Od oceny kwalifikacji po kursy językowe i wsparcie dla przedsiębiorców – Publiczne Służby Zatrudnienia w całej Europie angażują się w pomoc dla Ukraińców. Badanie z 2024 r. pokazuje spektrum działań UE w tym obszarze.
Publiczne Służby Zatrudnienia (PES) odgrywają kluczową rolę w procesie integracji przesiedlonych Ukraińców z rynkiem pracy. W 2024 r. aż 17 z 30 PES oferowało usługi oceny umiejętności, co pozwalało uchodźcom zidentyfikować swoje mocne strony i dopasować je do dostępnych ofert pracy. W Chorwacji opracowano specjalny kwestionariusz samooceny w języku chorwackim oraz uruchomiono platformę online, umożliwiającą sprawne dopasowanie posiadanych kwalifikacji do lokalnych programów edukacyjnych.
Choć formalne uznawanie kwalifikacji to zadanie często przekazywane partnerom, 9 PES zajęło się nim bezpośrednio. Przykładowo, w Irlandii działa krajowe centrum informacyjne ENIC, które pomaga Ukraińcom bezpłatnie potwierdzić akademickie kwalifikacje zgodnie z krajowymi standardami, a także wskazuje odpowiednie instytucje zawodowe dla osób planujących podjęcie pracy w zawodach regulowanych.
Jednak znajomość języka to klucz do zatrudnienia. Dlatego 24 PES prowadziło kursy językowe, które pozwalają pokonać jedną z największych barier integracyjnych. Belgijski VDAB oferował np. coaching językowy i zawodowy – bezpłatny przez pierwszy rok – dając ukraińskim uchodźcom szansę na szybkie odnalezienie się na rynku pracy.
Szkolenia zawodowe z kolei pojawiły się w ofercie 23 PES. Szczególny nacisk położono na branże dotknięte niedoborem pracowników, jak budownictwo czy transport. Litwa dodatkowo uruchomiła dotacje dla pracowników i pracodawców, wspierając mobilność zawodową oraz zatrudnienie Ukraińców w lokalnych firmach.
Kompleksowe wsparcie dla rodzin i przedsiębiorców
Integracja zawodowa osób przesiedlonych to nie tylko kwestia pracy, ale także odpowiedniego zaplecza socjalnego. W 11 PES wprowadzono działania wspierające dostęp do opieki nad dziećmi, co pozwalało rodzicom aktywnie szukać zatrudnienia. Niemieckie PES choć same nie prowadzą placówek opiekuńczych, pomagały informacyjnie, a w niektórych przypadkach uczestniczyły w pokrywaniu części kosztów przedszkoli.
18 PES postawiło natomiast na wsparcie przedsiębiorczości. Na Malcie działa inicjatywa Business First – punkt kompleksowej obsługi dla osób, które chcą założyć własny biznes. Tam Ukraińcy mogli liczyć na fachowe doradztwo oraz pomoc prawną i organizacyjną przy rejestracji działalności.
Nie bez znaczenia pozostaje też wsparcie językowe w codziennym kontakcie z urzędami. Dlatego aż 17 PES wprowadziło dodatkowe usługi tłumaczeniowe oraz zatrudniło doradców posługujących się ukraińskim lub rosyjskim. Irlandzki portal JobsIreland.ie udostępnił ogłoszenia w obu tych językach, a dodatkowo zapewnił wsparcie ze strony pracowników biegle władających językiem ukraińskim, co znacznie ułatwiło komunikację.
Specjalne rozwiązania przygotowano również dla firm zatrudniających Ukraińców. We Francji do kwietnia 2024 r. funkcjonowała uproszczona procedura wspierająca rekrutację, obejmująca m.in. oznaczanie ofert pracy oraz programy rozwoju językowego i zawodowego dla nowo zatrudnionych.
Programy, fundusze i partnerstwa – klucz do skuteczności
Integracja uchodźców z Ukrainy nie byłaby możliwa bez aktywnych polityk rynku pracy. W 17 PES uruchomiono takie inicjatywy, często obejmujące nowoprzybyłych cudzoziemców. Przykładem są działania w Czechach, gdzie Ukraińcy objęci tymczasową ochroną mogą liczyć m.in. na dopłaty do wynagrodzeń czy pomoc przy przeprowadzce do innych regionów w poszukiwaniu pracy.
Finansowanie tych działań w dużej mierze wspiera Europejski Fundusz Społeczny+. W 10 PES środki z tego źródła pozwoliły na realizację dedykowanych projektów. Szwecja przeznaczyła je na regionalne programy integracyjne, skoncentrowane wyłącznie na potrzebach ukraińskiej społeczności.
Nie mniej istotna jest kooperacja z innymi organizacjami. W Polsce Program Aktywizacji Cudzoziemców „Razem Możemy Więcej” objął ponad 73 tys. osób, przede wszystkim Ukraińców. W jego realizację zaangażowały się organizacje pozarządowe, pracodawcy i instytucje rynku pracy, tworząc kompleksowy system pomocy dostosowany do oczekiwań migrantów.
Nowoczesna komunikacja buduje mosty
Dotarcie z ofertą wsparcia do ukraińskich uchodźców wymaga przemyślanych strategii informacyjnych. 18 PES wykorzystywało media społecznościowe, raporty oraz współpracę z partnerami, by skutecznie rozprzestrzeniać informacje. W Finlandii wsparcie przyszło ze strony krajowego nadawcy publicznego, który pomógł w nagłaśnianiu programów pomocowych. Luksemburg z kolei postawił na kampanie prowadzone przez popularne platformy społecznościowe.
Belgijskie PES z Walonii wdrożyło innowacyjny projekt MODA, którego sercem jest aplikacja FACT. To darmowe narzędzie wspierające osoby z barierami językowymi, oferujące tłumaczenia oraz materiały audiowizualne, szczególnie przydatne w trakcie szkoleń zawodowych dla deficytowych branż.
Rok 2024 pokazał, jak wielką rolę odgrywają Publiczne Służby Zatrudnienia w integracji Ukraińców na rynku pracy. Dzięki zaangażowaniu, współpracy i nowoczesnym rozwiązaniom udało się stworzyć szeroki katalog działań, które pomagają uchodźcom odnaleźć swoje miejsce w nowej rzeczywistości zawodowej.