Stanowisko Związku Przedsiębiorców i Pracodawców w sprawie założeń do projektu ustawy o wdrażaniu Funduszu Bezpieczeństwa i Obronności w ramach Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności

• ZPP z zadowoleniem przyjmuje wpisanie FBiO do Krajowego Planu Odbudowy i rozpoczęcie prac legislacyjnych nad ustawą. Ustawa ma zostać uchwalona we wrześniu 2025 r.. Ogłoszenie pierwszych konkursów zaplanowano z kolei na połowę 2026 r.
• Fundusz ma dysponować 25 miliardami złotych na projekty m.in. w zakresie infrastruktury podwójnego zastosowania, modernizacji przemysłu, B+R oraz ochrony infrastruktury krytycznej.
• W ocenie ZPP Fundusz może odegrać istotną rolę w kontekście Europejskiej Strategii dla Przemysłu Obronnego oraz programu ReArm Europe 2030, przyczyniając się do rozwoju krajowego przemysłu obronnego i technologicznej suwerenności – pod warunkiem, iż jego zasady będą transparentne, a mechanizmy operacyjne przyjazne dla krajowych przedsiębiorców.
• ZPP rekomenduje: kryteria wyboru projektów odzwierciedlające wpływ na bezpieczeństwo państwa i gospodarkę, w tym koherentność i synergię inwestycji z innymi projektami dotyczącymi budowy zdolności rozwojowych, produkcyjnych i zdolności dla Sił Zbrojnych RP suwerenność technologiczną, ocenę wpływu na gospodarkę oraz gwarancje zwrotu z inwestycji podatnika do budżetu państwa (z uwzględnieniem powiązanych z nimi zakupami przez Siły Zbrojne RP), otwartość na eksport.
• Apelujemy o udział niezależnych ekspertów w Komitecie Inwestycyjnym i dostępność dodatkowych instrumentów wsparcia, w tym eksperckiej wiedzy przemysłowej.
• Fundusz musi być efektywnym i szybkim narzędziem, a nie biurokratycznym mechanizmem.

Związek Przedsiębiorców i Pracodawców z zadowoleniem przyjmuje fakt zakończenia pierwszego etapu prac nad Funduszem Bezpieczeństwa i Obronności (FBiO) – tj. wpisania go do Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności (KPO) – oraz rozpoczęcia procedury legislacyjnej zmierzającej do powołania Funduszu. Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej zadeklarowało, iż ustawa ma wejść w życie jeszcze we wrześniu 2025 r., Plan Inwestycyjny Funduszu ma zostać przyjęty do końca 2025 r., a pierwsze konkursy w ramach Funduszu zostaną ogłoszone w połowie 2026 r.

Doceniamy dotychczasowy dialog ze środowiskiem biznesowym i deklarujemy gotowość dalszego udziału w konsultacjach, tak aby wypracowane rozwiązania realnie wspierały rozwój strategicznego potencjału przemysłu obronnego w Polsce.

W świetle założeń przedstawionych przez Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej oraz Bank Gospodarstwa Krajowego, Fundusz ma dysponować kwotą 25 miliardów złotych, z przeznaczeniem m.in. na infrastrukturę podwójnego zastosowania (np. drogi i koleje wykorzystywane przez wojsko), inwestycje B+R, modernizację przemysłu oraz wsparcie odporności infrastruktury krytycznej, w tym systemów cyberbezpieczeństwa. W ocenie ZPP to krok w dobrym kierunku. Jednocześnie chcielibyśmy wskazać najważniejsze postulaty i rekomendacje, które naszym zdaniem powinny zostać uwzględnione na etapie dalszego projektowania ustawy, kształtu przyszłych przepisów i mechanizmów operacyjnych wdrażania Funduszu:

