1 miesiąc temu
Pewnie wielu z nas nie raz i nie dwa zastanawiało się, czy nasza praca ma sens. Wykonujemy powtarzalne czynności, nie zawsze widzimy od razu ich efekt, a często czujemy się niczym trybiki w wielkiej machinie. To może negatywnie wpływać na nasze samopoczucie, kiedy sprawczość zostaje nam niejako odebrana. Jak sprawić, by nasza praca miała sens? Jak odnaleźć ten sens również w życiu, by nie funkcjonować na zasadzie „od poniedziałku do piątku”?
Na te pytanie nie ma ani łatwej ani uniwersalnej odpowiedzi. Niektórzy wiążą poczucie sensu z duchowością, inni z relacjami, kolejni z samorealizacją. Być może właśnie dlatego, na samym początku warto zastanowić się, co to dla ciebie oznacza „sens życia”, „sens pracy” i w ogóle „sens”? Daj sobie chwilę na to, żeby spróbować zadać sobie te pytania. Być może przyjdą do ciebie jakieś refleksje z tym związane.
Jak znaleźć sens w pracy i życiu?
Próba zrozumienia siebie i wynikająca z niej samowiedza, mogą być dobrym początkiem do poszukiwania dalszych znaczeń i pomimo tego, iż poszukiwanie sensu jest bardzo indywidualną sprawą, poniżej znajdziesz kilka propozycji, które mogą pomóc w trakcie tej drogi.
Złapanie długofalowej perspektywy vs małe kroki
W myśleniu o sensie życia i sensie pracy pomocna może być próba złapania długofalowej perspektywy i zadanie sobie pytań:
- Co jest dla mnie ważne?
- Czego chcę?
- Jakie to ma dla mnie znaczenie?
- Czy to czym kieruję się na co dzień jest zgodne ze mną? Z moimi długofalowymi planami?
- O co mi w moich działaniach chodzi?
A jednocześnie skupienie się na małych krokach, które prowadzą do osiągnięcia tego. Czyli jeżeli chce mieć dobre relacje z bliskimi, to może wolę wybrać telefon do przyjaciela zamiast włączyć kolejny odcinka serialu. A jeżeli chce dostać awans, to być może potrzebuję zaplanować, jakie pomniejsze działania chcę wykonać, aby go osiągnąć, jak np. zwiększenie trudności wykonywanych zadań lub przyjęcie większej odpowiedzialności. Ważne aby określić to, co nas motywuje i czego pragniemy w przyszłości. Istotne jest także to, jakie najbliższe mniejsze kroki mogę podjąć każdego dnia, by zrealizować swój cel mi . Jednak sama wizja poruszania się z punktu A do punktu B może nie wystarczyć. Spróbuj polubić proces zmiany. Staraj się nie myśleć tylko o efektach, ale także o drodze, która może do niej prowadzić i w trakcie której wiele możesz doświadczyć.
Poszukiwanie wartości życiowych
Jedną z kluczowych koncepcji psychologicznych, dotyczących sensu życia, jest poszukiwanie wartości życiowych. Ich lista może być naprawdę długa, dlatego warto zastanowić się, które są dla ciebie najważniejsze. Co sprawia, iż czujesz, iż realizujesz coś, co jest naprawdę ważne i znaczące? Być może są to bliskie relacje z innymi, wolność, samorealizacja, osobista misja lub zaangażowanie społeczne? Kiedy nasza praca jest zgodna z naszymi wartościami, łatwiej jest nam się w nią zaangażować. Wartości mogą stanowić twój osobisty kompas wyznaczający kierunek.
Poszukiwania źródeł euforii
Hobby, pasje, zainteresowania dostarczają nam w życiu wiele przyjemnych emocji: zadowolenie, satysfakcja i radość. Twój organizm może produkować wtedy także różne hormony takie jak endorfiny, nazywane inaczej „hormonami szczęścia”, dopaminę, która przyczynia się do zwiększenia motywacji czy serotoninę, która reguluje nastrój. Wszystkie one wpływają na twoje samopoczucie i funkcjonowanie.
Flow – stan pełnego zaangażowania i skupienia
Flow, czyli ten moment, w którym jesteś tak wkręcony w to, co robisz, iż zapominasz o całym świecie. Według teorii przepływu, czyli stanu pełnego zaangażowania, daje on poczucie głębokiego szczęścia. W książce „Flow – stan przepływu” możemy przeczytać, iż „najlepsze chwile naszego życia nie zdarzają się gdy pozostajemy bierni i zrelaksowani (…), następują, kiedy nasze ciało lub umysł są napięte do granic możliwości, podejmując dobrowolny wysiłek w celu osiągnięcia czegoś trudnego lub wartościowego”. Ważne wydaje się tutaj podkreślenie, iż uczucie flow wiąże się z poczuciem panowania nad swoim losem i decydowaniem o treści swojego życia.
