne prezentacje, które wzmocnią komunikację Twojej organizacji. Zobacz, jak w praktyce wykorzystać te narzędzia, aby efektywnie przekazywać najważniejsze informacje w przystępny sposób i angażować odbiorców.
Od redakcji:
Poniższy artykuł jest częścią serii autorstwa Klaudii Stano, która pomoże Ci lepiej zrozumieć i wykorzystywać dane w codziennej pracy Twojej organizacji. Przeczytaj także wcześnijesze teksty: Dlaczego dane są ważne dla organizacji społecznej? i Jak prezentować dane w organizacji społecznej? 11 praktycznych wskazówek. Zapraszamy do lektury!
W artykule Jak prezentować dane w organizacji społecznej? 11 praktycznych wskazówek sugerowałam, co zrobić, aby Twoje wykresy były lżejsze, czytelniejsze i bardziej angażujące, niezależnie od narzędzia. W tym artykule polecę Ci programy do wizualizacji danych, z których najczęściej korzystam.
Wszystkie opisane poniżej narzędzia są bezpłatne (wystarczy się zarejestrować) i działają w przeglądarce – nie trzeba nic pobierać.
Datawrapper
Datawrapper to intuicyjny program, w którym łatwo i gwałtownie stworzysz estetyczne wykresy, choćby jeżeli nie specjalizujesz się w analizie danych. Narzędzie powstało z myślą o dziennikarzach, którzy często przywołują dane w swoich artykułach, jednak w tej chwili jest wykorzystywane w wielu branżach.
Pokażę Ci kilka wykresów i map, które stworzyłam w Datawrapper, opierając się na fikcyjnych danych ogólnopolskiego stowarzyszenia wspierającego seniorów.
Jakie wizualizacje możemy stworzyć na podstawie powyższych danych? Przejdźmy do przykładów.
Wykresy liniowe i słupkowe w Datawrapper
Załóżmy, iż chcemy przedstawić dynamikę wzrostu liczby wolontariuszy w latach 2010-2023. Możemy to zrobić na przykład w taki sposób:
Na wykresie wykorzystałam moc koloru i szarości, a także adnotacje tekstowe oraz elementy przykuwające uwagę, np. półprzezroczyste pola (o tych i innych wskazówkach formatowania wykresów przeczytasz w artykule Jak prezentować dane w organizacji społecznej? 11 praktycznych wskazówek).
Jeśli z kolei chcemy na jednym ekranie zestawić rosnącą liczbę wolontariuszy z liczbą podopiecznych stowarzyszenia, w Datawrapper możemy to zrobić tak:
Ze względu na różny zakres danych (wolontariuszy jest 4 tys., a seniorów – prawie 31 tys.), celowo pokazuję te dwie metryki na osobnych wykresach. Ustawiłam je obok siebie, aby było widać podobny trend.
Aby nie operować jedynie liczbami bezwzględnymi, możemy pokazać, ilu seniorów przypada na jednego wolontariusza. W tej sytuacji sprawdzi się wykres słupkowy:
A co, jeżeli chcemy pokazać dane geograficzne? Datawrapper świetnie się sprawdza również do tworzenia map.
Mapy w Datawrapper
Wyobraźmy sobie, iż chcemy stworzyć mapę lokalizacji wolontariuszy na podstawie zbioru danych, którego wycinek widzisz poniżej:
Wystarczy wgrać dane do Datawrapper, jako tło wybrać mapę województw Polski, a program sam wygeneruje współrzędne geograficzne lokalizacji:
Wielkość koła może być jednakowa dla każdej miejscowości lub zależeć od liczby wolontariuszy (jak w powyższym przypadku). Mapę możesz pobrać jako obrazek lub osadzić na stronie internetowej w wersji interaktywnej.
Jeśli chcesz stworzyć mapę w Datawrapper, skorzystaj z mojego tutorialu krok po kroku, który udostępniam na blogu: Pokaż dane na mapie. Jak stworzyć kartogram (za darmo i bez kodowania)?. W Datawrapper, oprócz mapy województw, znajdziesz również mapy powiatów (całej Polski lub w wybranych województw).
