Siła nabywcza pieniądza a wynagrodzenie minimalne
W świecie finansów i gospodarki siła nabywcza pieniądza odgrywa kluczową rolę w codziennym życiu każdego z nas. To od niej zależy, ile dóbr i usług możemy kupić za daną kwotę pieniędzy. Jednak siła nabywcza nie jest stała – zmienia się pod wpływem inflacji, wynagrodzeń, polityki gospodarczej i wielu innych czynników.
Siła nabywcza pieniądza to ilość dóbr i usług, jakie można nabyć za określoną jednostkę waluty. Im większa siła nabywcza, tym więcej możemy kupić, natomiast spadek siły nabywczej oznacza, iż ta sama kwota wystarcza na mniej produktów i usług. Przykładem może być sytuacja, gdy za 100 zł w 2000 roku można było kupić znacznie więcej niż za tę samą kwotę w 2025 roku – jest to efekt spadku siły nabywczej spowodowanego inflacją.
W styczniu 2025 roku Eurostat opublikował dane dotyczące płacy minimalnej w różnych krajach, wyrażonej zarówno w euro, jak i w standardach siły nabywczej (PPS). Te ostatnie pozwalają na lepsze porównanie poziomu życia w różnych krajach, uwzględniając różnice w kosztach utrzymania.
Płaca minimalna w euro – surowe liczby
Jeśli spojrzymy na wartości nominalne, najwyższą płacą minimalną w Europie może pochwalić się Luksemburg – 2 637,79 euro. Tuż za nim znajdują się Irlandia (2 281,50 euro), Holandia (2 193,36 euro), Niemcy (2 161,00 euro) i Belgia (2 070,48 euro). Kraje Europy Środkowo-Wschodniej, takie jak Polska, Węgry czy Słowacja, plasują się w środku stawki.
Na drugim biegunie mamy Albanię, gdzie płaca minimalna wynosi zaledwie 407,54 euro, oraz Bułgarię (550,67 euro) i Serbię (618,69 euro).
Siła nabywcza – czyli ile można za to kupić?
Kwoty nominalne to jednak tylko część obrazu. To, co naprawdę się liczy, to siła nabywcza, czyli ile produktów i usług można faktycznie kupić za te pieniądze w danym kraju. To zależy od kosztów życia, w tym cen mieszkań, energii, żywności i transportu. I tu sytuacja wygląda zaskakująco inaczej.
Choć Polska ze swoją minimalną płacą wynoszącą 1 091,46 euro znajduje się w środkowej części stawki, to już w wartości PPS wypada bardzo dobrze – 1 523,06. To oznacza, iż siła nabywcza polskiej pensji minimalnej przewyższa m.in. Hiszpanię (1 452,99 PPS) czy Słowenię (1 400,61 PPS).
Ciekawym przypadkiem jest Irlandia, która pomimo drugiej co do wielkości płacy minimalnej (2 281,50 euro), w przeliczeniu na PPS zajmuje "dopiero" piątą lokatę. Oznacza to, iż wysokie zarobki idą w parze z bardzo wysokimi kosztami życia. Podobnie sytuacja wygląda w Luksemburgu.
 |
| Płaca minimalna w standardach siły nabywczej; opracowanie ciekawestatystyki.pl na podstawie danych Eurostat |
Różnice w sile nabywczej: mniejsze niż mogłoby się wydawać
Mimo iż różnice w płacach minimalnych w euro są ogromne, to po dostosowaniu do standardów siły nabywczej (PPS) okazuje się, iż się zmniejszają. W Unii Europejskiej płaca minimalna w standardach siły nabywczej waha się od 878 PPS w Estonii do 1 992 PPS w Niemczech. Widać wyraźnie, iż pod względem siły nabywczej różnice między krajami są mniej drastyczne niż w przypadku samych kwot nominalnych.
Kraje UE można podzielić na trzy grupy według poziomu PPS:
- Powyżej 1 500 PPS: Niemcy, Luksemburg, Holandia, Belgia, Irlandia, Francja i Polska. Ich minimalne wynagrodzenia mieszczą się w przedziale od 1 523 PPS w Polsce do 1 992 PPS w Niemczech.
- Między 1 000 a 1 500 PPS: Hiszpania, Słowenia, Rumunia, Chorwacja, Litwa, Portugalia, Grecja, Cypr, Malta i Węgry (od 1 030 PPS na Węgrzech do 1 453 PPS w Hiszpanii).
- Poniżej 1 000 PPS: Słowacja, Czechy, Estonia, Bułgaria i Łotwa, z Estonią na najniższym poziomie (878 PPS).
Dla porównania - w USA federalna płaca minimalna wynosi 837 PPS, co oznacza, iż w wielu krajach UE pracownicy objęci płacą minimalną mają lepszą siłę nabywczą niż ich amerykańscy odpowiednicy.
Warto zwrócić uwagę również na kraje, gdzie nominalna pensja minimalna wydaje się niska, ale siła nabywcza jest stosunkowo wysoka. Przykładem obok Polski jest Rumunia – z 814,18 euro płacy minimalnej, ale aż 1 339,65 PPS. Podobnie jest na Węgrzech (706,94 euro i 1 030,28 PPS) czy w Serbii (618,69 euro i 945,67 PPS).
Czy wzrost płacy minimalnej to zawsze korzyść?
Podwyżki płacy minimalnej są często postrzegane jako sposób na poprawę jakości życia, ale nie zawsze przynoszą oczekiwane skutki. jeżeli wynagrodzenia rosną szybciej niż produktywność, mogą prowadzić do inflacji i wzrostu cen. najważniejsze jest więc nie tylko podnoszenie płac, ale także kontrolowanie kosztów życia oraz wspieranie gospodarki, aby wyższe wynagrodzenia rzeczywiście poprawiały siłę nabywczą obywateli.
Dane Eurostat dotyczące płacy minimalnej w PPS są cennym narzędziem, które pozwala na lepsze zrozumienie poziomu życia w różnych krajach Europy. Dzięki nim możemy porównać, ile realnie możemy kupić za minimalne wynagrodzenie w danym kraju. Warto jednak pamiętać, iż płaca minimalna to tylko jeden z elementów, który wpływa na poziom życia. Inne czynniki, takie jak koszty utrzymania, dostęp do usług publicznych czy system podatkowy, również mają duże znaczenie. Sama wysokość pensji minimalnej w euro nie jest najlepszym wskaźnikiem poziomu życia – liczy się to, co można za nią kupić.
W 2025 roku Polska znajduje się w czołówce państw z najwyższą siłą nabywczą minimalnego wynagrodzenia, co może być dobrym sygnałem dla pracowników i inwestorów. Jednocześnie warto obserwować, jak będą zmieniać się koszty życia, bo to one w dużej mierze wpływają na rzeczywisty dobrobyt mieszkańców.
***
Standard siły nabywczej (PPS - Purchasing Power Standard) to umowna waluta stosowana przez Eurostat, która pozwala na porównanie realnej wartości PKB i jego składowych, niezależnie od różnic cenowych między krajami. Dzięki PPS można precyzyjnie ocenić, ile naprawdę „wart” jest dochód w różnych miejscach. Im wyższe wynagrodzenie w PPS, tym więcej dóbr i usług można sobie pozwolić. To sprawia, iż nominalna wysokość zarobków nie zawsze odzwierciedla ich realną wartość.
Image by freepik
