Czy można przyspieszyć zakończenie pracy bez utraty praw i czy pracodawca zawsze może odmówić? To pytanie zadaje sobie wiele osób planujących zmianę zatrudnienia.
W tym krótkim wprowadzeniu wyjaśnimy, kiedy najlepiej złożyć wypowiedzenie umowy o pracę, by maksymalnie skrócić okres wypowiedzenia. Omówimy zasady wynikające z Kodeksu pracy, czyli standardowe terminy 2 tygodni, 1 miesiąca i 3 miesięcy, a także moment rozpoczęcia biegu tych okresów.
Wyjaśnimy też, iż skrócenie okresu wypowiedzenia jest możliwe zarówno przez decyzję pracodawcy, jak i przez porozumienie stron. Wskażemy praktyczne konsekwencje: wpływ na datę zakończenia stosunku pracy oraz sytuacje, gdy pracodawca wypłaca odszkodowanie za skrócenie wypowiedzenia przy jednostronnym skróceniu 3-miesięcznego okresu.
Podkreślimy, iż okresy wypowiedzenia są w Kodeksie pracy stosunkowo sztywne, ale art. 36 § 6 K.p. pozwala stronom ustalić wcześniejszy termin rozwiązania umowy po złożeniu wypowiedzenia. Zaznaczymy również, iż pracodawca nie ma obowiązku przyjęcia wniosku pracownika o skrócenie okresu.
Kluczowe wnioski
- Wypowiedzenie umowy o pracę kiedy złożyć zależy od obowiązujących terminów wypowiedzenia.
- Skrócenie okresu wypowiedzenia możliwe jest przez porozumienie stron lub decyzję pracodawcy.
- Przy jednostronnym skróceniu 3-miesięcznego okresu może przysługiwać odszkodowanie za skrócenie wypowiedzenia.
- Pracodawca nie musi zgodzić się na propozycję pracownika dotycząca skrócenia okresu.
- W dalszych sekcjach omówimy terminy, tryby skrócenia oraz praktyczny przewodnik i wzory dokumentów.
Wypowiedzenie umowy o pracę kiedy złożyć
Bieg okresu wypowiedzenia rozpoczyna się z pierwszym dniem miesiąca następującego po złożeniu oświadczenia. Orzecznictwo Sądu Najwyższego potwierdza, iż wypowiedzenie umowy o pracę kiedy złożyć ma znaczenie formalne: choćby dokument wręczony 31 marca skutkuje rozpoczęciem okresu od 1 kwietnia.
Przykład praktyczny wyjaśnia to jasno. Gdy pracownik złoży wypowiedzenie 31 marca, a ma trzymiesięczny okres, ostatnim dniem stosunku pracy będzie 30 czerwca. Data złożenia decyduje o dniu startu nowej pracy i o harmonogramie rozliczeń z dotychczasowym pracodawcą.
Planowanie zatrudnienia u nowego pracodawcy wymaga więc uwzględnienia terminu złożenia wypowiedzenia. Warto ustalić z przyszłym pracodawcą, kiedy najlepiej złożyć wypowiedzenie umowy o pracę, aby data rozpoczęcia nowego etatu była zgodna z oczekiwaniami obu stron.
Przedwczesne odejście bez porozumienia grozi konsekwencjami. Porzucenie pracy może skutkować negatywnym wpisem w świadectwie pracy dotyczącego trybu rozwiązania umowy. Taki zapis utrudnia dalsze zatrudnienie i narusza dobre relacje z poprzednim pracodawcą.
Najbezpieczniejszym rozwiązaniem jest rozmowa i negocjacje. Przed podjęciem decyzji dobrze jest poinformować nowego pracodawcę o możliwym termin złożenia wypowiedzenia i próbować uzyskać porozumienie ze starym pracodawcą co do wcześniejszego zakończenia pracy.
Kiedy można skrócić okres wypowiedzenia — regulacje prawne i wyjątki
Ustawowe okresy wypowiedzenia wynikają z Ustawy z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy. Dla umów na czas próbny obowiązują 3 dni, 1 tydzień lub 2 tygodnie. W przypadkach umów na czas nieokreślony i określony terminy to 2 tygodnie, 1 miesiąc lub 3 miesiące zależnie od stażu pracy.
Gdy pojawia się pytanie kiedy można skrócić okres wypowiedzenia, najważniejsze znaczenie mają przepisy dotyczące skrócenia przez pracodawcę. Skrócenie okresu wypowiedzenia regulacje prawne przewidują w wypadku 3-miesięcznego wypowiedzenia i tylko w sytuacjach wskazanych w art. 36 K.p.
Pracodawca może skorzystać z instytucji skrócenia przy ogłoszeniu upadłości, likwidacji zakładu pracy lub innej przyczynie niedotyczącej pracownika. W takim przypadku musi złożyć oświadczenie o skróceniu razem z wypowiedzeniem.
Granica skrócenia jest wyraźnie ustalona. Skrócenie 3-miesięcznego okresu jest dopuszczalne maksymalnie do 1 miesiąca.
