Jednocześnie wskazuje obszary wymagające doprecyzowania oraz identyfikuje potencjalne ryzyka, aby fundusze faktycznie wspierały rozwój gospodarczy i były dostępne dla przedsiębiorców.
Konfederacja Lewiatan wzięła udział w konsultacjach projektów rozporządzeń unijnych, które określą zasady wdrażania funduszy europejskich w nowej perspektywie finansowej 2028–2034. Proponowane przepisy dotyczą zarówno ogólnej organizacji pieniędzy unijnych na kolejne lata, jak i sposobu ich wdrażania i rozliczania z efektów. Część rozporządzeń ma charakter szczegółowy i koncentruje się na konkretnych źródłach finansowania (np. Europejski Fundusz Społeczny, instrument Łącząc Europę czy programy międzynarodowe Interreg).
Fundusze bliżej biznesu
– Zaproponowana reforma systemu funduszy UE to szansa na uproszczenie i lepsze dostosowanie wsparcia do potrzeb firm. Utworzenie jednego Europejskiego Funduszu, który według jednolitych zasad ma wspierać różne obszary (w tym politykę spójności, wspólną politykę rolną i bezpieczeństwo granic) jest krokiem naprzód. Ważne jednak, aby rozwiązania przyjęte na poziomie europejskim nie zostały zniwelowane przez biurokrację krajową. Zintegrowanie wielu celów w jednym funduszu będzie organizacyjnie skomplikowane. najważniejsze jest dopilnowanie, by w praktyce nie doszło do zwiększenia biurokracji czy rozmycia priorytetów na skutek takiego kompleksowego podejścia – mówi Agnieszka Lewandowska, ekspertka Konfederacji Lewiatan.
Decydujące znaczenie będzie miał system wdrażania w Polsce. Doświadczenia realizacji Krajowego Planu Odbudowy wskazują, iż koordynacja działań i spójność w zarządzaniu i wdrażaniu pozostają dużym wyzwaniem. W tym kontekście najważniejsze jest wzmocnienie zdolności instytucjonalnych podmiotów zaangażowanych we wdrażanie Europejskiego Funduszu, ale też wyznaczanie jasnych oraz przyjaznych dla beneficjentów standardów działania
Lewiatan podkreśla znaczenie partnerstwa – udziału organizacji pracodawców i innych interesariuszy w programowaniu i monitorowaniu funduszy. Bez realnego dialogu i udziału partnerów społecznych nie uda się osiągnąć zakładanych efektów.
Kluczowe postulaty przedsiębiorców
W swoich stanowiskach Konfederacja Lewiatan zwraca uwagę na kilka obszarów, które mają najważniejsze znaczenie dla skutecznego wykorzystania funduszy unijnych w latach 2028–2034. Przede wszystkim podkreśla potrzebę prostoty i przewidywalności – uproszczone procedury, jednolite wskaźniki i system raportowania oraz centralny portal informacyjny powinny realnie ograniczać biurokrację i koszty po stronie firm, w szczególności małych i średnich przedsiębiorstw. Równie istotna jest elastyczność, rozumiana jako możliwość szybkiego reagowania na kryzysy gospodarcze, klimatyczne czy geopolityczne dzięki rezerwie elastyczności oraz lepszej koordynacji funduszy.
Lewiatan akcentuje również znaczenie innowacji i konkurencyjności – wsparcie badań i rozwoju, cyfryzacji, zielonej transformacji oraz rozwoju kompetencji pracowników powinno być jasno zapisane jako cele funduszy, w tym w Europejskim Funduszu Społecznym oraz w instrumencie „Łącząc Europę”. Organizacja zwraca przy tym uwagę na dostępność funduszy dla biznesu. Muszą one być otwarte zarówno dla MŚP, jak i dla dużych przedsiębiorstw realizujących strategiczne inwestycje, a w programach Interreg konieczne jest wyraźne promowanie udziału sektora prywatnego.
Jednym z głównych postulatów jest także rozwój cyfryzacji i łączności. Konfederacja krytykuje wyłączenie komponentu cyfrowego z CEF i podkreśla, iż rozwój infrastruktury telekomunikacyjnej oraz bezpieczeństwa sieci powinien być traktowany priorytetowo na równi z transportem i energią.
Wreszcie, w odniesieniu do rynku pracy i kompetencji, Lewiatan wskazuje, iż w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego należy położyć większy nacisk na konkurencyjność gospodarki, rozwój kwalifikacji i walidację umiejętności, a także na wykorzystanie potencjału osób z regionów słabiej skomunikowanych.
Potrzeba terminowych decyzji
Konfederacja Lewiatan apeluje, aby rozporządzenia zostały przyjęte przed 2028 rokiem. Opóźnienia w uchwalaniu przepisów przełożyłyby się na późniejsze uruchamianie programów i konkursów, co byłoby niekorzystne dla przedsiębiorców i całej gospodarki.
Fundusze europejskie pozostają kluczowym źródłem rozwoju gospodarczego. Dlatego tak ważne jest, by system ich wdrażania był prosty, przejrzysty i przyjazny beneficjentom.
Konfederacja Lewiatan