Datawrapper – podsumowanie
Przedstawione wyżej wykresy to tylko ułamek możliwości programu Datawrapper. Zachęcam Cię do założenia bezpłatnego konta i wypróbowania narzędzia pod adresem datawrapper.de. Dane, na podstawie których stworzyłam wykresy (i które możesz wykorzystać do ćwiczeń) znajdziesz w tym arkuszu.
Podsumowując, zalety Datawrapper to:
- intuicyjność użycia,
- bogata (i wciąż rosnąca) biblioteka wykresów,
- ograniczona liczba ustawień, która sprawia, iż narzędzie nie przytłacza,
- nacisk na estetykę wizualizacji,
- możliwość osadzenia wizualizacji na stronie internetowej,
- prywatność danych (mimo to osobiście nie wgrywam do programu wrażliwych danych lub zmieniam ich opisy).
Głównym minusem Datawrapper jest brak możliwości zmiany typu i rozmiaru fontu (w bezpłatnej wersji). Temu ograniczeniu da się jednak częściowo zaradzić – jeżeli chcemy stworzyć statyczną wizualizację, możemy pobrać sam wykres z Datawrapper, a opisy dodać w innym narzędziu, np. Canva, MS Powerpoint, Google Slides.
Inną przeszkodą może być to, iż aplikacja Datawrapper nie jest dostępna w języku polskim. Aby ominąć ten problem, skorzystaj z automatycznego tłumaczenia w przeglądarce.
Ważne! jeżeli korzystasz z darmowej wersji narzędzia, należy zaznaczyć, iż wizualizacja powstała w Datawrapper.
Arkusze i Prezentacje Google
Podczas spotkań z zespołem i konferencji, gdy prezentuję dane, często korzystam z narzędzi Google, a dokładniej z kombinacji dwóch narzędzi: Arkuszy (Google Sheets) i Prezentacji (Google Slides).
Mimo iż domyślnie generowane wykresy w arkuszu Google pozostawiają wiele do życzenia, wystarczy kilka kliknięć, aby zmienić przeciętny wykres w czytelną i lekką wizualizację danych, wspierającą naszą komunikację. Poniżej zamieszczam przykładowy wykres stworzony w arkuszu Google i dopracowany w Google Slides:Więcej o tym, jak stworzyć takie wykres (oraz inne – słupkowe i kołowe) dowiesz się z półgodzinnego tutorialu:
Ogromną zaletą narzędzi Google jest to, iż wiele organizacji już z nich korzysta. Nie jest to zatem zupełnie „nowa” aplikacja, do którego trzeba się przyzwyczaić. Dodatkowo, jeżeli korzystasz z połączenia Arkuszy i Prezentacji, aktualizacja danych to kwestia kilku minut.
Wadą Arkuszy Google jest ograniczona liczba dostępnych typów wykresów. Pamiętaj jednak, iż do Prezentacji Google możesz wgrać wykresy stworzone w Datawrapper lub we Flourish – narzędziu, które opiszę w kolejnej sekcji.
Uwaga! To, co opisałam powyżej, dotyczy również kombinacji programów MS Excel + MS Powerpoint (jednak są one płatne, a w tym artykule polecam darmowe zasoby).
Flourish
Innym przyjaznym w użyciu narzędziem do wizualizacji danych, które chcę Ci polecić, jest Flourish. We Flourish stworzysz zarówno podstawowe typy wykresów (liniowe, słupkowe, kołowe), jak i te mniej popularne. Ponieważ „typowe” wykresy omówiliśmy w części dotyczącej Datawrapper, pokażę Ci mniej standardowe, interaktywne wizualizacje wykonane we Flourish. Przejdźmy do trzech przykładów opartych na ogólnodostępnych danych.
Animowany wykres słupkowy we Flourish
Jeśli Twoja organizacja walczy ze smogiem i chcesz pokazać, iż w Polsce liczba samochodów przypadająca na 1 mieszkańca rośnie szybciej niż w innych krajach Europy, możesz stworzyć we Flourish tzw. bar chart race.
„Wyścig słupków” – czy to nie adekwatna nazwa do powyższej wizualizacji? Kliknij Play, aby włączyć interaktywny wykres.
