Ks. kanonik dr Andrzej Scąber, proboszcz Parafii Najświętszego Serca Pana Jezusa na os. Teatralnym w Nowej Hucie (ul. Ludźmierska 2) oraz dyrektor Oddziału IPN w Krakowie dr hab. Filip Musiał zapraszają na obchody upamiętniające 65. rocznicę obrony krzyża w Nowej Hucie.
Program
- 12 kwietnia 2025 r. godz. 17.15 – otwarcie wystawy „Krzyż – symbol wiary i wolności”. W uroczystości weźmie udział metropolita krakowski abp Marek Jędraszewski.
- 27 kwietnia 2025 r. godz. 16.30 – występ Chóru Vox Populi pod dyrekcją prof. Rafała Marchewczyka.
Obrona Krzyża Nowohuckiego
W czasach stalinowskich władze usiłowały uczynić z Nowej Huty wzorcowe, komunistyczne miasto bez Boga. Jednak po październikowej odwilży wydały wstępną zgodę na budowę pierwszego kościoła w dzielnicy, u zbiegu ówczesnych ulic Marksa i Majakowskiego. W tym właśnie miejscu stanął drewniany krzyż. Kres gomułkowskich reform i zaostrzenie kursu wobec Kościoła sprawiły, iż po trzech latach zgodę na kościół w Nowej Hucie cofnięto.
27 kwietnia 1960 r. robotnicy przystąpili do demontażu krzyża, ale w jego obronie stanęli mieszkańcy Nowej Huty. Protest, który przerodził się w kilkunastogodzinne walki uliczne, zakończyła brutalna akcja milicjantów i oddziałów ZOMO. Funkcjonariusze użyli gazu łzawiącego i ostrej amunicji. Ranili co najmniej sześć osób, zatrzymali blisko 500, a władze skonfiskowały pieniądze uzbierane przez mieszkańców dzielnicy na budowę świątyni.
Prawie 90 osób sądy skazały na kary od sześciu miesięcy do pięciu lat więzienia, prawie 120 zostało ukaranych przez kolegia ds. wykroczeń grzywnami, a cztery inne – jedno- i dwumiesięcznymi aresztami. Kilkudziesięciu ludzi zwolniono z pracy.
Dzięki staraniom metropolity krakowskiego kard. Karola Wojtyły w 1967 r. w Nowej Hucie rozpoczęła się jednak budowa pierwszej świątyni – kościoła Arka Pana. W miejscu oddalonym od pierwotnego o kilkaset metrów. 27 kwietnia 1991 r. nazwę ul. Majakowskiego zmieniono na Obrońców Krzyża.
