1 tydzień temu
Aż 71% pracowników przyznaje, ze przynajmniej raz pracowali z toksycznym liderem, który wykazywał się nieprofesjonalizmem i zbyt dużymi oczekiwaniami. Doświadczenia te odbiły się echem nie tylko na ich jakości pracy (w tym wypalenie zawodowe), ale także na życiu prywatnym — od relacji z bliskimi, przez problemy ze snem.
Co zrobić, gdy w obszarze zarządzania zasobami ludzkimi pojawia się szef, który narusza prawo? Jakie są najważniejsze kompetencje menedżerskie, które zapobiegają mobbingowi w zespole?
Toksyczne zachowanie szefa – skutki dla pracownika i dla firmy
Specyfika otoczenia biznesowego sprzyja jednostkom silnym, ambitnym i pewnym siebie – właśnie taki przecież powinien być lider. Niestety, nawet w firmach o doskonałej kulturze pracy na stanowisku kierowniczym może się trafić toksyczny szef. Najczęściej to ktoś o osobowości narcystycznej, nastawiony na realizowanie własnego pragnienia władzy i prestiżu. Inni „menadżerowie-toksycy” to według Manfreda Ketsa de Vriesa, profesora zarządzania w szkole biznesowej INSEAD, typy o rysie:
- maniakalno-depresyjnym,
- paranoidalnym,
- pasywno-agresywnym,
- emocjonalnie zdystansowanym[1].
W zarządzaniu zespołem przez takich menedżerów pojawi się m.in. manipulacja, przedmiotowe traktowanie, atmosfera strachu i niskie morale. Pracownicy w toksycznym środowisku będą się czuć nieużyteczni zawodowo i bezwartościowi. Zaczną w końcu odchodzić z pracy, żeby zapobiec wypaleniu zawodowemu, depresji czy zawałowi serca. Decyzje kadry menedżerskiej wynikające z przekonania o własnej nieomylności i wielkości okażą się katastrofalne dla całej firmy. W biznesie nie brakuje przykładów gigantów, którzy przez toksyczne zarządzanie zaczęli przypominać „płonącą platformę wiertniczą”[1] – wśród nich warto wymienić chociażby Nokię, Ubera czy Wells Fargo (największy bank hipoteczny w USA).
Co możesz zrobić, gdy Twój przełożony jest toksyczny?
Jeśli jesteś pracownikiem, co możesz zrobić z toksycznym szefem? Na pewno zauważysz problem: Brak empatii, nadużywanie władzy, manipulację, poniżającą krytykę i inne zachowania uderzające w Twoją godność.
Z jednej strony nie udawaj, iż jesteś obojętny na takie zachowanie. Jasno określ granice, zadbaj o regenerację i zbieraj dowody toksycznych zachowań. Nie wahaj się zgłaszać problemu do osób wyższych w hierarchii firmy, działu HR ani do odpowiednich organów państwowych. Z drugiej strony spróbuj nie brać do siebie wszystkich działań menadżera, a choćby zdobyć się na… chęci pomocy. Warto więc zaproponować program szkolenia, który nakierowany będzie na kompetencje liderskie (np. zdolności komunikacyjne), ale także na postawy asertywne, z których skorzystać może zespół. o ile wszystko zawiedzie, zacznij szukać nowej pracy. Niestety, czasem nie ma innego wyjścia.
Toksyczny menadżer – co może zrobić firma? Co dają szkolenia menedżerskie?
Nie wszystkie zachowania przełożonego, które są odbierane jako toksyczne, wynikają ze złej woli czy zwykłej podłości. Może menadżer nie umie radzić sobie ze stresem? Może przechodzi poważne trudności osobiste – chorobę (swoją lub kogoś bliskiego), rozwód, żałobę? A może świetnie zarządza projektami, ale zasobami ludzkimi już nie? Wielu początkujących managerów ma ten problem.