W sytuacji jednostronnego skrócenia 3-miesięcznego okresu przysługuje pracownikowi odszkodowanie za skrócenie okresu wypowiedzenia. Wysokość odszkodowania odpowiada wynagrodzeniu za pozostały okres wypowiedzenia.
Odszkodowanie za skrócenie okresu wypowiedzenia podlega opodatkowaniu, ale nie podlega składkom ZUS. Metodę obliczania reguluje rozporządzenie Ministra Pracy; uwzględnia się stałe składniki miesięczne i średnie ze składników zmiennych za wskazane okresy.
Okres, za który wypłacono odszkodowanie, wlicza się do okresu zatrudnienia. Nie ma wpływu na nabywanie prawa do urlopu wypoczynkowego zgodnie z orzeczeniem Sądu Najwyższego (uchwała I PZP 20/92).
Strony mogą też ustalić wcześniejszy termin rozwiązania umowy za porozumieniem. W praktyce skrócenie za porozumieniem stron jest możliwe w dowolnym momencie zgodnie z art. 36 § 6 K.p. W takim układzie nie przysługuje odszkodowanie ani wliczenie do stażu, a brak jest ograniczeń co do minimalnego skrócenia.
Pracownik nie ma jednostronnego prawa do skrócenia ustawowego okresu wypowiedzenia. Skuteczne skrócenie wymaga zgody pracodawcy lub wystąpienia przesłanek przewidzianych przez prawo.
| 3-miesięczny | Tak, jednostronnie przez pracodawcę | Wyłącznie przy upadłości, likwidacji lub innej przyczynie niedotyczącej pracownika (art. 36 K.p.) | Odszkodowanie za skrócenie okresu wypowiedzenia równe wynagrodzeniu za pozostały czas; opodatkowane, bez składek ZUS |
| 1-miesięczny | Nie, jednostronnie nie można skrócić | Możliwe jedynie za zgodą obu stron | Brak odszkodowania przy porozumieniu stron |
| 2-tygodniowy | Nie | Wymagana zgoda pracodawcy i pracownika | Brak odszkodowania przy porozumieniu stron |
| Porozumienie stron | Tak, dowolnie | Strony ustalają termin rozwiązania umowy (art. 36 § 6 K.p.) | Bez odszkodowania; nie wlicza się do nabywania urlopu |
Termin wypowiedzenia umowy o pracę — ile dni i jak obliczać
Kodeks pracy przewiduje konkretne okresy. Dla umów na okres próbny obowiązują: 3 dni robocze przy próbie do 2 tygodni, 1 tydzień przy próbie powyżej 2 tygodni, 2 tygodnie przy próbie trwającej 3 miesiące.
Dla umów na czas nieokreślony i określony stosuje się trzy progi stażu. Przy zatrudnieniu krótszym niż 6 miesięcy okres wynosi 2 tygodnie. Gdy staż osiąga 6 miesięcy, okres wzrasta do 1 miesiąca. Po 3 latach zatrudnienia pracownik ma prawo do 3 miesięcy wypowiedzenia.
W praktyce najważniejsze pytania to: jaki jest termin wypowiedzenia umowy o pracę i ile dni wypowiedzenia umowy o pracę mnie obowiązuje. Odpowiedź zależy od rodzaju umowy i długości zatrudnienia.
Rozpoczęcie biegu okresu ma znaczenie proceduralne. Wypowiedzenie złożone w dowolnym dniu miesiąca zaczyna bieg od pierwszego dnia następnego miesiąca. Okresy liczy się w pełnych miesiącach, kończą się ostatniego dnia ostatniego miesiąca. Tak wynika z art. 30 § 21 K.p. i orzecznictwa Sądu Najwyższego.
Przy zmianie pracodawcy warto ustalić, czy poprzednie okresy zatrudnienia wliczają się do stażu. W sytuacji przejścia zakładu pracy na nowego pracodawcę lub następstwa prawnego, wcześniejszy staż może być zaliczony do okresu zatrudnienia. To wpływa na długość wypowiedzenia i ma swoje podstawy w art. 231 K.p. oraz orzecznictwie SN.
Jak obliczać okres wypowiedzenia w praktyce? Przykład ułatwia sprawę. jeżeli trzy miesięczny okres zaczyna się 1 kwietnia, to kończy się 30 czerwca. Data złożenia pisma decyduje o rozpoczęciu biegu; pismo złożone 20 marca zacznie bieg 1 kwietnia.
Przy obliczeniach zwróć uwagę na dodatkowe zapisy w umowie. Niektóre umowy zawierają postanowienia wydłużające okresy wypowiedzenia, np. dla stanowisk z odpowiedzialnością materialną. Takie zapisy mają pierwszeństwo, o ile nie naruszają minimalnych gwarancji prawa pracy.
