Przyszłość przemysłowego rynku pracy w rzeczywistości ograniczonego rozwoju

Wzrost kosztów produkcji, zagrożone lub przerwane łańcuchy dostaw, rosnące koszty pracownicze to tylko niektóre z konsekwencji globalnych zmian, z którymi mierzą się zarządzający zakładami produkcyjnymi w Polsce. Rok 2022 to czas wielu trudności społeczno-gospodarczych w Europie, wojna w Ukrainie, kryzys surowcowy i wysoka inflacja – to wszystko wpływa na biznes. Wzrosty kosztów utrzymania dotykają szczególnie przedsiębiorstwa produkcyjne, zatrudniające kilkaset lub choćby kilka tysięcy osób. Infuture.insitiute we współpracy ze SmartLunch przygotował badanie Food. Factories. Fluidity. Żywienie w fabrykach. Scenariusze przyszłości 2030, w którym przedstawione zostały analizy głównych trendów wpływających na zmianę przyszłości fabryk i przemysłu. Jeden ze scenariuszy – Limited Growth, staje się szczególnie aktualny.

Scenariusz Limited Growth zakłada, iż w wyniku kryzysu gospodarczego, a co za tym idzie – ograniczenia produkcji, firmy koncentrują się̨ na dywersyfikowaniu źródeł przychodów i szukaniu alternatyw biznesowych. Koncentracja na celach krótkoterminowych, czyli zarządzanie kryzysowe spowodowane brakiem surowców sprawia, iż szanse transformacji w kierunku inteligentnych i zautomatyzowanych fabryk nie są w pełni wykorzystywane.

Potrzeba utrzymania pracowników

Firmy i organizacje, mając świadomość kosztów związanych z rotacją, inwestują w programy lifelonglearningowe skierowane do obecnych pracowników. Potrzeba utrzymania najlepszych na ich stanowiskach oraz podniesienia efektywności pracy staje się celem pracodawców. W obliczu kryzysu, w obawie przed utratą stanowiska, pracownicy zdają sobie sprawę, że stałe podnoszenie kompetencji jest dziś niezbędne. Brak inwestowania w nowe talenty sprawia, że jednym z istotnych wyzwań staje się także konieczność niwelowania homogeniczności zatrudnienia.

Kryzysy uwidaczniają potrzebę dokształcania pracowników i dostosowywania ich umiejętności do nowych wyzwań i zadań. Jak wynika z ankiety TalentLMS, Workable^[1] i „Training Journal”, 68 proc. z ankietowanych firm inwestuje w szkolenia reskillingu i upskillingu, aby odpowiedzieć na zmiany w organizacji, a 65 proc. szkoli swoich pracowników z nowych technologii.

Postawioną w raporcie tezę połowicznie potwierdza badanie Personnel Service^[2], z którego wynika, iż 38 proc. nie planuje wzrostu zatrudnienia, a 28 proc. zamierza zmniejszyć jego poziom. Jednak ponad połowa badanych przedsiębiorstw w przeciągu najbliższych sześciu miesięcy nie planuje wprowadzenia podwyżek i benefitów dla pracowników. Takie działanie może spowodować spadek zaangażowania osób zatrudnionych, co z kolei może wpłynąć na decyzję o porzuceniu pracy. Efektem tego będzie potrzeba uruchomienia nowych rekrutacji, a to będzie wiązało się z dodatkowymi kosztami ze strony pracodawcy.

Skupienie na podstawowych potrzebach

W czasach, w których duże zakłady produkcyjne muszą dokładnie zaplanować budżetowe wydatki, a jednocześnie dbać o samopoczucie pracowników, należy przyjrzeć się ich najpoważniejszym, podstawowym potrzebom. Zgodnie ze światowym standardem pomiaru braku bezpieczeństwa żywnościowego (IPC) w 2021 roku około 193 milionów ludzi w 53 krajach lub terytoriach doświadczyło braku bezpieczeństwa żywnościowego na kryzysowym lub gorszym poziomie. Stanowi to dramatyczny wzrost o prawie 25 proc. (o 38 milionów osób) w porównaniu z rekordowymi liczbami z 2020 roku.^[3] Z danych SmartLunch i infuture.institute wynika, iż niemal dwie trzecie pracowników odczuwa głód w pracy, a 64 proc. zgadza się ze stwierdzeniem, iż głodni stają się mniej efektywni. Już teraz na rynku istnieją zaawansowane technologicznie rozwiązania, które jednocześnie zdejmują z pracodawców dużą część odpowiedzialności za dostarczanie żywności, z drugiej strony umożliwiając pracownikom fabryk wybór spośród szerokiego menu posiłków.

W ostatnich latach dużej zmianie uległy zarówno potrzeby pracowników w kontekście posiłków pracowniczych, jak również sam proces organizacji zbiorowego żywienia. Firmy nie muszą już inwestować ogromnych pieniędzy w budowę, wyposażenie i prowadzenie kantyny. Nasze rozwiązanie sprawia, iż wystarczy jadalnia, aby pracownicy zjedli ciepły i smaczny obiad wybierając spośród szerokiego menu, niemożliwego do osiągnięcia w zwykłej kantynie – komentuje Mateusz Tałpasz, CEO SmartLunch.

Scenariusz przyszłości

Autorzy raportu wskazują, iż kryzysy (m.in. wysokie i wciąż̇ rosnące ceny żywności) sprawią, iż jedzenie stanie się̨ istotnym benefitem z perspektywy pracownika. Forma jedzenia nie zmieni się, natomiast coraz częściej stosowane będą liczne zamienniki brakujących produktów. Same posiłki będą wzbogacane odpowiednimi minerałami i witaminami wzmacniającymi ich wartość́ odżywczą.

W wyniku braku różnorodności posiłków (wynikającego z kryzysu surowcowego / żywnościowego / energetycznego) pracownicy będą mieli możliwości wyboru, a firmy zewnętrzne będą dostarczały kilkaset porcji tego samego dania w zależności od dostępnych na rynku produktów. Konsekwencją tego będzie zoptymalizowanie procesu dostawy, jednak zmniejszenie możliwości indywidualnego posiłku, wpłynie negatywnie na samopoczucie pracownika.

Limited Growth to jednak tylko jeden z czterech prezentowanych w raporcie scenariuszy, które przedstawiają potencjalne zmiany wynikające z analizy wyzwań, trendów i czynników zmian. Fabryki czeka bowiem przyspieszenie transformacja w kierunku Przemysłu 4.0, a to wpłynie zarówno na pracowników, jak również sposób pracy całego przedsiębiorstwa. Jednak niezależnie od scenariusza, eksperci zgodnie wskazują, iż żywienie pozostaje jednym z kluczowych czynników, na które pracownicy dużych zakładów produkcyjnych zwracają uwagę dziś i będą to robić w przyszłości.

^[1] Aris Apostolopoulos, Employee upskilling & reskilling statistics: Casting light on the trend, Talent LMS, czerwiec 2020. https://www..com/blog/reskillig-upskilling-training-statistics/

^[2] Barometr Polskiego rynku pracy, https://personnelservice.pl/wp-content/uploads/2022/03/Barometr-Polskiego-Rynku-Pracy_Personnel-Service_2022.pdf

^[3] PC, Integrated Food Security Phase Classification, 2022. https://www.ipcinfo.org/?utm_source=poster&utm_medium=qrcode&utm_ campaign=ipc