Profesjonalny coaching. Zasady i dylematy etyczne w pracy coacha, Małgorzata Sidor-Rządkowska

5 lat temu

Profesjonalny coaching. Zasady i dylematy etyczne w pracy coacha, Małgorzata Sidor-Rządkowska

Dlaczego tak trudne jest wypracowanie jednoznacznych reguł moralnych w odniesieniu do coachingu? Które z reguł należy uznać za najistotniejsze? Jak przełożyć zasady zawarte w kodeksach etycznych na praktykę coachingowego działania? Jak radzić sobie ze sprzecznymi często oczekiwaniami osób zaangażowanych w coaching? Jak rozstrzygać dylematy etyczne towarzyszące pracy każdego coacha?

Dr Małgorzata Sidor-Rządkowska, autorka książki, poszukuje odpowiedzi na powyższe pytania. Analizuje zarazem kodeksy etyczne International Coach Federation, Izby Coachingu oraz Association for Professional Executive Coaching and Supervision. Zastanawia się zarazem czym jest profesjonalny coaching – jakie zasady i standardy etyczne muszą być przestrzegane, aby proces ten przebiegał prawidłowo, autentycznie wspierając rozwój jednostek i zespołów.

Kluczowe wydaje się pytanie, czy kodeks etyczny jest drogowskazem postępowania czy też przejawem instrumentalizacji moralności, jak zauważa Małgorzata Sidor-Rządkowska. Przytacza zarazem trzy grupy argumenty przeciwników kodeksów:

Tworzenie kodeksów etycznych nie ma sensu; aby działać uczciwie, wystarczy postępować zgodnie z ogólnymi zasadami etycznymi.
Cechą prawdziwych wyborów moralnych jest brak jedynego słusznego rozwiązania. Kodeks ze swej istoty nie bierze tego pod uwagę, postrzegając rzeczywistość w sposób jednowymiarowy. Opracowanie takiego dokumentu nie tylko nie wzmacnia, ale wręcz niszczy wrażliwość moralną, prowadząc do sytuacji, w których miejsce refleksji etycznej zajmuje sztywne trzymanie się przepisów kodeksu.
Istnienie choćby najbardziej rozbudowanych kodeksów etyki zawodowej nie zapobiega nadużyciom; tworzenie tego rodzaju dokumentów jest więc bezcelowe.

Trudno nie zgodzić się z autorką, która zauważa, iż „w zetknięciu z praktyką, argumenty przeciwko kodeksom okazują się mało przekonywujące. Nie warto jednak popadać w drugą skrajność i przeceniać roli tych dokumentów. Nie są one bowiem, jak zdają się sądzić niektórzy zwolennicy lekiem na całe zło. Można jednak przyjąć, iż adekwatnie opracowany i poważnie potraktowany kodeks etyczny sprzyja osiąganiu celów takich jak: przypomnienie wszystkim przedstawicielom profesji etycznego wymiaru ich pracy; formułowanie jasnych wskazówek postępowania; pomoc w rozstrzyganiu sytuacji konfliktowych; zmiejszenie liczby przypadków nadużyć”.

Dr Małgorzata Sidor-Rządkowska, znana ekspertka coachingu, filozof, wieloletnia wykładowczyni etyki, studiując dostępne kodeksy i literaturę im poświęconą oraz podejmując refleksję, sformułowała 14 zasad coacha:

Dbaj o swój własny rozwój.
Nie zawiedź zaufania.
Podejmuj się tylko tych zadań, do których czujesz się przygotowany.
Bądź prawdomówny.
Bądź lojalny.
Szanuj autonomię klienta.
Pamiętaj, iż to Ty jesteś ostatecznym sędzią swoich decyzji zawodowych.
Dotrzymuj zobowiązań.
Nie uważaj się za nieomylnego.
Bądź wyczulony na problem konfliktu interesów.
Dbaj o własną kondycję psychofizyczną.
Pamiętaj o różnicy pomiędzy celem a środkiem do celu.
Staraj się patrzeć na innych coachów nie jak na rywali, ale jak na ludzi, z którymi można i warto współpracować.
Pamiętaj, iż szacunek dla samego siebie to wartość, której nie sposób przecenić.

Dylematy etyczne pojawiają się w codziennej pracy. Dr Sidor-Rządkowska przedstawia propozycje ich rozstrzygania. Swoim doświadczeniem dzieli się także kilkunastu coachów wywodzących się z różnych nurtów i szkół coachingu. Autorka zwraca uwagę, iż „odpowiedź na pytanie Jak rozstrzygać dylematy moralne? nie jest możliwa. Można jednak próbować podać pewne wskazówki dotyczące zalecanej drogi postępowania, mając świadomość, iż jest to droga na skróty:

Zastanów się, czy problem jest na pewno kwestią natury moralnej (a nie np. organizacyjnej czy finansowej).
Sprawdź, co na temat zbliżonych problemów mówi kodeks etyczny.
Rzetelnie przeanalizuj wszystkie czynniki, które mogą mieć wpływ na podejmowaną przez Ciebie decyzję (np. przekonania utrudniające obiektywną ocenę sytuacji).
Przedyskutuj problem z kimś doświadczonym.
Oszacuj korzyści i straty wynikające z możliwych (alternatywnych) rozwiązań.
Podejmij decyzję i przystąp do jej realizacji.”