Unia Europejska i integracja migrantów: miliardy euro bez efektów?

Agencja Informacyjna: Integracja migrantów? Unia Europejska przeznacza na te cel ogromne kwoty. Pomimo to integracja migrantów nie przynosi konkretnych efektów a Unia Europejska nie potrafi jednoznacznie ocenić skuteczności swoich działań w tym zakresie. Raport Europejskiego Trybunału Obrachunkowego (ETO) wskazuje na brak systematycznego monitorowania i ewaluacji programów integracyjnych, co podważa sens wydawania miliardów euro na ten cel.

Unia Europejska i integracja migrantów: Ogromne środki, ograniczone efekty

W latach 2014–2020 w ramach Funduszu Azylu, Migracji i Integracji (FAMI) wydano około 1 miliarda euro na integrację migrantów. Na lata 2021–2027 budżet ten został niemal podwojony do 1,9 miliarda euro. Fundusze te przeznaczane są m.in. na szkolenia językowe, doradztwo zawodowe oraz działania promujące integrację społeczną. Celem tych programów miało być ułatwienie nowoprzybyłym adaptacji w nowych krajach zamieszkania, zmniejszenie barier kulturowych i społecznych oraz przygotowanie ich do wejścia na rynek pracy.

Jednak z raportu ETO wynika, iż pomimo dużych nakładów finansowych, nie udało się jednoznacznie ocenić, czy te inwestycje faktycznie przynoszą oczekiwane efekty. Problemem okazuje się nie tylko brak spójnych metod ewaluacji, ale także nieskuteczność samych działań integracyjnych. Państwa członkowskie często nie dostosowują projektów do specyficznych potrzeb różnych grup migrantów, co prowadzi do marnowania środków i niskiej efektywności.

Unia Europejska i integracja migrantów: Problemy w monitorowaniu i brak przejrzystości

Jednym z największych wyzwań wskazanych przez ETO jest brak wiarygodnych danych z państw członkowskich. Komisja Europejska, choć monitoruje postępy, musi bazować na danych przekazywanych przez poszczególne kraje. Niestety, dane te często są nieprecyzyjne lub niepełne. Przykładowo, Hiszpania zgłosiła Komisji, iż w projektach integracyjnych uczestniczyło dwukrotnie mniej osób, niż wynikało z rzeczywistej liczby beneficjentów. Takie rozbieżności podważają sens jakiejkolwiek analizy efektywności.

Brak jednolitych standardów monitorowania prowadzi również do tego, iż działania integracyjne są niedostosowane do realnych potrzeb migrantów. Marginalne środki przeznacza się na najważniejsze aspekty, takie jak uznawanie umiejętności zawodowych i kwalifikacji. Tymczasem, jak podkreślono w raporcie, to właśnie te działania mają największe znaczenie dla integracji migrantów na rynku pracy.

W raporcie ETO wskazano, iż wiele działań integracyjnych ma charakter ogólny i nie uwzględnia specyficznych potrzeb grup takich jak uchodźcy, kobiety czy osoby starsze. Zamiast tego środki przeznaczane są na działania uniwersalne, które nie zawsze odpowiadają na zróżnicowane potrzeby beneficjentów.

Unia Europejska i integracja migrantów: Migranci w Unii: demograficzne i społeczne wyzwania

W 2023 roku migranci stanowili 6,1 proc. populacji Unii Europejskiej, co przekłada się na około 27,3 miliona osób. Większość z nich osiedliła się w zaledwie czterech krajach członkowskich: Niemczech, Hiszpanii, Francji i Włoszech, które przyjęły aż 73 proc. migrantów. Migracja stała się szczególnie widoczna po inwazji Rosji na Ukrainę w 2022 roku, która spowodowała gwałtowny napływ uchodźców. Oprócz tego na sytuację migracyjną wpływa również niestabilność polityczna i gospodarcza w regionach Bliskiego Wschodu i Afryki Północnej.

Integracja migrantów jest kluczowa nie tylko dla ich dobrobytu, ale także dla przyszłości demograficznej i ekonomicznej UE. Europa boryka się z problemem starzejącego się społeczeństwa i niedoborów na rynku pracy. Jednak brak skutecznych narzędzi integracyjnych może prowadzić do marginalizacji tych grup, pogłębiając napięcia społeczne i utrudniając wykorzystanie potencjału migrantów.

Unia Europejska i integracja migrantów: Brak wspólnej wizji i odpowiedzialności

Polityka migracyjna i integracyjna UE opiera się na współpracy między Komisją Europejską a państwami członkowskimi, które są odpowiedzialne za wdrażanie programów na poziomie krajowym. Niestety, raport ETO ujawnia, iż państwa członkowskie często nie podejmują odpowiedzialności za skuteczność działań. Przykładem jest wspomniany już brak monitorowania, a także nieprzejrzystość w rozdzielaniu środków.

Ważnym problemem jest również brak wspólnej wizji tego, czym powinna być integracja. Niektóre państwa członkowskie postrzegają ją jako asymilację, podczas gdy inne kładą większy nacisk na ochronę różnorodności kulturowej. Brak jednoznacznych wytycznych utrudnia spójne działanie na poziomie całej Unii.

Unia Europejska i integracja migrantów: Rekomendacje ETO

Europejski Trybunał Obrachunkowy zaleca, aby Komisja Europejska oraz państwa członkowskie podjęły konkretne kroki w celu ulepszenia działań integracyjnych. najważniejsze jest opracowanie lepszych narzędzi monitorowania, które pozwolą na dokładną ocenę skuteczności programów. Wskazuje się także na potrzebę zwiększenia przejrzystości w wykorzystaniu funduszy oraz lepszego dostosowania działań do specyficznych potrzeb migrantów.

Ponadto konieczne jest lepsze uznawanie kwalifikacji zawodowych przybyszów oraz zwiększenie nacisku na integrację na rynku pracy. Migranci muszą być postrzegani jako zasób, a nie jako ciężar. W tym celu UE powinna wspierać zarówno ich edukację, jak i przedsiębiorczość, co może przyczynić się do rozwoju lokalnych gospodarek.

Unia Europejska i integracja migrantów: brak efektywności

Unia Europejska zdaje się gubić w skomplikowanej strukturze własnych programów. Niewystarczający monitoring, brak wiarygodnych danych oraz niedostosowanie działań do rzeczywistych potrzeb migrantów wskazują na głębokie problemy w polityce integracyjnej. Raport ETO jasno pokazuje, iż miliardy euro przeznaczane na integrację nie są wydawane efektywnie.

UE musi zrozumieć, iż integracja migrantów to nie tylko wydatek, ale i inwestycja w przyszłość Wspólnoty. Aby ta inwestycja przyniosła efekty, konieczne są zdecydowane działania. Tylko w ten sposób można zapobiec marginalizacji migrantów i skutecznie wykorzystać ich potencjał dla dobra całej Unii.

Źródła:

1. Europejski Trybunał Obrachunkowy – Raport 2023
2. Eurostat – Dane dotyczące populacji migrantów w UE
3. Komisja Europejska – Fundusz Azylu, Migracji i Integracji
4. OECD – Migracja i integracja w Europie

AI World, Unia Europejska /KJL/ 5.12.2024