Podatek od emerytury 2025 – nowe zasady dla seniorów

Emerytury to jedno z najważniejszych świadczeń społecznych w Polsce. Dla milionów seniorów stanowią one podstawowe źródło utrzymania, dlatego wszelkie zmiany w sposobie ich naliczania czy opodatkowania budzą ogromne emocje. Od 1 stycznia 2022 roku wprowadzono w życie rozwiązanie określane potocznie jako „emerytura bez podatku”. Była to jedna z kluczowych reform w ramach Polskiego Ładu, mająca na celu poprawę sytuacji finansowej osób starszych. W 2025 roku system ten przez cały czas obowiązuje, a więc warto przyjrzeć się, jak w praktyce wyglądają emerytury wolne od podatku, jakie są ich zasady oraz jakie korzyści (lub ograniczenia) niosą dla emerytów i rencistów.

Rok 2025 jest szczególnie istotny, bo w jego trakcie dokonano waloryzacji świadczeń oraz wypłacono trzynastą emeryturę, co w połączeniu z brakiem podatku od niższych świadczeń stworzyło mieszankę oczekiwań i pytań. Czy seniorzy faktycznie zyskali? Czy „emerytura bez podatku” oznacza, iż nie płacą żadnych obciążeń? Jak wygląda sytuacja w przypadku łączenia różnych świadczeń? Odpowiedzi na te pytania znajdziesz w poniższym artykule, w którym krok po kroku omówimy wszystkie najważniejsze kwestie związane z podatkiem od emerytury w 2025 roku.

Czy emeryci płacą podatek w 2025 roku?

Zgodnie z obowiązującymi przepisami, od 1 stycznia 2022 r. obowiązuje tzw. „emerytura bez podatku”, co oznacza, iż emeryci i renciści, których świadczenie nie przekracza 2 500 zł brutto miesięcznie, są całkowicie zwolnieni z podatku dochodowego (PIT). Próg ten dotyczy zarówno emerytur, jak i rent, a zwolnienie obejmuje prawie 8 mln osób – to około 90–95 % wszystkich świadczeniobiorców w Polsce

Jeśli emerytura przekracza ten próg, podatek dochodowy naliczany jest tylko od nadwyżki powyżej 2 500 zł. Stawka PIT wynosi zwyczajowo 12 % dla dochodów do 120 000 zł rocznie, a od nadwyżki ponad 2 500 zł naliczana jest właśnie od tej kwoty.

Warto również pamiętać, iż kwota wolna od podatku wynosi 30 000 zł rocznie, co również wpływa na ulgę podatkową emerytów.

Tabela: Podatek dochodowy przy różnych poziomach emerytury

Waloryzacja emerytur, która w 2025 roku wyniosła około 5,5–5,8 %, spowodowała, iż wielu seniorów, których świadczenie przekraczało wcześniej próg 2 500 zł, teraz stają się podatnikami – choćby jeżeli podatek ten jest niewielki (np. 1–17 zł miesięcznie).

Składanie zeznania podatkowego przy emeryturze wolnej od podatku

Wielu emerytów zastanawia się, czy w sytuacji korzystania z ulgi podatkowej muszą wciąż składać zeznanie podatkowe. Odpowiedź jest prosta – nie ma takiego obowiązku. Osoby, których świadczenie nie przekracza kwoty 2 500 zł brutto miesięcznie, nie są zobowiązane do corocznego rozliczania PIT. Organ rentowy (ZUS lub KRUS) automatycznie stosuje zasady zwolnienia z podatku, dlatego seniorzy nie muszą podejmować żadnych dodatkowych działań.

Jednak istnieją sytuacje, w których złożenie deklaracji podatkowej może być korzystne lub wręcz konieczne. Dotyczy to przede wszystkim przypadków, gdy emeryt rozlicza się wspólnie z małżonkiem, który uzyskuje inne dochody podlegające opodatkowaniu. Wspólne rozliczenie może bowiem zmniejszyć wysokość należnego podatku w gospodarstwie domowym. Podobnie wygląda to w sytuacjach, gdy senior oprócz emerytury uzyskuje dodatkowe przychody, np. z wynajmu mieszkania, pracy dorywczej czy prowadzenia działalności gospodarczej.

Tabela: Sytuacje związane ze składaniem PIT przez emerytów

Potrącenia od emerytury brutto – składka zdrowotna przy emeryturze wolnej od podatku

Choć sama emerytura do kwoty 2 500 zł brutto miesięcznie nie podlega opodatkowaniu, to nie oznacza, iż seniorzy otrzymują pełną kwotę brutto „do ręki”. Obowiązkowym potrąceniem pozostaje składka zdrowotna, która w 2025 roku wynosi 9% wysokości świadczenia. Jest ona odprowadzana automatycznie przez ZUS lub KRUS i trafia do Narodowego Funduszu Zdrowia.

