Nieobecność pracownika z powodu choroby to norma w firmach. Zwolnienie lekarskie ma umożliwić powrót do zdrowia, jednak zdarzają się przypadki wykorzystywania go jako formy dodatkowego wolnego, zwłaszcza w dogodnych terminach. Pracownicy ZUS coraz częściej przyglądają się takim sytuacjom, a niektóre wzorce budzą szczególne wątpliwości.
Kontrole ZUS ruszyły. Te przypadki L4 są sprawdzane w pierwszej kolejności
Zgodnie z raportem ZUS, w 2024 r. Polacy spędzili łącznie ponad 290 mln dni na zwolnieniach lekarskich. To o 2,8 mln więcej niż w roku poprzednim. Średnia długość rekonwalescencji wyniosła niecałe 11 dni.
ZOBACZ: Nowe przepisy ZUS-u pozwolą spędzić L4 za granicą. Ministerstwo ostrzega przed nadużyciami
Zauważono częstsze korzystanie z krótkich, maksymalnie pięciodniowych zwolnień (9,5 mln). Choć zwykle są to przypadki niebudzące wątpliwości, pewne sygnały mogą wzbudzić podejrzenia inspektorów.
Podejrzane L4? Te przypadki zaniepokoją ZUS
ZUS analizuje zwolnienia lekarskie pod kątem potencjalnych nadużyć. W praktyce wskazuje się kilka powtarzających się schematów, które najczęściej przyciągają uwagę urzędników:
- nagminne jednodniowe chorobowe (przedłużenie weekendu)
- wykazanie L4 po wcześniejszym nieotrzymaniu urlopu wypoczynkowego
- zwolnienia w okresach świat lub innych dni niepracujących
- regularne przedstawianie zaświadczeń od różnych lekarzy
Najnowsze badania firmy Conperio (za 2024 rok) potwierdzają istnienie problematycznych praktyk związanych z korzystaniem ze zwolnień lekarskich. Z danych wynika, iż jednodniowe nieobecności najczęściej przypadają na piątki lub poniedziałki. W obu przypadkach stanowią ponad 20 proc. ogółu. Może to sugerować próbę przedłużenia weekendu.
Autorzy raportu zwracają również uwagę na wzrost liczby zwolnień m.in. w sierpniu.
ZOBACZ: Zmiany w L4 zaskoczą pracowników. Rząd wyjaśnia, co można robić na zwolnieniu
Wśród przypadków złamań zasad rekonwalescencji, Conperio wskazuje między innymi:
- zarobkowanie w innym miejscu
- influencerską działalność w social mediach
- chodzenie na zakupy (kupowanie produktów nie pierwszej potrzeby)
- prace w gospodarstwie domowym
- ignorowanie zaleceń doktora
Wyjście z domu na L4. Kiedy jest dozwolone?
Kontrola może odbyć się zarówno w miejscu zamieszkania, jak i u pracodawcy. Coraz częściej analizowana jest także aktywność w mediach społecznościowych, w celu wykrycia nadużyć np. zdjęć z wyjazdów lub informacji świadczących o pracy "na czarno".
W przypadku stwierdzenia poważnych nieprawidłowości możliwe jest odebranie zasiłku chorobowego, rozwiązanie umowy o pracę, a choćby postępowanie sądowe z powództwa pracodawcy o odszkodowanie - informuje Infor.pl.
ZOBACZ: L4 wystawione po czasie? W tych przypadkach lekarz nie ma żadnych ograniczeń
Warto jednak podkreślić, iż samo opuszczenie domu nie zawsze jest traktowane jako naruszenie zasad. Wyróżnia się dwa typy zwolnień oznaczone specjalnym kodem:
- kod 1 - zwolnienie "leżące", wymagające pozostania w domu i odpoczynku
- kod 2 - zwolnienie "chodzące", umożliwiające opuszczanie miejsca zamieszkania, jeżeli jest to wskazane
W przypadku nieobecności chorego pod wskazanym adresem, ZUS zwykle zleca ponowną wizytę i próbuje wyjaśnić sytuację. Dopuszczalne są uzasadnione wyjścia z domu np. na wizytę u lekarza.
