Czy naprawdę czas trwania wypowiedzenia umowy na czas określony może zależeć od stażu, a nie od typu umowy? To pytanie zadaje sobie wielu pracowników i pracodawców po nowelizacji Kodeksu pracy z 9 marca 2023 r., podpisanej 23 marca 2023 r.
Nowe przepisy miały na celu ograniczenie nadużywania umów terminowych i zwiększenie stabilności zatrudnienia. W praktyce oznacza to, iż okres wypowiedzenia umowy o pracę na czas określony został zrównany z okresem wypowiedzenia umowy na czas nieokreślony i uzależniony od długości pracy u danego pracodawcy.
W tej sekcji wyjaśnimy, jakie regulacje prawne dotyczą wypowiedzenia umów terminowych, jakie są podstawowe zasady oraz dlaczego zmiany z 2023 r. mają znaczenie dla rynku pracy w Polsce.
Kluczowe wnioski
- Nowelizacja z 2023 r. zrównuje okresy wypowiedzenia umów terminowych z umowami bezterminowymi.
- Ile trwa wypowiedzenie umowy o pracę na czas określony zależy od stażu pracy u pracodawcy.
- wypowiedzenie umowy o pracę – czas jest teraz powiązany z długością zatrudnienia, a nie tylko z rodzajem umowy.
- Okres wypowiedzenia umowy o pracę na czas określony trzeba liczyć zgodnie z nowymi zasadami, by uniknąć błędów.
- Poznanie zasad odpowiada na pytanie, jak długo trwa wypowiedzenie umowy o pracę na czas określony i ile dni trwa wypowiedzenie umowy o pracę na czas określony w praktyce.
Ile trwa wypowiedzenie umowy o pracę na czas określony
Prawo pracy wyrównało okresy wypowiedzenia dla umów terminowych i bezterminowych. W praktyce najczęściej pojawiają się trzy progi, które odpowiadają długości zatrudnienia.
Jeżeli zastanawiasz się, jak długo trwa wypowiedzenie umowy o pracę na czas określony, pamiętaj o prostych progach stażu pracy. Przy zatrudnieniu krótszym niż 6 miesięcy obowiązuje 2 tygodnie wypowiedzenia.
Gdy pracownik pracuje co najmniej 6 miesięcy, ale krócej niż 3 lata, okres wypowiedzenia umowy o pracę na czas określony wynosi 1 miesiąc.
Przy zatrudnieniu trwającym co najmniej 3 lata, okres wypowiedzenia umowy o pracę na czas określony to 3 miesiące.
Warto zaznaczyć, iż wypowiedzenie umowy terminowej jest jednostronnym oświadczeniem. Nie można go odrzucić przez drugą stronę, choć strony mogą porozumieć się inaczej.
Zmiany te wynikają z nowelizacji prawa, która zaczęła obowiązywać od lutego 2016 r. i zyskała potwierdzenie w kolejnych aktualizacjach przepisów, w tym w 2023 r.
Okres wypowiedzenia umowy o pracę na czas określony – szczegółowe zasady
Podstawę prawną reguluje Kodeks pracy, w szczególności art. 36 i art. 30 oraz zmiany z 2016 i 2023 roku. Przepisy określają, iż długość okresu wypowiedzenia zależy od stażu pracy u danego pracodawcy.
Przy ustalaniu stażu sumuje się wszystkie okresy zatrudnienia u tego samego pracodawcy. Do stażu wlicza się okresy zwolnień chorobowych, urlopów bezpłatnych i wychowawczych. W razie przejścia zakładu pracy bierze się pod uwagę zatrudnienie przejęte na podstawie następstwa prawnego.
Strony mogą umownie wydłużyć okres wypowiedzenia. Przykładowo dla stanowisk z odpowiedzialnością materialną strony mogą ustalić dłuższy okres. W praktyce wydłużenie może wynieść do 1 miesiąca przy stażu krótszym niż 6 miesięcy oraz do 3 miesięcy przy stażu równym lub większym niż 6 miesięcy.
Ochrona pracownika jest istotna. Wydłużenie okresu wypowiedzenia nie może być stosowane dowolnie. Musi być przewidziane w umowie lub układzie zbiorowym i często powinno być korzystne dla pracownika.
W praktycznych kalkulacjach pojawia się pytanie ile dni trwa wypowiedzenie umowy o pracę na czas określony. Obliczenia opierają się na miesiącach kalendarzowych lub określonych dniach zgodnie z umową. Dla pewności warto odwołać się do treści umowy i obowiązujących przepisów.
