Czy naprawdę wiemy, ile dostaje lekarz za pracę w polskim szpitalu publicznym i skąd biorą się tak duże różnice w pensjach lekarza?
W tym artykule przyjrzymy się wynagrodzenie lekarza zatrudnionego w publicznych placówkach. Na podstawie danych Agencji Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji (AOTMiT) omówimy mediany, skrajne przypadki oraz udział form zatrudnienia.
AOTMiT zebrała informacje z około 90–95 proc. publicznych szpitali (dane z września 2024 r.). Według raportu mediana kontraktów lekarzy specjalistów wynosi 24,6 tys. zł, a mediana wynagrodzeń na umowę o pracę to około 21,4–21,5 tys. zł.
Jednocześnie występują ekstremalne przypadki: zidentyfikowano 431 kontraktów o wartości 100–300 tys. zł miesięcznie oraz 666 kontraktów w przedziale 80–100 tys. zł. Na etatach odnotowano pojedyncze pensje lekarza do 90 tys. zł.
Około 73% lekarzy specjalistów pracuje na kontraktach, a około 25% na umowie o pracę. AOTMiT gromadzi te dane, by oszacować potrzeby finansowe NFZ i sprawdzić, czy dyrektorzy szpitali mogą wypłacić minimalne stawki ustawowe.
Wynagrodzenia w publicznych szpitalach pochodzą ze środków publicznych — składek zdrowotnych i dotacji — co sprawia, iż temat wynagrodzeń interesuje zarówno opinię publiczną, jak i decydentów.
Kluczowe wnioski
- Mediana kontraktów specjalistów: około 24,6 tys. zł.
- Mediana pensji na umowę o pracę: około 21,4–21,5 tys. zł.
- Znaczna część lekarzy pracuje na kontraktach (ok. 73%).
- Istnieją kontrakty i pensje zdecydowanie wyższe niż mediana, sięgające setek tysięcy zł.
- Dane AOTMiT pochodzą z większości publicznych szpitali i służą planowaniu finansów NFZ.
Ile zarabia lekarz w szpitalu
Przegląd danych pokazuje, iż mediany kontraktów i etatów różnią się. Mediana wartości kontraktu specjalisty wynosi 24,6 tys. zł (wrzesień 2024). Mediana wynagrodzeń etatowych oscyluje wokół 21,4–21,5 tys. zł.
Rozkład zarobków lekarzy wskazuje na wyraźne skupienie w środkowym przedziale. Połowa lekarzy ma miesięczne zarobki lekarza między 15 tys. a 25 tys. zł brutto. Największa grupa etatowa to około 20% osób z wynagrodzeniem bliskim 15 tys. zł.
Kontrakty potrafią podnosić średnią pensję lekarza, ale zwiększają też zmienność przychodów. Lekarze na etatach mają węższe widełki, średnio około 21,5 tys. zł. Umowy kontraktowe dają wyższe, ale bardziej rozproszone wartości.
W skrajnych przypadkach występują bardzo wysokie kontrakty. Dane wskazują na 431 kontraktów w przedziale 100–300 tys. zł oraz 666 kontraktów w przedziale 80–100 tys. zł. Około 1% najwyższych kontraktów osiąga poziom 100–300 tys. zł.
Należy uwzględnić ograniczenia w źródłach danych. AOTMiT nie przypisuje kontraktów do konkretnych osób, dlatego nie zawsze da się zsumować wszystkie przychody jednej osoby. To utrudnia pełne oszacowanie, ile zarabiają lekarze w indywidualnych przypadkach.
Krótka tabela porównawcza przedstawia główne wartości i różnice między formami zatrudnienia.
| Mediana (zł) | 21 450 | 24 600 |
| Typowy przedział | 15 000–25 000 | 15 000–100 000+ |
| Największa grupa | ~20% przy ~15 000 | Wysoka zmienność |
| Skrajne kontrakty | rzadko | 431 kontraktów 100–300 tys. |
Formy zatrudnienia i ich wpływ na wynagrodzenie
W Polsce dominują dwie główne formy współpracy: umowa o pracę oraz kontrakt. W praktyce porównanie umowa o pracę vs kontrakt decyduje o prawach pracowniczych i kosztach dla lekarza.
Umowa o pracę daje stabilność. Płaca lekarza na etacie obejmuje stałe świadczenia, składki emerytalne i ubezpieczenia. Mediana dla etatowych specjalistów wynosi około 21,5 tys. zł.