Praktyczne wskazówki: sprawdź w umowie zapisy dotyczące termin wypowiedzenia umowy o pracę. Upewnij się, ile dni wypowiedzenia umowy o pracę ci przysługuje. Naucz się, jak obliczać okres wypowiedzenia, by uniknąć nieporozumień z pracodawcą.
| Umowa na okres próbny <= 2 tyg. | 3 dni robocze | Złożone 10 stycznia → bieg od 1 lutego |
| Umowa na okres próbny >2 tyg. < 3 mies. | 1 tydzień | Złożone 15 marca → bieg od 1 kwietnia |
| Umowa na okres próbny 3 miesiące | 2 tygodnie | Złożone 20 maja → bieg od 1 czerwca |
| Umowa na czas określony/nieokreślony <6 mies. | 2 tygodnie | Złożone 5 sierpnia → bieg od 1 września |
| Staż ≥ 6 mies. i <3 lat | 1 miesiąc | Złożone 12 kwietnia → bieg od 1 maja |
| Staż ≥ 3 lata | 3 miesiące | Złożone 30 grudnia → bieg od 1 stycznia |
Jak postępować, by skrócić okres wypowiedzenia — praktyczny przewodnik
Przygotowanie do rozmowy z pracodawcą to pierwszy krok. Przygotuj krótkie pismo z proponowaną datą zakończenia umowy i jasno uzasadnij prośbę: nowa praca, przeprowadzka, sytuacja rodzinna.
W dokumencie uwzględnij proponowany termin i prośbę o porozumienie o skróceniu wypowiedzenia. Taki zapis ułatwi negocjacje z pracodawcą i stanie się podstawą do podpisania porozumienia.
Negocjacje z pracodawcą prowadź rzeczowo. Wyjaśnij korzyści dla obu stron, np. pomoc w rekrutacji następcy lub gotowość do przekazania obowiązków.
Jeżeli pracodawca zgodzi się na warunki, podpiszcie pisemne porozumienie o skróceniu wypowiedzenia z datą i podpisami obu stron. Dokument zabezpiecza obie strony i ułatwia rozliczenia.
Gdy pracodawca jednostronnie skraca okres, powinien dołączyć oświadczenie do wypowiedzenia i wypłacić odszkodowanie. Odszkodowanie równe jest wynagrodzeniu za pozostały czas wypowiedzenia.
Do obliczenia odszkodowania uwzględnij stałe składniki wynagrodzenia oraz średnie z elementów zmiennych zgodnie z rozporządzeniem Ministra Rodziny i Polityki Społecznej. Odszkodowanie podlega opodatkowaniu, ale nie składkom ZUS.
Uzgodnij w porozumieniu sposób rozliczenia urlopu i przekazania dokumentów. Poproś o potwierdzenie przekazania obowiązków i ewentualne pełnomocnictwa na piśmie.
Jeśli pracodawca odmawia, rozważ alternatywy: pomoc w rekrutacji zastępcy, częściowa praca zdalna, zmniejszenie zakresu obowiązków. Takie propozycje mogą przyspieszyć porozumienie o skróceniu wypowiedzenia.
W sytuacjach spornych pamiętaj, iż bez zgody pracodawcy musisz pracować do końca okresu wypowiedzenia lub przyjąć ewentualne warunki zwolnienia. Negocjacje z pracodawcą warto prowadzić na piśmie, by uniknąć nieporozumień.
Przykłady z praktyki pokazują różne scenariusze: pracownik z ofertą rozpoczęcia za miesiąc uzyskał porozumienie po zaoferowaniu pomocy w szkoleniu następcy. Inne przypadki kończyły się wypłatą odszkodowania gdy pracodawca skracał jednostronnie z przyczyn organizacyjnych.
Jakie dokumenty i wzory przydatne przy wypowiedzeniu umowy o pracę
Przy składaniu wypowiedzenia warto mieć przygotowaną listę niezbędnych dokumentów. Należy sporządzić pisemne wypowiedzenie umowy o pracę z datą i podpisem pracownika lub pracodawcy. jeżeli strony uzgadniają krótszy termin, dołączone powinno być pisemne porozumienie stron z dokładną datą rozwiązania i podpisami obu stron.
W sytuacji, gdy to pracodawca jednostronnie skraca okres, przydatne jest oświadczenie pracodawcy o skróceniu okresu wraz z informacją o ewentualnym odszkodowaniu. Wzór wypowiedzenia umowy o pracę powinien zawierać dane stron, datę złożenia i proponowany termin zakończenia. Wzór porozumienia o skróceniu wypowiedzenia powinien zawierać klauzulę o wspólnym uzgodnieniu daty oraz zapisy dotyczące rozliczeń.
Do porozumienia warto dopisać ustalenia dotyczące wypłaty odszkodowania, rozliczenia urlopu i przekazania obowiązków. Na koniec pracodawca ma obowiązek wystawić świadectwo pracy oraz rozliczyć wynagrodzenie i ekwiwalent za urlop. Terminy wypłaty odszkodowania i należności zwykle przypadają do ostatniego dnia pracy.
Zachowaj kopie wszystkich dokumentów i unikaj ustnych ustaleń. Wzory można znaleźć na stronach z aktami prawnymi, serwisach specjalizujących się w prawie pracy lub w kancelariach oferujących gotowe wzory pism. W razie wątpliwości skonsultuj sprawę z prawnikiem specjalizującym się w prawie pracy.
