21 lutego 2025 roku podpisano akt założycielski związku Pracodawców Czystego Powietrze (PCP). Celem związku ma być zadbanie o płynność funkcjonowania programu, spójną strategię oraz komunikację z Narodowym Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Reforma programu Czyste Powietrze
W związku z nadużyciami jakie wykryto w programie Czyste Powietrze, składanie wniosków zostało tymczasowo zawieszone. Ponowne uruchomienie dofinansowań jest planowane na 31 marca 2025 roku. W nowej odsłonie program będzie dysponował budżetem 100 mld złotych, które pozyskano m.in. z KPO.
Z informacji, które zostały przekazane przez NFOŚiGW wiemy, iż program wróci na zmienionych zasadach. Obowiązywały będą m.in. zmienione wymogi techniczne oraz kryteria dochodowe, co ma umożliwić skorzystanie z programu głównie najuboższym odbiorcom. Wprowadzone zostaną również limity dotacji na poszczególne kategorie oraz obowiązek wypłaty zaliczki na konto beneficjenta, a nie wykonawcy.
Obecnie program jest omawiany podczas konsultacji społecznych. 31 stycznia odbyło się spotkanie branżowe, z firmami realizującymi inwestycje w ramach programu Czyste Powietrze. W swoim przemówieniu Prezes Zarządu NFOŚiGW, Dorota Zawadzka-Stępniak, podkreślała znaczenie dialogu z interesariuszami, który ma pozwolić na skuteczny “remont” programu.
W najbliższych latach Polska stoi przed ogromnymi wyzwaniami, związanymi z wdrożeniem Unijnej Dyrektywy Budynkowej. Jak wynika z Krajowego Planu Renowacji Budynków – w ciągu najbliższych 5 lat Polska powinna zmodernizować niemal milion budynków. Aby osiągnąć ten cel konieczna jest kooperacja pomiędzy firmami z branży OZE oraz sprawna komunikacja z NFOŚiGW.
– W związku z efektywnością energetyczną mamy w Polsce do obsłużenia ok. 1,5 mln domów. W ciągu 10 lat trzeba będzie przeprowadzić termomodernizację ok. 150 tys. domów rocznie, z czego ok. 75 tys. domów obsługują większe, systemowe przedsiębiorstwa. A zatem mamy do obsłużenia ok. 7,5 tys. domów miesięcznie. Aby udźwignąć tę odpowiedzialność, zdecydowaliśmy się połączyć siły w komunikacji z NFOŚiGW, wojewódzkimi funduszami ochrony środowiska i gospodarki wodnej, jak i między sobą. A nikt nie przypilnuje branży wykonawców programu lepiej niż my sami, przedsiębiorcy – dodaje Dawid Zieliński.
Utworzenie Związku Pracodawców (PCP)
Wychodząc naprzeciw konieczności zadbania o płynność programu, spójną strategię oraz komunikację z Narodowym Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, firmy z branży OZE utworzyły Związek Pracodawców Czystego Powietrza (PCP), którego akt założycielski podpisano 21 lutego 2025 roku na Sali Notowań GPW w Warszawie. Inicjatorami związku Pracodawców Czystego Powietrza (PCP) są firmy: Columbus Energy S.A., Arago S.A. i Górzny Group. Do grona pierwszych związkowców przystąpili także: Eco4Planet, Fotowoltaika By Energy Solutions Sp. z o.o., Termostars Sp. z o.o., Arago Force Sp. z o.o., Columbus ONE Sp. z o.o., Defro oraz Carbon Footprint Foundation.
Inspiracją do powołania Związku PCP było spotkanie branży wykonawców Czystego Powietrza z Zarządem NFOŚiGW.
– Columbus Energy chce współpracować z firmami z branży, które działają w sposób uczciwy i transparentny. Większość przedsiębiorstw ma te same wyzwania organizacyjne czy proceduralne. I chociaż wymieniamy się tymi informacjami i staramy się wypracowywać pewne rozwiązania, często na szczeblu Wojewódzkich Urzędów Ochrony Środowiska, to jednak do tej pory nie były to rozwiązania systemowe – tłumaczy Dawid Zieliński, prezes Columbus Energy S.A.
Nadużycia w programie Czyste Powietrze
Przez ostatnie półtora roku w przestrzeni publicznej pojawiło się wiele dyskusji nt. nieuczciwych wykonawców, co uderzyło w całą branżę OZE. Niektóre firmy pobierały wielomilionowe zaliczki z NFOŚiGW, po czym znikały z rynku. Wśród dużych przedsiębiorstw takie sytuacje nie mogą mieć miejsca.
– Jednoczymy się po to, żeby konkurować na rynku jak najlepiej, jak najuczciwiej i bez fauli. Jednoczymy się, żeby zaprosić wszystkie firmy wykonawcze oraz wszystkich polski producentów od wspólnego przedsięwzięcia. Chcemy sami siebie weryfikować. Dzięki temu każdy beneficjent będzie mógł sprawdzić, czy firma jest rekomendowana, wiarygodna i działa uczciwie w ramach naszego związku pracodawców – wyjaśnia Paweł Cygan, członek Zarządu Arago S.A.
Związek jest otwarty dla wszystkich polskich wykonawców i producentów, którzy uczestniczą w rządowym programie Czyste Powietrze. Jego założyciele argumentują, iż im więcej podmiotów przystąpi do Związku, tym trudniej będzie funkcjonować w branży tym, którzy nie grają fair.
W ciągu najbliższych dwóch tygodni zostanie powołany niezależny Zarząd PCP, niepowiązany bezpośrednio z firmami wchodzącymi w skład Związku.
– Doskonale znamy wyzwania wykonawców programu Czyste Powietrze i chcemy je komunikować do NFOŚiGW w sposób zintegrowany, całościowy i kompleksowy, czyli za pośrednictwem jednego Zarządu, a nie 200 pojedynczych firm. Chcemy też, żeby reprezentowali nas niezależni, profesjonalni managerowie, którzy mają doświadczenie we współpracy z administracją. Wszystko po to, aby przedsiębiorcy działali sprawnie, według pewnych standardów i procedur, dzięki czemu będzie program działał zdecydowanie płynniej z korzyścią zarówno dla administracji publicznej, beneficjentów i dla nas, przedsiębiorców – twierdzi Adrian Górzny, prezes Górzny Group.
– Nie ukrywam, iż inspiracją do powołania Związku PCP było także niedawne spotkanie premiera Donalda Tuska z przedsiębiorcami. Skoro 2025 r. ma być “rokiem przełomu”, to zacznijmy od siebie. Mamy do rozdysponowania 100 mld zł, więc wykorzystajmy te środki najlepiej jak umiemy – dodaje Dawid Zieliński.
Źródła: gov.pl, czystepowietrze.pl, Columbus Energy
Fot. Canva