Kontrakty funkcjonują jako kooperacja B2B lub umowy zlecenia. Lekarz wystawia faktury i często pracuje w kilku miejscach. Statystyki pokazują, iż około 73% lekarzy specjalistów stosuje kontrakty, a 25% pracuje na umowie o pracę.
Rozliczenia kontraktowe bywają różne. Spotyka się płatność za efekt, stawkę godzinową i formy mieszane. Często wynagrodzenie to procent od ceny procedury, co prowadzi do dużych wahań w zarobkach.
Kontrakty mogą przynieść wyższe dochody. Mediana kontraktów wynosi około 24,6 tys. zł. W skrajnych przypadkach roczne przychody sięgają 100–300 tys. zł. Brak standardowych świadczeń pracowniczych oznacza niższe zabezpieczenie socjalne.
Etat ogranicza ryzyko finansowe. Mniejsze różnice w wynagrodzeniach ułatwiają planowanie rodziny i kredytów. Pensje ustawowe chronią szczególnie stażystów i lekarzy bez specjalizacji.
W debacie publicznej pojawiają się propozycje regulacyjne. Minister Izabela Leszczyna sugerowała wprowadzenie zasad dotyczących kontraktów, na przykład obowiązek podstawowego zatrudnienia w szpitalu i minimum połowy ekwiwalentu etatu.
Rozważane są mechanizmy kontroli wysokich kontraktów. Jedna z propozycji to obowiązek zgłoszenia umów przekraczających ustaloną kwotę do NFZ i Ministerstwa, co ma wpływ na decyzje szpitali i oczekiwania płacowe.
| Status prawny | Pracownik z ochroną kodeksu pracy | Niezależny wykonawca, faktury |
| Mediana wynagrodzenia | 21,5 tys. zł | 24,6 tys. zł |
| Składki i świadczenia | Składki emerytalne, ubezpieczenie, urlop | Ograniczone świadczenia, samodzielne ubezpieczenie |
| Elastyczność czasu pracy | Stałe godziny, mniejsze nadgodziny | Brak ograniczeń godzinowych, praca w wielu placówkach |
| Potencjał zarobkowy | Stabilny, mniejsze rozpiętości | Wyższy w skrajnych przypadkach, duże wahania |
| Regulacje i propozycje | Podlega ustawom o wynagrodzeniach w podmiotach leczniczych | Propozycje dotyczące minimum etatu i zgłaszania wysokich kontraktów |
Składniki wynagrodzenia i minimalne stawki ustawowe
Ustawa o najniższym wynagrodzeniu w podmiotach leczniczych określa podstawowe wartości, które wpływają na minimalne wynagrodzenia w ochronie zdrowia. Dla wielu młodych lekarzy to punkt wyjścia przy negocjacjach.
Przykładowe minimalne stawki ustawowe mówią, iż lekarz stażysta od 1 lipca może mieć wynagrodzenie zasadnicze około 7 772,63 zł brutto. Lokalne dane pokazują warianty, np. 6 797 zł w niektórych miastach.
W przypadku lekarza bez specjalizacji ustawowa pensja lekarza na poziomie zasadniczym wynosi około 9 736,24 zł brutto według AOTMiT. Lekarz ze specjalizacją w dużym mieście może mieć etat minimalny od około 10 375 zł brutto.
Składniki wynagrodzenia lekarza obejmują wynagrodzenie zasadnicze, dodatki za dyżury nocne i świąteczne, dodatek stażowy, dodatek funkcyjny, nadgodziny, premie i nagrody. Z danych AOTMiT wynika, iż u stażystów około 80% pensji to wynagrodzenie zasadnicze, zaś około 16% to dyżury.
Wynagrodzenia w trakcie specjalizacji różnią się od pensji lekarza bez specjalizacji. Rezydentura daje umowę o pracę, co wpływa na składniki wynagrodzenia, ale liczba miejsc rezydenckich bywa limitowana.
Różnice między etatem a kontraktem są istotne. Na etacie składniki są sformalizowane i ewidencjonowane. Kontrakty płacą często za efekt i nie zawierają obligatoryjnych dodatków, co utrudnia porównanie, gdy pyta się ile dostaje lekarz za pracę w różnych formach zatrudnienia.