W kontekście formalnym warto pamiętać o terminie wręczenia dokumentu. Wypowiedzenie umowy o pracę – czas zaczyna biec od dnia doręczenia pisma drugiej stronie. Dokładne określenie daty wpływa na prawa do świadczeń i obowiązki obu stron.
| Staż u pracodawcy do 6 miesięcy | Podstawowa długość, możliwe wydłużenie umowne | 1 miesiąc (możliwe wydłużenie do 1 miesiąca) |
| Staż u pracodawcy ≥ 6 miesięcy | Dłuższe okresy dostępne ustawowo i umownie | 3 miesiące (możliwe wydłużenie do 3 miesięcy) |
| Przejście zakładu pracy / następstwo prawne | Wliczany staż poprzedniego pracodawcy | Okres zgodny z łącznym stażem |
| Urlopy i zwolnienia chorobowe | Wliczane do stażu decydującego o długości wypowiedzenia | Brak skrócenia stażu z tego tytułu |
Jak liczyć okres wypowiedzenia i od kiedy się rozpoczyna
W praktyce liczenie okresu wypowiedzenia zależy od jednostki czasu, w której jest określony zapis w umowie. Gdy mowa o miesiącach, okres wypowiedzenia umowy o pracę na czas określony rozpoczyna się od pierwszego dnia następnego miesiąca po złożeniu oświadczenia.
Przykład miesięczny: jeżeli wypowiedzenie złożono 18 października, to okres obejmuje czas od 1 listopada do 30 listopada. To proste rozwiązanie ułatwia planowanie i zapobiega niejasnościom co do daty zakończenia stosunku pracy.
Jeśli umowa przewiduje tygodnie, wtedy liczymy od pierwszej niedzieli po złożeniu wypowiedzenia. Dla przykładu, przy dwutygodniowym okresie wypowiedzenia umowy o pracę na czas określony złożonym w piątek 13 października, bieg rozpoczyna się w niedzielę 15 października i trwa przez kolejne dwa tygodnie.
Do stażu pracy, który wpływa na długość okresu wypowiedzenia, wlicza się różne okresy nieobecności. Należą do nich zwolnienia chorobowe, urlopy bezpłatne i urlopy wychowawcze. Pod uwagę bierze się też okresy zatrudnienia u poprzedniego pracodawcy przy przejęciu zakładu, co może wydłużyć okres wypowiedzenia.
W sytuacjach skrajnych, jak likwidacja lub upadłość pracodawcy, możliwe jest skrócenie okresu wypowiedzenia. Na przykład trzy miesięczny okres wypowiedzenia może zostać skrócony do maksymalnie jednego miesiąca, przy obowiązku wypłaty odszkodowania za pozostały czas przewidziany w okres wypowiedzenia umowy o pracę na czas określony.
W praktyce przy obliczaniu terminu warto sprawdzić zapisy w umowie i regulaminie oraz odwołać się do kodeksu pracy. Jasne określenie, jak liczyć okres wypowiedzenia umowy o pracę na czas określony, pozwala uniknąć sporów i ułatwia zarówno pracownikowi, jak i pracodawcy organizację obowiązków przed zakończeniem zatrudnienia.
Przyczyna wypowiedzenia i obowiązki pracodawcy
Zgodnie z art. 30 §4 Kodeksu pracy pracodawca ma obowiązek wskazać przyczynę uzasadniającą wypowiedzenie lub rozwiązanie umowy. Ten wymóg dotyczy zarówno umów na czas określony, jak i nieokreślony.
Pracownik powinien otrzymać klarowną informację o motywach decyzji. W praktyce oznacza to, iż przyczyna wypowiedzenia umowy na czas określony musi być konkretna i możliwa do zweryfikowania.
W pewnych sytuacjach prawo dopuszcza rozwiązanie umowy terminowej bez podania przyczyny, ale gdy inicjatorem jest pracodawca, art. 30 §4 wprowadza konieczność uzasadnienia. Taka zasada chroni pracownika przed arbitralnymi decyzjami.
Obowiązki pracodawcy nie kończą się na uzasadnieniu. Do podstawowych obowiązków należy wypłata wynagrodzenia za pracę wykonaną w okresie wypowiedzenia. Pracodawca musi też wystawić świadectwo pracy po rozwiązaniu umowy.
Warto pamiętać o związku między przyczyną a okresem wypowiedzenia. Gdy pojawia się pytanie o wypowiedzenie umowy o pracę – czas trwania zależy od podstawy prawnej i treści umowy.
Przy sporach dotyczących przyczyny lub okresu obowiązuje praktyka dowodowa. Pracownik może żądać wyjaśnień i odwołać się do sądu pracy, gdy uzna, iż przyczyna wypowiedzenia umowy na czas określony jest nieuzasadniona.
