Dekarbonizacja w polskich firmach nabiera tempa – trzeci odczyt Indeksu Dekarbonizacji Polskiej Gospodarki

Znaczenie dekarbonizacji i ochrony środowiska w działalności polskich przedsiębiorstw przez cały czas rośnie – tak wynika z trzeciego odczytu Indeksu Dekarbonizacji Polskiej Gospodarki (IDPG) za II półrocze 2024 roku. Wartość indeksu wyniosła 62 punkty, co oznacza wzrost o 1 punkt względem pierwszego półrocza 2024 roku. W kolejnej odsłonie Indeksu wzięto pod uwagę odpowiedzi udzielone przez 157 polskich firm.

Trzeci odczyt IDPG potwierdza, iż znaczenie dekarbonizacji i ochrony środowiska dla polskich przedsiębiorstw systematycznie wzrasta. Zmiana o 1 punkt w stosunku do poprzedniego odczytu wskazuje, iż w drugim półroczu 2024 roku wzrost był nieznacznie bardziej dynamiczny, jednak ogólny trend utrzymuje się na stabilnej ścieżce wzrostowej, a kwestie klimatyczne coraz silniej wpisują się w działalność firm. Szczególnie dotyczy to dużych i średnich przedsiębiorstw, które nie tylko deklarują zaangażowanie w działania proekologiczne, ale coraz częściej wdrażają konkretne rozwiązania dekarbonizacyjne i obliczają swój ślad węglowy.

Najważniejsze dane z raportu:

• Wciąż bardziej odczuwalnie wzrasta presja na dekarbonizację firm ze strony otoczenia biznesowego niż regulacyjnego. Badane przedsiębiorstwa deklarują również wzrost zaangażowania w obliczanie i redukcję śladu węglowego.
• 59% ankietowanych przedsiębiorstw deklaruje, iż oblicza swój ślad węglowy, podczas gdy w pierwszym półroczu 2024 r. tylko 47% uczestników badania odpowiedziało twierdząco na to pytanie. To zauważalny wzrost, aż o 12 punktów procentowych, jeden z największych w historii odczytów. Jednak to wciąż duże przedsiębiorstwa przodują w obliczaniu śladu węglowego.
• Aż 85% respondentów przyznało, iż wprowadziło lub planuje wprowadzić rozwiązania mające na celu redukcję śladu węglowego. To zauważalny wzrost w porównaniu z 67% przedsiębiorstw, które odpowiedziały w ten sposób w poprzednim odczycie.
• Po raz pierwszy zadano polskim firmom pytanie o ich sentyment wobec szeroko ostatnio dyskutowanej deregulacji, ale w kontekście obowiązków związanych z dekarbonizacją. 67% ankietowanych liczy na zmniejszenie regulacji w tym zakresie, ale oczekuje raczej niewielkich niż znaczących zmian – za taką opcją opowiedziało się 45% respondentów.

– Trwająca dyskusja o obowiązkach regulacyjnych jest potrzebna, ale niech nie znika nam sprzed oczu najważniejszy wniosek płynący z tego badania. Z jednej strony firmy oczekują zmniejszenia obowiązków, ale z drugiej przyznają, iż wsparcie państwa jest za niskie i oczekują większego. Rząd musi zatem nie tylko wycofywać się, ale też umiejętnie pomagać – podkreśla Michał Hetmański, Prezes Zarządu Fundacji Instrat.

W stosunku do poprzednich odczytów, niezmienny pozostaje profil przedsiębiorstw zaangażowanych w dekarbonizację – w takich działaniach wciąż najaktywniejsze pozostają średnie i duże firmy.

– Indeks pokazuje, iż postępuje powolna, ale konsekwentna transformacja. Z jednej strony firmy czują rosnącą presję ze strony rynku i regulacji, a z drugiej – zaczynają realnie wdrażać działania, które jeszcze niedawno pozostawały tylko w sferze planów. W trzecim odczycie do naszego badania dołączyło kolejne kilkadziesiąt podmiotów, dla których dekarbonizacja to realny plan energetyczny i biznesowy. Naszym wspólnym zadaniem pozostaje dostarczenie wiedzy i zasobów małym i średnim przedsiębiorstwom, aby również podjęły aktywne działania w tym zakresie – mówi Kamil Sobolewski, główny ekonomista Pracodawców RP.

Badane firmy zauważają dalszy wzrost problemu greenwashingu (pozorowania działań na rzecz klimatu) w najbliższym otoczeniu biznesowym, choć jest on mniej intensywny niż w poprzednim półroczu (40% spółek twierdzi, iż zjawisko to przybrało na sile, 9% mówi o jego osłabieniu, a 51% firm nie widzi różnicy w intensywności jego występowania). Przedsiębiorstwa nie odczuwają także znaczącego wzrostu wsparcia ze strony instytucji publicznych w zakresie dekarbonizacji i ochrony środowiska. Jedynie 22% respondentów ocenia, iż wsparcie to rośnie lub znacząco rośnie.

– Bieżący odczyt IDPG dowodzi, iż spółki nie poprzestają na deklaracjach, ale wprowadzają także realne działania służące transformacji energetycznej. Za tym idą oczekiwania dotyczące regulacji, które są formułowane częściej przez duże i średnie firmy. Wsparcie decydentów w tym zakresie jest najważniejsze – nasze prawo powinno chronić europejskie spółki, które chcą odejść od węgla, ale zachować przy tym zdolność do biznesowego rozwoju. Tylko w ten sposób przemysł na naszym kontynencie zachowa konkurencyjność. Przy okazji tego odczytu warto również odnotować, iż Indeks Dekarbonizacji Polskiej Gospodarki staje się platformą służącą dyskusji na temat obecnych i przyszłych wyzwań w tym zakresie – mówi Piotr Szlagowski-Budacz, Dyrektor Strategii w Qemetice.

Za merytoryczne przygotowanie Indeksu Dekarbonizacji i późniejsze opracowywanie wyników badania odpowiada Fundacja Instrat. Ankieta zbierająca dane do Indeksu Dekarbonizacji Polskiej Gospodarki została przeprowadzona w dniach od 3 do 31 marca 2025 roku, a jej adresatami były przedsiębiorstwa członkowskie Pracodawców RP. Ankieta została również udostępniona firmom zrzeszonym w Polskiej Izbie Przemysłu Chemicznego i w Stowarzyszeniu Producentów Cementu oraz przedsiębiorstwom działającym w ramach Forum Odpowiedzialnego Biznesu. Ankietę wypełniło 157 przedsiębiorstw, struktura badanych firm co do wielkości i branży jest zróżnicowana.

Ze szczegółami dotyczącymi treści ankiety Indeksu Dekarbonizacji Polskiej Gospodarki oraz metodami obliczania Indeksu można zapoznać się na stronie Pracodawców Rzeczypospolitej Polskiej.

Przedsiębiorstwa, które chcą dołączyć do cyklicznego badania, proszone są o kontakt z Departamentem Relacji Pracodawców RP: [email protected]