Niżej zestawiono porównanie typowych minimalnych składników wynagrodzenia dla wybranych grup lekarzy. Dane dotyczą wartości brutto i orientacyjnych udziałów poszczególnych elementów.
| Lekarz stażysta | 7 772,63 zł | dyżury, dodatek stażowy, premie | ~80% |
| Lekarz bez specjalizacji | 9 736,24 zł | dyżury, nadgodziny, dodatek funkcyjny | ~70–85% |
| Lekarz specjalista (miasto) | 10 375 zł | dyżury, dodatki funkcyjne, premie | ~65–80% |
| Rezydentura (umowa o pracę) | zmienne, zgodne z regulacjami | wynagrodzenie zasadnicze, dodatki, szkolenia | zależne od programu |
Różnice regionalne, specjalizacje i rynek pracy
W Polsce występują wyraźne różnice regionalne zarobków. Lekarze pracujący w dużych miastach, zwłaszcza w Warszawie, często negocjują wyższe kontrakty. W stolicy pensje kontraktowe rzadko są niższe niż 30–40 tys. zł miesięcznie dla doświadczonych specjalistów.
Specjalizacje medyczne wpływają silnie na wysokość wynagrodzenia. Anestezjologia, chirurgia i oddziały ratunkowe oferują stawki godzinowe sięgające często 184–250 zł, a lokalne protesty wskazują na oczekiwania choćby 270 zł/h. Ginekolodzy mają podobne możliwości zarobkowe dzięki procedurom komercyjnym.
Rynek pracy lekarzy jest miejscami niezwykle konkurencyjny. Prywatne kliniki płacą więcej za usługi komercyjne, co przyciąga specjalistów z sektora publicznego. Publiczne szpitale próbują dostosować stawki kontraktowe, by zatrzymać kadrę, co podbija koszty funkcjonowania placówek.
Popyt na konkretne specjalizacje medyczne jest wysoki. Braki kadrowe w anestezjologii, chirurgii i SOR powodują wzrost wynagrodzeń tam, gdzie deficyt jest największy. Publiczne placówki muszą oferować wyższe stawki w oddziałach trudnych do obsadzenia, takich jak neonatologia czy ostre przyjęcia.
Rosnące koszty pracy wpływają na strukturę wydatków szpitali. Wynagrodzenia mogą stanowić 65–70% budżetów placówek, co stawia wyzwania dla finansowania usług niemedycznych i utrzymania infrastruktury. realizowane są dyskusje o ograniczeniach płacowych w sektorze publicznym, które mają wpłynąć na stabilność finansów.
Jak wyglądają konkretne zarobki lekarza zależy od miasta, specjalizacji i formy zatrudnienia. Pytanie ile zarabiają lekarze w Polsce nie ma jednej odpowiedzi. Realne widełki różnią się znacznie między regionami i typami placówek.
Praktyczne porównania i konkretne przykłady zarobków
W raporcie AOTMiT z września 2024 widać wyraźne różnice: mediana przychodów z kontraktów specjalistów to około 24,6 tys. zł, przy czym zdarzają się kontrakty w przedziale 100–300 tys. zł rocznie. Dla etatów mediana wynagrodzeń to około 21,4–21,5 tys. zł, a maksima w danych etatowych sięgają 90 tys. zł w pojedynczych przypadkach. Te dane dają praktyczne porównania zarobków między formami zatrudnienia.
Przykłady lokalne potwierdzają dużą rozpiętość: w Warszawie kontraktowcy w niektórych placówkach miejskich zarabiają 15–20 tys. zł, ale często spotyka się pensje 30–40 tys. zł i więcej. Stawki godzinowe różnią się według specjalizacji: chirurdzy 100–180 zł/h, ginekolodzy 95–200 zł/h, psychiatrzy 150–250 zł/h, a anestezjolodzy 184–250 zł/h. Takie konkretne przykłady zarobków lekarzy ułatwiają porównanie realnego potencjału dochodowego.
Minimalne wynagrodzenia ustawowe też wpływają na obraz: stażysta od około 7 772,63 zł brutto, lekarz bez specjalizacji około 9 736,24 zł brutto, a etatowy lekarz ze specjalizacją w Warszawie minimalnie ok. 10 375 zł brutto plus dodatki. Scenariusze łącznych dochodów pokazują, iż łączenie etatu z kilkoma kontraktami może znacząco zwiększyć miesięczny przychód; AOTMiT wskazuje przypadki lekarzy, których roczne wpływy sięgają od niemal miliona do ponad 3,5 mln zł przy największych kontraktach.
W praktyce warto porównać stabilność etatu — świadczenia, składki emerytalne i przewidywalność — z potencjałem kontraktowym, który daje wyższe, ale zmienne dochody. Przy ocenie ile zarabiają lekarze w polsce istotne są forma zatrudnienia, liczba kontraktów i specjalizacja. Równocześnie toczy się dyskusja o regulacjach i monitoringu kontraktów, co może wpłynąć na przyszły rozrzut pensja lekarza w publicznych placówkach.