Wyjątki i szczególne sytuacje wpływające na okres wypowiedzenia
W przepisach pojawiają się wyjątki od standardowych reguł dotyczących wypowiedzeń. Dotyczą one m.in. umowy na czas zastępstwa, prac dorywczych i sezonowych oraz umów zawieranych z przyczyn obiektywnych pracodawcy.
Umowa na czas zastępstwa to odrębna kategoria. Nie obowiązuje w jej przypadku limit 33 miesięcy ani limit trzech umów. W praktyce umowa taka nie przekształca się automatycznie w umowę na czas nieokreślony po 33 miesiącach.
W umowach dotyczących prac dorywczych, sezonowych oraz kadencyjnych konieczne są jasne zapisy. Pracodawca powinien precyzować warunki rozwiązania. W tych sytuacjach warto znać wyjątki okres wypowiedzenia umowy o pracę na czas określony, by uniknąć sporów prawnych.
Pracownicy zatrudnieni przez agencje pracy tymczasowej podlegają odmiennym zasadom. Okresy wypowiedzenia wynoszą 3 dni dla umów krótszych lub równych 2 tygodni.
Gdy umowa zawiera się na okres dłuższy niż 2 tygodnie, okres wypowiedzenia u pracowników tymczasowych to 1 tydzień. W ramach agencji obowiązuje też limit 18 miesięcy pracy u jednego pracodawcy w okresie 36 miesięcy.
Obowiązujące zmiany prawne z 2016 roku i korekty z 2023 roku ustaliły ogólny limit umów na czas określony: maksymalnie 3 lata i najwięcej trzy kolejne umowy. Czwarta umowa przekształca się w umowę na czas nieokreślony, z wyjątkami, które opisano wyżej.
W praktyce pracodawcy i pracownicy często pytają, ile dni trwa wypowiedzenie umowy o pracę na czas określony. Odpowiedź zależy od formy umowy i zapisów szczególnych, dlatego zawsze warto sprawdzić treść kontraktu.
Osoby analizujące sytuację zadają też pytanie, jak długo trwa wypowiedzenie umowy o pracę na czas określonego, gdy umowa ma charakter sezonowy lub dorywczy. W takich przypadkach termin wypowiedzenia bywa krótszy niż w standardowych umowach.
| Umowa na czas zastępstwa | Zależny od zapisów umowy | Brak limitu 33 miesięcy i trzech umów; brak przekształcenia automatycznego |
| Umowy dorywcze i sezonowe | Krótki okres wypowiedzenia określony w umowie | Wymagane szczegółowe zapisy regulujące rozwiązanie |
| Praca przez agencję pracy tymczasowej | 3 dni dla umów ≤2 tyg.; 1 tydzień dla umów >2 tyg. | Limit 18 miesięcy u jednego pracodawcy w 36 miesiącach |
| Umowy kadencyjne i z przyczyn obiektywnych | Zależny od umowy i przepisów specjalnych | Mogą być wyłączone z ogólnych limitów; wymagają precyzyjnych zapisów |
| Ogólny limit po nowelizacjach 2016 i 2023 | Przekształcenie po 3 latach lub po trzeciej umowie | Czwarta umowa staje się umową na czas nieokreślony, z wcześniej wymienionymi wyjątkami |
Aneksy, przedłużenia i przekształcenie umowy terminowej
Podpisanie aneksu do umowy o pracę na czas określony, który zmienia daty trwania zatrudnienia, traktowane jest jak zawarcie nowej umowy na czas określony.
Jeżeli aneks przedłuża umowę przed końcem jej obowiązywania, nowy okres zaczyna się po zakończeniu poprzedniego. W praktyce oznacza to, iż termin od którego liczy się kolejna umowa rozpoczyna się następnego dnia po zakończeniu wcześniejszego stosunku pracy.
Przykład zastosowania tej zasady: jeżeli umowa trwa od 2 stycznia do 30 czerwca, a aneks podpisano 31 maja przedłużający ją do 31 grudnia, to powstaje nowa umowa od 1 lipca do 31 grudnia.
W sytuacji gdy łączny czas zatrudnienia u jednego pracodawcy przekracza 33 miesiące lub liczba umów przewyższa trzy, dochodzi do automatycznego przekształcenia umowy terminowej w umowę na czas nieokreślony, z wyjątkiem umów sezonowych, dorywczych, kadencyjnych oraz umów przez agencje pracy tymczasowej.