W praktyce oznacza to, iż choćby osoby korzystające z emerytury bez podatku nie unikają zmniejszenia świadczenia. Składka zdrowotna jest bowiem obowiązkowa dla wszystkich, niezależnie od wieku czy źródła dochodu. Co więcej, od 2022 roku nie można jej odliczyć od podatku, co w ocenie wielu emerytów obniżyło faktyczne korzyści wynikające ze zwolnienia podatkowego.

Najważniejsze fakty o składce zdrowotnej w 2025 roku:

• Wynosi 9% emerytury brutto.
• Jest potrącana przez ZUS/KRUS automatycznie – emeryt nie musi nic robić.
• Dotyczy wszystkich świadczeń, także rent i dodatków.
• Nie podlega odliczeniu od podatku, tak jak to miało miejsce przed 2022 rokiem.
• Powoduje, iż emerytura netto zawsze jest niższa od brutto, choćby jeżeli nie jest naliczany podatek PIT.

Emerytura brutto-netto 2025 r.

Dla większości seniorów kluczowym pytaniem jest to, ile faktycznie „na rękę” trafi do portfela. Warto pamiętać, iż różnica pomiędzy kwotą brutto a netto wynika głównie z obowiązku opłacania składki zdrowotnej, a w przypadku przekroczenia progu 2 500 zł brutto – także z naliczenia podatku PIT od nadwyżki.

W 2025 roku wygląda to następująco: osoby otrzymujące świadczenia do 2 500 zł brutto nie płacą podatku, ale przez cały czas potrącana jest składka zdrowotna w wysokości 9%. Seniorzy, których emerytura przekracza wskazany próg, muszą dodatkowo odprowadzić niewielką zaliczkę na podatek dochodowy – od kwoty przekroczenia. To oznacza, iż przy świadczeniu np. 2 700 zł brutto podatek liczony jest tylko od 200 zł.

Dzięki temu choćby po wprowadzeniu podatku w przypadku wyższych świadczeń, kwota netto jest wyraźnie wyższa niż jeszcze kilka lat temu.

Tabela: Emerytura brutto–netto w 2025 roku

Waloryzacja emerytur i trzynasta emerytura w 2025 roku

Rok 2025 przyniósł seniorom dwie ważne zmiany: waloryzację świadczeń oraz wypłatę trzynastej emerytury. Waloryzacja, która odbywa się corocznie 1 marca, miała na celu zrekompensowanie wzrostu cen i inflacji. W 2025 roku wyniosła ona 5,5%, co oznacza, iż wszystkie emerytury i renty wzrosły o ten wskaźnik lub o gwarantowaną kwotę minimalną – w zależności od tego, która forma była korzystniejsza dla świadczeniobiorcy.

Dodatkowo, w kwietniu 2025 roku emeryci otrzymali trzynastą emeryturę, czyli dodatkowe świadczenie w wysokości równej najniższej emeryturze obowiązującej od 1 marca 2025 r. Wyniosła ona 1 878,91 zł brutto. Warto jednak pamiętać, iż trzynasta emerytura nie jest zwolniona z podatku, ponieważ stanowi dodatkowy przychód w danym miesiącu. W praktyce oznacza to, iż jeżeli wraz z regularną emeryturą suma świadczeń w danym miesiącu przekraczała próg 2 500 zł, od nadwyżki naliczano zaliczkę na podatek oraz obowiązkową składkę zdrowotną.

Tabela: Waloryzacja i 13 emerytura w 2025 roku

Waloryzacja i trzynasta emerytura to rozwiązania, które w zamyśle miały chronić seniorów przed skutkami inflacji i zapewnić dodatkowe środki na bieżące wydatki. Jednak fakt, iż trzynaste świadczenie nie jest zwolnione z podatku, sprawia, iż część seniorów była rozczarowana – szczególnie ci, którzy liczyli na pełną kwotę netto.

Czy zmiany są korzystne dla seniorów?

Reforma podatkowa, w ramach której wprowadzono emerytury bez podatku do kwoty 2 500 zł brutto, miała być znaczącym wsparciem dla osób starszych. W praktyce jednak efekty tych zmian są oceniane różnie – wiele zależy od wysokości świadczenia i indywidualnej sytuacji seniora.