Wykres rankingowy we Flourish
Jeśli wspierasz rodziców w okresie okołoporodowym, być może dzielisz się informacjami w mediach społecznościowych o najpopularniejszych imionach nadawanych noworodkom na przestrzeni lat. Aby stworzyć poniższy wykres, skorzystałam z opcji line chart race, czyli interaktywnego wykresu rankingowego:
Chmura słów we Flourish
Jeśli zajmujesz się cyberbezpieczeństwem i chcesz ostrzec społeczność, jakie hasła komputerowe są najpopularniejsze (a więc należy ich unikać), zamiast zwykłej listy czy wykresu słupkowego możesz sięgnąć po chmurę słów:Jeśli chcesz stworzyć podobną chmurę słów w programie Flourish, skorzystaj z mojego tutorialu na blogu.
Flourish – podsumowanie
Flourish to program, w którym możesz poeksperymentować (a ciekawych typów wykresów jest w nim jeszcze więcej). Powyższych wizualizacji nie stworzysz ani w Datawrapper, ani w Google Sheets.
Plusy Flourish to:
- możliwość animowania wykresów,
- ogromna biblioteka bezpłatnych typów wizualizacji,
- wiele opcji personalizacji wykresów (więcej niż w Datawrapper), co jest jednocześnie wadą, ponieważ liczba ustawień może przytłaczać.
Flourish.studio jest dostępne w języku angielskim, jednak również tutaj sprawdzi się tłumaczenie w przeglądarce na język polski. Zachęcam do wypróbowania.
Ważne! jeżeli korzystasz z darmowej wersji Flourish, należy zaznaczyć, iż wizualizacja powstała w tym narzędziu.
Looker Studio
Ostatnie narzędzie, które Ci polecam, ma nieco inny charakter. W przeciwieństwie do wcześniej opisanych programów Looker Studio służy do tworzenia interaktywnych dashboardów, a nie pojedynczych wykresów (chociaż i takie zastosowanie jest możliwe).
Looker Studio to narzędzie ze środowiska Google, które możesz podłączyć do strony internetowej (Google Analytics), kanału YouTube, CRM-a, sklepu internetowego, arkuszy kalkulacyjnych i w jednym miejscu mieć dostęp do kluczowych i na bieżąco aktualizowanych danych Twojej organizacji.
W Fundacji Katalyst Education, w której pracuję, utrzymujemy rozbudowane dashboardy dla obydwu projektów: Pi-stacji i Mapy Karier. Dzięki temu każdy pracownik/pracowniczka może w dowolnej chwili sięgnąć do potrzebnych danych.
Looker Studio – przykłady
W fundacji monitorujemy m.in. czas spędzany na stronach przez użytkowników oraz lokalizację:Ponieważ organizacja się rozwija i wchodzi w nowe działania, w naszym raporcie wciąż przybywają nowe sekcje. Przykładowo, od jakiegoś czasu zbieramy informacje o tym, przy ilu ścieżkach kariery w Mapie Karier młodzież znajdzie dodatkowe zasoby, a także jaka jest „klikalność” tych materiałów:Zaletą Looker Studio jest integracja z wieloma narzędziami oraz łatwość użycia w porównaniu z innymi narzędziami do tworzenia dashboardów (Power BI, Tableau).
Stworzenie dashboardu organizacji czy projektu to niemałe przedsięwzięcie, jednak jeżeli Twoja organizacja jest data-oriented (zorientowana na wykorzystanie danych) – warto, ponieważ w dłuższej perspektywie to duża oszczędność czasu.
Narzędzia do wizualizacji danych – podsumowanie
Pamiętaj, iż narzędzie to tylko… narzędzie. Każde ma swoje zalety i ograniczenia. W każdym z nich możesz wygenerować zarówno niepraktyczne i niepotrzebne nikomu wykresy, jak i sensowne, angażujące wizualizacje danych.
Gdy komunikujesz dane, najważniejsza jest intencja. Dlatego, zanim zabierzesz się do robienia wykresów i testowania narzędzi, polecam Ci lekturę artykułów Dlaczego dane są ważne dla organizacji społecznej? oraz Jak prezentować dane w organizacji społecznej? 11 praktycznych wskazówek.
Dodatkowe zasoby
- Jeśli chcesz tworzyć lepsze wykresy, zapraszam Cię na mój 5-dniowy, bezpłatny kurs mailowy „Jak nie robić wykresów?”,
- artykuł „Po co Ci umiejętność prezentacji danych (nawet jeżeli nie jesteś analitykiem)? 7 powodów”.