1 godzina temu
Nowy budżet ONZ na 2026 rok zakłada dramatyczne cięcia wydatków i zwolnienia, wynikające z narastających zaległości płatniczych państw członkowskich. Organizacja ostrzega, iż grozi jej „wyścig do bankructwa”.
Organizacja Narodów Zjednoczonych przygotowuje się do obniżenia podstawowego budżetu na 2026 rok o około 577 milionów dolarów, czyli o 15 proc., oraz zwolnienia prawie jednej piątej stałych pracowników. Sekretarz Generalny António Guterres wskazuje, iż kryzys płynności wynika z zaległości w wysokości ponad 1,5 miliarda dolarów w składkach.
„Nasz wyścig do bankructwa nie jest przesadą – zaległości państw członkowskich realnie zagrażają naszej umiejętności działania” – podkreślił.
Największym zalegającym płatnikiem pozostają Stany Zjednoczone, które odpowiadają za 22 proc. budżetu i w ostatnich latach coraz częściej opóźniają wpłaty setek milionów dolarów.
Propozycja zakłada obniżenie podstawowego budżetu do około 3,238 miliarda dolarów w porównaniu z obecnym poziomem 3,7 miliarda. Redukcja obejmuje wydatki na działalność ONZ poza misjami pokojowymi, w tym sprawy polityczne, rozbrojenie, kwestie gospodarcze i społeczne, prawa człowieka, komunikację oraz usługi wsparcia.
Tysiące stanowisk mogą zostać zlikwidowane
Kryzys gotówkowy wynika głównie z zaległości w składkach obowiązkowych, których całkowita wartość sięga 1,6 miliarda dolarów, w tym kilkaset milionów zaległych z lat ubiegłych.
Poza budżetem podstawowym ONZ ogranicza także wydatki na operacje pokojowe. Urzędnicy ostrzegają, iż w dziewięciu misjach pokojowych może zostać zredukowana około jedna czwarta personelu. Redukcja etatów ma objąć ponad 2 600 stanowisk, co oznacza spadek zatrudnienia z planowanych 13 800 do około 11 600 etatów.
„Bez uregulowania zaległości nie mamy innej możliwości niż drastyczne cięcia” – stwierdził Guterres.
Najgłębsze redukcje dotkną departamentów administracyjnych i większych jednostek organizacyjnych, podczas gdy programy wspierające kraje najsłabiej rozwinięte, państwa śródlądowe rozwijające się, małe państwa wyspiarskie oraz priorytety rozwoju Afryki mają być chronione.
„Podjąłem decyzję, aby zwolnić UNRWA (Agencja Narodów Zjednoczonych do spraw Pomocy Uchodźcom Palestyńskim na Bliskim Wschodzie) z wszelkich cięć, które mogłyby mieć dramatyczne konsekwencje odpowiedzi humanitarnej w Gazie” – podkreślił Sekretarz Generalny.
Geopolityczne napięcia
Planowane cięcia pogłębiają napięcia między państwami dążącymi do bardziej oszczędnej ONZ a tymi, które w dużym stopniu polegają na wielostronnym wsparciu w zakresie budowania pokoju i finansowania rozwoju.
W negocjacjach kraje rozwinięte zwykle naciskają na ograniczenia wydatków, podczas gdy G77 plus Chiny podkreślają konieczność zapewnienia zasobów na mandaty dotyczące rozwoju, dekolonizacji i specjalnych misji politycznych.
Urzędnicy ONZ i analitycy określają proponowany budżet jako „pragmatyczne dostosowanie do realiów fiskalnych”, które ma zapobiec nagłemu kryzysowi gotówkowemu, mogącemu zatrzymać operacje lub opóźnić wypłaty wynagrodzeń.
Decyzje o budżecie leżą w gestii Piątej Komisji Zgromadzenia Ogólnego, która tradycyjnie działa w oparciu o konsensus między głównymi państwami-donatorami a krajami rozwijającymi się.