Elastyczne poczucie kontroli
Życie jest pełne nieprzewidywalności, jednak czasami trudno nam zaakceptować, iż nie na wszystko w życiu mamy wpływ. Zdolność adaptacji i regulacji własnych działań – w zależności od zmieniającej się sytuacji – może bardzo pomóc nam w codzienności. Kiedy jednocześnie staramy się na tyle, ile możemy, ale też potrafimy dopasować się do zmieniającego się otoczenia i przyjąć, iż niektóre rzeczy są poza naszym wpływem, jesteśmy w stanie częściej eksponować się na trudne sytuacje. A co za tym idzie, budować swoją skuteczność i częściej osiągać wyznaczone cele.
Uważność – bycie „tu i teraz”
Uważność, znana również jako mindfulness, stanowi jedno z narzędzi, jakie mogą pomóc odnaleźć sens w życiu i w pracy. Bycie tu i teraz pozwala nam lepiej rozpoznawać swoje myśli, emocje i potrzeby, a co za tym idzie indywidualne wartości, cele i priorytety. A to może prowadzić do głębszego poczucia sensu swoich działań. Uważność uczy także, aby być w teraźniejszości zamiast w przeszłości czy przyszłości, co może sprawić, iż bezmyślne poruszanie w ramach rutyny zastąpi świadome skupianie się na bieżącym momencie. Jak pisała Mary Pipher, amerykańska psycholog kliniczna, „nie musimy być idealni albo wolni od problemów, żeby być obecni w danej chwili”.
Praktyka wdzięczności
Możemy czerpać wiele pozytywnych emocji płynących z praktyki wdzięczności. Warto założyć do tego specjalny dziennik lub spróbować innej formy przekładania swoich powodów do wdzięczności na papier. Taka praktyka pozwala dostrzec, jak wiele dobrych rzeczy spotyka nas na co dzień. Nasz mózg z reguły jest nastawiony na poszukiwanie zagrożenia. Skierowanie filtra mentalnego na pozytywne aspekty nie jest dla nas całkowicie naturalnym procesem. Można to jednak ćwiczyć. Poprzez regularne wyrażanie wdzięczności za drobne rzeczy możemy częściej dostrzegać piękno i wartość w codziennych doświadczeniach, a w końcu z sumy tych małych momentów składa się nasze życie.
Relacje międzyludzkie
Każdy z nas jest istotą społeczną, która chce być częścią grupy. Każdy z nas także potrzebuje uwagi, czasu, akceptacji i docenienia przez innych ludzi. Poprzez budowanie wspierających, szczerych relacji, w których możemy być sobą i autentycznie siebie wyrażać, doświadczamy uczucia zrozumienia i wysłuchania. W życiu osobistym bliskie relacje z przyjaciółmi, partnerem, rodziną są źródłem wsparcia emocjonalnego. Dbanie o silne, zdrowe, autentyczne kontakty z innymi, pozwala na dzielenie się swoimi przeżyciami oraz zapewnia nam siatkę bezpieczeństwa w wypadku życiowych trudności. Świadomość, iż jest się częścią społeczności, dla której jest się istotną osobą, daje większe poczucie bezpieczeństwa oraz przynależności. Także w pracy relacje interpersonalne mają znaczenie. Pozytywne kontakty między pracownikami skutkują lepszym funkcjonowaniem zespołu oraz zachęcają do otwartej komunikacji i współpracy.
Work-life balance. Równowaga między pracą, a życiem osobistym
Osoby, którym udaje się osiągnąć work-life balance, potrafią połączyć życie zawodowe z innymi sferami życia, takimi jak relacje społeczne, zainteresowania, rozrywka czy odpoczynek. Co ciekawe, dzięki temu odczuwają w pracy więcej satysfakcji. Równowaga między pracą, a życiem osobistym zwiększa także ich energię do działania oraz sprawia, iż chętniej wykonują swoje obowiązki zawodowe. Dbając o siebie i swoje potrzeby niezwiązane z pracą, możemy lepiej funkcjonować na polu zawodowym jak i osobistym. Innymi słowy szczęście prywatne i ogólna życiowa harmonia mogą korzystnie wpływać na odnoszenie sukcesów zawodowych. Odwrotnie mają się sprawy, kiedy nadmiernie angażujemy się w pracę, poświęcając na nią zbyt wiele czasu i energii. Może to prowadzić do przewlekłego stresu, a to z kolei do już bardzo znanego efektu wypalenia zawodowego.
Znalezienie sensu w pracy i w życiu
Poszukiwanie i znalezienie sensu w pracy i życiu jest bardzo indywidualnym procesem, który różni się dla wszystkich człowieka. Zdecydowanie nie ma tutaj uniwersalnej odpowiedzi, ani gotowej recepty na to, co sprawia, iż życie nabiera sensu. To co dla jednej osoby będzie motywujące i istotne, może być zupełnie inne od tego, co inspiruje inną. Podjęcie wysiłku poszukiwania odpowiedzi na pytanie, co nadaje sens mojemu życiu i pracy, może być początkowo niełatwe, ale finalnie bardzo wzbogacające i ciekawe. Umożliwia doświadczenie swojej niepowtarzalności oraz wyruszenie w bardzo osobistą podróż, na której końcu, może znaleźć się poczucie spełnienia i odnalezienie znaczeń, tak bardzo wyjątkowych dla wszystkich człowieka.