Jako osoba decyzyjna nie musisz od razu zwalniać albo degradować takiego menadżera, zwłaszcza jeżeli cenisz jego kwalifikacje zawodowe, doświadczenie albo staż pracy. Zdobądź się na szczerą rozmowę i zaproponuj pomoc, np. sesję coachingową czy szkolenia z kompetencji miękkich, zarządzania zespołem lub radzenia sobie ze stresem. Powiedz wprost, jakie zachowania są niedopuszczalne i jak ważne dla firmy jest, aby dbać o dobrostan pracowników. Zadaj otwarte pytanie i pozwól, aby lider sam znalazł rozwiązanie. Może „toksyczny” menadżer sam zasugeruje zmiany w obrębie wykonywania swojej pracy, otwierając sobie drzwi do nowych możliwości rozwoju?
Jeśli jednak pracownicy zgłaszają do Ciebie albo działu HR zachowania, które są absolutnie niedopuszczalne, np. mobbing czy molestowanie, nie czekaj z wyciągnięciem konsekwencji wobec toksycznego menedżera. To na pracodawcy ciąży obowiązek przeciwdziałania mobbingowi oraz zapewnienia pozytywnego środowiska pracy, wolnego od dyskryminacji, w tym molestowania. Zaniedbanie w tej dziedzinie może spowodować konsekwencje karne. Uwaga: Nie chodzi o gwarancję, iż zjawisko mobbingu czy molestowania nigdy nie wystąpi w firmie, ale o staranne działania antymobbingowe. Należą do nich np. szkolenia kadry menadżerskiej informujące o szkodliwości i konsekwencjach mobbingu oraz kursy wskazujące inne metody zarządzania projektami.
Zadbaj o swojego przełożonego: jakie są najważniejsze kompetencje menedżerskie?
W przypadku liderów niezwykle ważne jest wspieranie w rozwijaniu umiejętności miękkich i interpersonalnych, które zapobiegną konfliktom, niedoprecyzowanym oczekiwaniom i w skrajnych przypadkach — mobbingowi. Nie jest więc prawdą, iż doskonały menedżer musi być wyłącznie osobą silną, bezkompromisową, nastawioną na cel. Dziś, w codziennej pracy, niezwykle ważne są inne, nowe kompetencje — tj. empatia, inteligencja emocjonalna, zarządzanie stresem, rozwój zawodowy, zachowanie otwartej komunikacji wewnątrz organizacji, umiejętność zarządzania zasobami ludzkimi oraz zdolność delegowania zadań. Efektywne zarządzanie przestało być interpretowane wyłącznie jako dawanie poleceń — współcześnie kooperacja powinna opierać się na aktywnym słuchaniu i kompromisach, które nie naruszą bezpieczeństwa pracowników. Dlatego też tak istotny jest rozwój osobisty i korzystanie z dedykowanych szkoleń, które są źródłem praktycznej wiedzy i konkretnych narzędzi, które zapobiegają toksycznym postawom (zobacz więcej na: https://vade.com.pl/szkolenia/rozwiazywanie-konfiktow-trudne-rozmowy).
Praktyczne warsztaty i kursy menedżerskie często są dla problematycznego lidera okazją do refleksji – możliwością przejrzenia się w „lustrze” osób na podobnych stanowiskach i mierzących się z podobnymi wyzwaniami w miejscu pracy. Tak czy inaczej, toksycznego lidera nie można ignorować – taki człowiek prędzej czy później zrujnuje Twoją firmę (jeśli jesteś szefem) albo zdrowie (jeśli jesteś pracownikiem).
Źródła:
- https://bank.pl/toksyczny-szef-potrafi-zniszczyc-nawet-najlepsza-firme/
- https://www.prawo.pl/kadry/kadra-menadzerska-moze-odpowiadac-za-mobbing-w-miejscu-pracy,431696.html
- https://www.infor.pl/prawo/prawo-karne/pokrzywdzony/272420,Czy-molestowanie-seksualne-w-pracy-jest-karalne.html