Dla osób z najniższymi emeryturami, które i tak nie płaciły dużych podatków, korzyści są stosunkowo niewielkie, ponieważ jednocześnie ponoszą one pełen koszt składki zdrowotnej, której nie można odliczyć. Z kolei seniorzy z emeryturami oscylującymi w granicach kwoty wolnej od podatku, czyli w pobliżu 2 500 zł brutto, faktycznie odczuli poprawę – ich świadczenia netto są wyższe niż jeszcze kilka lat temu.

Trzeba też pamiętać o szerszym kontekście gospodarczym – inflacja, rosnące ceny leków, usług medycznych i codziennych produktów pochłaniają znaczną część dodatkowych środków. Ostatecznie więc wielu emerytów odczuwa, iż ich sytuacja finansowa nie poprawiła się tak, jak oczekiwali.

Plusy i minusy reformy „emerytury bez podatku”

Zalety:

• zwolnienie z podatku dla świadczeń do 2 500 zł brutto,
• wzrost kwoty netto dla większości emerytów i rencistów,
• brak konieczności składania zeznania podatkowego przy niskich świadczeniach,
• prostszy system rozliczeń – emeryt nie musi składać dodatkowych wniosków.

Wady:

• składka zdrowotna w wysokości 9% przez cały czas obowiązuje i nie podlega odliczeniu,
• osoby z niskimi świadczeniami zyskały niewiele,
  13. emerytura podlega podatkowi i składce zdrowotnej,
• inflacja „zjada” realne korzyści finansowe,
• seniorzy z wyższymi świadczeniami muszą płacić podatek od nadwyżki, co zmniejsza efekt reformy.

Zbieg świadczeń a emerytury bez podatku

Niektórzy seniorzy pobierają więcej niż jedno świadczenie – na przykład emeryturę i rentę z tytułu niezdolności do pracy, choroby zawodowej czy renty rodzinnej. W takich przypadkach zasada emerytury bez podatku działa nieco inaczej.

Łączna kwota wszystkich świadczeń podlega sumowaniu. jeżeli suma brutto nie przekroczy 2 500 zł miesięcznie, senior nie zapłaci podatku dochodowego. Natomiast gdy suma świadczeń przekroczy ten próg, podatek naliczany jest jedynie od nadwyżki. Warto dodać, iż niezależnie od wysokości świadczeń, składka zdrowotna przez cały czas potrącana jest od całej kwoty.

Dzięki temu wielu seniorów, którzy otrzymują świadczenia z różnych źródeł, przez cały czas korzysta z ulgi podatkowej. W praktyce jednak osoby pobierające łącznie wyższe kwoty muszą liczyć się z obowiązkiem odprowadzenia PIT.

Tabela: Przykłady łączenia świadczeń a podatek

Zasady te pokazują, iż choćby niewielka różnica w wysokości dodatkowego świadczenia może zdecydować o obowiązku zapłaty podatku. Dlatego seniorzy pobierający kilka różnych świadczeń powinni szczególnie uważnie kontrolować łączną wysokość brutto swoich dochodów.

Podsumowanie

Emerytura bez podatku w 2025 roku to rozwiązanie, które na pierwszy rzut oka wydaje się niezwykle korzystne dla seniorów. Faktycznie – zwolnienie świadczeń do 2 500 zł brutto z podatku dochodowego sprawia, iż większość emerytów i rencistów otrzymuje wyższe kwoty netto niż jeszcze kilka lat temu. Dla wielu gospodarstw domowych to realne wsparcie, które pozwala łatwiej związać koniec z końcem.

Nie można jednak zapominać o pewnych ograniczeniach. Obowiązkowa składka zdrowotna w wysokości 9% sprawia, iż choćby świadczenia wolne od podatku są pomniejszane. Seniorzy pobierający wyższe kwoty muszą z kolei płacić podatek od nadwyżki, a trzynasta emerytura – mimo iż miała być dodatkowym wsparciem – jest opodatkowana i objęta składką zdrowotną.

Kolejnym czynnikiem, który mocno wpływa na ocenę reformy, jest inflacja. Rosnące ceny żywności, leków i usług sprawiają, iż realna siła nabywcza emerytur nie zawsze rośnie proporcjonalnie do podwyżek. W efekcie część seniorów nie odczuwa poprawy, a niektórzy choćby wskazują, iż ich sytuacja finansowa jest podobna jak przed reformą.

Podsumowując – system emerytur bez podatku to krok w dobrym kierunku, ale nie rozwiązuje wszystkich problemów finansowych osób starszych. Daje odczuwalną ulgę podatkową, jednak jej znaczenie jest ograniczone przez składki zdrowotne i rosnące koszty życia. Warto więc traktować go jako element szerszej polityki społecznej, która powinna uwzględniać nie tylko ulgi podatkowe, ale również realne wsparcie w codziennych wydatkach seniorów.