W czwartek, 13 lutego 2025 roku, Związek Przedsiębiorców i Pracodawców (ZPP) zorganizował debatę zatytułowaną „Innowacje bez barier: Przyszłość patentów w Europie” w Świetlicy Wolności w Warszawie.
W dyskusji panelowej udział wzięli: Bartłomiej Pejo, Poseł na Sejm RP i Przewodniczący Sejmowej Komisji Cyfryzacji, Innowacyjności i Nowoczesnych Technologii; Aleksandra Jabłońska, Dyrektor Departamentu Prawnego i Orzecznictwa w Urzędzie Patentowym; Katarzyna Chojecka, Dyrektor ds. Relacji Rządowych w Cisco Systems Poland; prof. Rafał Sikorski z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu oraz Tomasz Bęben, Prezes Zarządu Stowarzyszenia Dystrybutorów i Producentów Części Motoryzacyjnych. Dyskusję moderowała Daniela Werbeniec, Dyrektor Forum Cyfrowego ZPP.
Debata miała miejsce w kontekście ogłoszenia Komisji Europejskiej w dniu 11 lutego 2025 roku listy propozycji regulacyjnych, które zamierza wycofać z agendy, w tym regulacji dotyczącej patentów niezbędnych do spełnienia norm (SEP) – rozwiązania kluczowego dla zachowania zdolności innowacyjnej europejskiego i polskiego przemysłu oraz technologii.
Podczas debaty poruszono kwestie związane z wpływem patentów niezbędnych do spełnienia norm (SEP) na rozwój europejskich firm technologicznych, dostęp MŚP do innowacji oraz rolę przemysłu motoryzacyjnego w kontekście rosnącej liczby rozwiązań cyfrowych. Prelegenci zwrócili uwagę na wyzwania prawne i biznesowe, jakie wiążą się z licencjonowaniem patentów w gwałtownie zmieniającym się środowisku technologicznym.
Panel otworzyła Daniela Werbeniec, Dyrektorka Forum Cyfrowego ZPP, która wskazała na rosnące znaczenie innowacji technologicznych w konkurencyjności europejskiego przemysłu. Podkreśliła, iż Unia Europejska stanęła w tej chwili przed wyzwaniem wypracowania rozwiązań prawnych wspierających innowacje – zwłaszcza w kontekście niedawnych przesunięć Komisji Europejskiej w pracach nad regulacjami dotyczącymi standardów spełniających normy. Zwróciła także uwagę na fakt, iż Stany Zjednoczone i Chiny w dużej mierze wzorują się na propozycjach Komisji Europejskiej, co nadaje dodatkowy wymiar międzynarodowej konkurencji.
Aleksandra Jabłońska podkreśliła, iż Urząd Patentowy ściśle współpracuje z Ministerstwem Rozwoju, aby zaprojektować rozwiązania wspierające MŚP w skomplikowanych negocjacjach licencyjnych. Wskazano, iż wprowadzenie przejrzystych procedur i łatwiejszego dostępu do technologii zabezpieczy równe szanse rozwoju polskich firm na jednolitym rynku.
Katarzyna Chojecka (Cisco Systems Poland) zaznaczyła, iż jasne i sprawiedliwe reguły licencyjne, a także pewność prawna, mają najważniejsze znaczenie dla rozwoju globalnych firm działających w Polsce. Podkreśliła, iż regulacje dotyczące SEP mogą wzmocnić strategiczną autonomię Europy w zakresie technologii krytycznych, jednak wymagają one ścisłej koordynacji pomiędzy państwami członkowskimi. Właśnie ta propozycja regulacyjna miała na celu zaprowadzenie na tym rynku porządku – przede wszystkim zapewnić większe bezpieczeństwo producentom komponentów, szczególnie tym, którzy nie mają pieniędzy na kosztowne procesy i przyjmowanie na siebie ryzyka kosztów w procesie produkcji.
Poseł Bartłomiej Pejo nawiązał do wizyt w Dolinie Krzemowej i Waszyngtonie, gdzie obserwował współpracę biznesu z rządem w zakresie rozwoju nowych technologii. Wskazał, iż takie doświadczenia są cenne przy tworzeniu regulacji w Polsce – szczególnie tych zachęcających firmy do inwestowania w lokalne innowacje. Zaznaczył również, iż międzynarodowa kooperacja parlamentarna może pomóc w wypracowaniu wspólnych standardów, które ułatwią firmom ekspansję zagraniczną.
Tomasz Bęben wskazał, iż producenci części motoryzacyjnych często mierzą się z nieprzewidywalnymi lub wysokimi kosztami licencyjnymi, co może znacząco obniżać ich konkurencyjność. Zasygnalizował, iż Unia Europejska powinna zadbać o przejrzyste mechanizmy licencjonowania, aby nowe przepisy nie hamowały rozwoju innowacyjnych rozwiązań w sektorze automotive.
prof. Rafał Sikorski z UAM przypomniał, iż wycofanie się Komisji z projektu rozporządzenia nie oznacza, iż problemy z licencjonowaniem SEP zniknęły – wręcz przeciwnie, wciąż potrzebne jest sprawne narzędzie do ustalania warunków FRAND. Wskazał, iż Polska i cała UE mają żywotny interes w tym, by przepisy sprzyjały realnej innowacyjności, zapewniając jednocześnie bezpieczeństwo prawne firm i chroniąc je przed nieuczciwą konkurencją.
Uczestnicy panelu zgodzili się, iż choć prace Komisji Europejskiej nad projektem rozporządzenia zostały przesunięte w czasie, najważniejsze wyzwania związane z patentami i innowacjami w UE pozostają aktualne. Niezależnie od dalszego kształtu regulacji, dialog z sektorem prywatnym i uwzględnianie specyfiki różnych branż – od telekomunikacji po motoryzację – okaże się decydujący dla wypracowania trwałych, sprawiedliwych i prorozwojowych rozwiązań prawnych. Przedsiębiorcy i instytucje państwowe powinni wspólnie dążyć do stworzenia mechanizmów, które ułatwią rozwój innowacyjnych projektów, chroniąc jednocześnie interesy polskich i europejskich firm na globalnym rynku.