1. Zgodność z Europejską Strategią Przemysłu Obronnego i Programem ReArm Europe. Zważywszy na pochodzenie środków Funduszu, powinien być on skonstruowany w taki sposób, aby wpisywać się w strukturę i logikę instrumentów finansowych programu ReArm Europe 2030. Powinien wspierać realizację Europejskiej Strategii Przemysłu Obronnego w zakresie budowy polskiego potencjału przemysłu obronnego.
2. Priorytet dla podmiotów o znaczeniu strategicznym: Wybór projektów do wsparcia powinien uwzględniać, czy dany wnioskodawca działa w grupie kapitałowej posiadającej podmioty o znaczeniu strategicznym dla obronności Pozwoli to skoncentrować środki na projektach o największym potencjale oddziaływania systemowego.
3. Suwerenność technologiczna: inwestowanie w projekty, które dają gwarancję rozwoju technologii w kraju w pełnym dialogu z Siłami Zbrojnymi w sposób odpowiadający na potrzeby Sił Zbrojnych RP, zapewniający Siłom Zbrojnym RP decyzyjność w wykorzystaniu rozwiązań oraz kształtowaniu współpracy międzynarodowej w dziedzinie interoperacyjności systemów uzbrojenia.
4. Zwrot inwestycji powiązany z popytem krajowym: Beneficjenci powinni mieć zapewnione zamówienia i dostawy do Sił Zbrojnych RP, np. na podstawie zawartej umowy ramowej lub decyzji intencyjnej. Powinni mieć również możliwość powiązania zwrotu finansowania (np. pożyczki) z wykonaniem dostaw do Sił Zbrojnych RP i innych zamówień w Polsce – mechanizm ten zwiększyłby bezpieczeństwo finansowe projektów.
5. Wsparcie instytucji publicznych dla beneficjenta: Beneficjenci powinni otrzymać wsparcie krajowych instytycji publicznych w oferowaniu i dostarczaniu tych produktów do sił zbrojnych i innych zamawiających, w tym instytucji międzynarodowych w UE i innych państwach, w tym w szczególności w ramach wspólnych zamówień, zamówień dla Ukrainy.
6. Doświadczenie w dostawach dla Sił Zbrojnych RP jako kryterium podstawowe: Uważamy, iż doświadczenie w dostawach sprzętu lub rozwiązań dla Sił Zbrojnych RP Wojska powinno być kluczowym kryterium oceny projektów, niezależnie od tego, w jakiej kategorii produktowej będzie realizowana nowa inwestycja.
7. Możliwość wykorzystania nowej inwestycji poza krajowym systemem obronnym: Przedsiębiorcy powinni mieć prawo do komercjalizacji produktów pochodzących z inwestycji również poza dostawami powiązanymi bezpośrednio z inwestycją, w tym na rynku eksportowym, co jest zgodne z celami RRF w zakresie zwiększania odporności gospodarki i dywersyfikacji przychodów.
8. Możliwość konwersji pożyczek na bezzwrotne formy wsparcia: Postulujemy rozważenie wprowadzenia opcji przekształcenia części finansowania (np. pożyczek) w granty bezzwrotne, jako element pomocy publicznej – szczególnie dla projektów o wysokim znaczeniu strategicznym i ryzyku technologicznym.
9. Synergia i komplementarność projektów: Plan inwestycyjny Funduszu powinien zakładać możliwość tworzenia portfeli projektów komplementarnych, generujących synergie na poziomie łańcuchów dostaw i technologii podwójnego zastosowania.
10. Prostota i przewidywalność: Zasady działania Funduszu powinny być transparentne, zrozumiałe i operacyjnie przyjazne dla przedsiębiorców. Procedury konkursowe muszą sprzyjać szybkiemu uruchamianiu inwestycji, a kryteria oceny powinny być klarownie określone już w akcie ustawowym lub w akcie wykonawczym.
11. Szeroki skład Komitetu Inwestycyjnego: Uważamy, iż Komitet oceniający projekty inwestycyjne powinien uwzględniać nie tylko przedstawicieli BGK, ale również niezależnych ekspertów rynkowych i branżowych. Komitet powinien mieć możliwość zasięgania opinii zewnętrznych np. poprzez formalnie powołaną grupę doradczą.
12. Ocena wpływu na gospodarkę krajową: Wartością dodaną Funduszu powinno być wzmacnianie krajowej suwerenności technologicznej. Dlatego postulujemy o uwzględnienie wpływu projektów na zatrudnienie, rozwój kompetencji, B+R, własności intelektualnej kontrolowanej w Polsce oraz udział krajowych dostawców. Rekomendujemy wypracowanie tych kryteriów wspólnie z przedstawicielami krajowego przemysłu obronnego oraz przedstawicielami resortu obrony narodowej.
13. Dodatkowe instrumenty wsparcia: Poza finansowaniem kapitałowym i dłużnym, rekomendujemy wprowadzenie instrumentów gwarancyjnych, takich jak gwarancje zwrotu zaliczek czy należytego wykonania umowy. Ma to szczególne znaczenie przy projektach realizowanych w modelu przetargowym lub dla zagranicznych klientów.

Zważywszy, iż prace legislacyjne są na wstępnym etapie, apelujemy o uwzględnienie głosu środowiska przedsiębiorców jako równoprawnego partnera w tworzeniu systemu wsparcia, który ma służyć nie tylko bezpieczeństwu państwa, ale także trwałemu wzmocnieniu potencjału krajowego przemysłu i innowacyjności gospodarki.