Wypadek przy pracy to nie tylko stres i ból, ale również szereg prawnych konsekwencji. Jedną z najważniejszych jest możliwość ubiegania się o odszkodowanie. Od 1 kwietnia 2024 roku obowiązywać będą nowe kwoty jednorazowych odszkodowań z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych. Zmiany te są korzystne dla poszkodowanych, ponieważ zwiększają wysokość świadczeń. Ile wyniosą? Sprawdzamy nowe przepisy.
Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej ogłosiło nowe kwoty odszkodowań za wypadki przy pracy i choroby zawodowe. Będą one obowiązywać od 1 kwietnia 2024 r. do 31 marca 2025 r.
Jednorazowe odszkodowanie z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej
Podstawową formą odszkodowania za wypadek w pracy lub chorobę zawodową jest jednorazowe świadczenie z ZUS. Wysokość tego świadczenia zależy od stopnia uszczerbku na zdrowiu poszkodowanego pracownika. W 2023 roku ZUS wypłacił 42,7 tys. takich odszkodowań w całym kraju. Łączna kwota wypłat w 2023 roku w Polsce sięgnęła ponad 355 mln złotych, podczas gdy przeciętna kwota w kraju wyniosła 8,32 tys. zł.
Jednorazowe odszkodowanie z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej dotyczy osoby, która doznała stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu w wyniku wypadku przy pracy lub choroby zawodowej. Wysokość jednorazowego odszkodowania jest aktualizowana co roku i zależy od procentowego uszczerbku na zdrowiu, który określa Lekarz Orzecznik lub Komisja Lekarska ZUS.
Wysokość świadczenia zależy od stopnia niesprawności organizmu i wynosi 20 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za każdy procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu.
Obecna stawka za 1 proc. trwałego uszczerbku na zdrowiu wynosi 1269 zł. Obowiązuje ona do 31 marca 2024 r. Od 1 kwietnia 2024 roku każdy procent uszczerbku na zdrowiu ZUS wypłaci 1431 zł. Oznacza to, iż im większy uszczerbek na zdrowiu, tym wyższe odszkodowanie. Przykład: jeżeli pracownik doznał urazu, który spowodował 5% stałego uszczerbku na zdrowiu, to otrzyma odszkodowanie w wysokości 7155 zł (5% x 1431 zł).
W przypadku całkowitej niezdolności do pracy i niezdolności do samodzielnej egzystencji ZUS wypłaci 25 044 zł. Jest to jednorazowe świadczenie, które przysługuje osobom, które w wyniku wypadku przy pracy lub choroby zawodowej nie są w stanie pracować i samodzielnie funkcjonować.
Odszkodowanie ZUS za wypadek przy pracy: dokumentacja
Dokumenty uprawniające do jednorazowego odszkodowania z tytułu wypadku przy pracy należy złożyć po zakończonym okresie leczenia i rehabilitacji. Jak podaje ZUS: „wniosek rozpatruje organ rentowy adekwatny ze względu na osoby zainteresowanej lub jednostka organizacyjna Zakładu wyznaczona przez Prezesa ZUS. Przyznanie lub odmowa przyznania jednorazowego odszkodowania oraz ustalenie jego wysokości następuje w drodze decyzji ZUS”
Decyzja wydawana jest w ciągu 14 dni od dnia uprawomocnienia orzeczenia lekarza orzecznika ZUS lub otrzymania orzeczenia komisji lekarskiej lub wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.
Kiedy jednorazowe odszkodowanie nie może być przyznane?
Jednorazowe odszkodowanie nie przysługuje ubezpieczonego w przypadku, gdy: “wyłączną przyczyną wypadku było udowodnione naruszenie przez ubezpieczonego przepisów BHP, spowodowane przez niego umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa” albo “w stanie nietrzeźwości, pod wpływem środków odurzających lub substancji psychotropowych ubezpieczony przyczynił się w znacznym stopniu do spowodowania wypadku”.
Odszkodowanie za śmierć osoby ubezpieczonej w 2024 roku
Gdy wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej ubezpieczony zmarł, odszkodowanie przysługuje uprawnionym członkom rodziny. Z opublikowanego obwieszczenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej wynika, iż w 2024 roku odszkodowanie za śmierć osoby ubezpieczonej wyniesie 128 799 zł dla małżonka lub dzieci. “W przypadku gdy do odszkodowania po osobie są uprawnione również jego dzieci, otrzymają po 25 tys. 044 zł z tytułu zwiększenia tego odszkodowania” – dodano.