Pracodawca, który zawiera czwartą umowę lub wydłuża zatrudnienie powyżej 33 miesięcy, ma obowiązek poinformować Państwową Inspekcję Pracy i przedstawić obiektywne przyczyny takiego rozwiązania.
Warto pamiętać, iż przekształcenie umowy terminowej wpływa na prawa pracownika, w tym na zasady dotyczące okres wypowiedzenia umowy o pracę na czas określony.
Zanim pracodawca przedstawi aneks do umowy o pracę na czas określony, powinien zweryfikować dotychczasowe umowy i czas trwania zatrudnienia, by uniknąć niezamierzonego przekształcenia umowy terminowej.
Prawa i obowiązki pracownika w okresie wypowiedzenia
W czasie trwania wypowiedzenia pracownik zachowuje podstawowe prawa zatrudnienia. Pracodawca powinien przez cały czas wypłacać wynagrodzenie i zapewnić warunki pracy zgodne z umową.
Do praw pracownika w okresie wypowiedzenia należy prawo do dni wolnych na poszukiwanie nowego zatrudnienia, gdy to pracodawca zainicjował rozwiązanie umowy. Przy okresie wypowiedzenia dwa tygodnie lub miesiąc pracownik ma prawo do 2 dni roboczych. Przy trzymiesięcznym okresie wypowiedzenia przysługują 3 dni robocze.
Obowiązki pracownika w okresie wypowiedzenia obejmują świadczenie pracy oraz zwrot mienia pracodawcy, takiego jak telefon, laptop czy samochód. Pracownik może być zobowiązany do przeszkolenia osoby, która go zastąpi.
Pracownik ma prawo do otrzymania świadectwa pracy po rozwiązaniu umowy, z wyjątkiem sytuacji, gdy zatrudnienie po okresie próbnym trwa dalej na czas określony. Wypłata wynagrodzenia i wystawienie dokumentów muszą odbyć się terminowo.
Gdy pracownik był narażony na czynniki kancerogenne, może żądać przeprowadzenia badań okresowych w trakcie wypowiedzenia. To prawo służy ochronie zdrowia i nie może zostać ograniczone przez pracodawcę.
Pracodawca ma prawo udzielić urlopu wypoczynkowego w okresie wypowiedzenia bez wniosku pracownika. Pracownik powinien wykorzystać przysługujący urlop lub ustalić rozliczenie dni wolnych.
Warto pamiętać, iż znajomość przepisów wpływa na praktyczne użycie uprawnień. Pytania dotyczące tego, ile trwa wypowiedzenie umowy o pracę na czas określony oraz jakie mamy obowiązki pracownika w okresie wypowiedzenia, warto konsultować z działem kadr lub prawnikiem specjalizującym się w prawie pracy.
Możliwości wcześniejszego rozwiązania umowy o pracę na czas określony
Umowa terminowa może zakończyć się przed czasem na kilka sposobów. Najprościej jest porozumienie stron, gdy pracownik i pracodawca ustalą wspólną datę zakończenia bez okresu wypowiedzenia. To rozwiązanie daje elastyczność i pozwala gwałtownie zakończyć stosunek pracy za obopólną zgodą.
Prawo przewiduje też rozwiązanie natychmiastowe przez pracodawcę. Na podstawie art. 52 Kodeksu pracy pracodawca może rozwiązać umowę w trybie natychmiastowym z winy pracownika, a art. 53 pozwala na rozwiązanie bez wypowiedzenia z przyczyn niezawinionych przez pracownika. W obu przypadkach wymagane są konkretne przesłanki oraz udokumentowanie przyczyn.
Pracownik ma również prawo do wcześniejszego zakończenia umowy na podstawie art. 55 Kodeksu pracy. Dotyczy to sytuacji, gdy orzeczenie lekarskie stwierdza szkodliwy wpływ pracy na zdrowie i pracodawca nie przeniesie pracownika w terminie wskazanym w orzeczeniu, albo gdy pracodawca dopuścił się ciężkiego naruszenia obowiązków. Warto pamiętać, iż przy ogłoszeniu upadłości lub likwidacji możliwe jest skrócenie okresu wypowiedzenia z obowiązkiem wypłaty odszkodowania.
W praktyce przy planowaniu wcześniejsze rozwiązanie umowy na czas określony wymaga sprawdzenia, jakie przesłanki zachodzą oraz jakie prawa mają strony. Warto ustalić, ile trwa wypowiedzenie umowy o pracę na czas określony w danym przypadku, czy można zastosować rozwiązanie natychmiastowe, czy lepsze będzie porozumienie stron. Przy stanowiskach z odpowiedzialnością materialną strony mogą też umownie zmienić długość okresu wypowiedzenia zgodnie z przepisami.
