Duchowni seniorzy w Polsce mogą liczyć na różnorodne świadczenia, które zapewniają im stabilność finansową na emeryturze. Oprócz emerytur i rent wypłacanych przez ZUS, dodatkowe wsparcie oferuje Fundusz Kościelny.
Księża w Polsce, podobnie jak inne osoby aktywne zawodowo, odprowadzają składki na ubezpieczenie społeczne do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS). Kapłani zatrudnieni na podstawie umowy o pracę odprowadzają pełne składki, natomiast ci, którzy prowadzą wyłącznie działalność duszpasterską, są zobowiązani do opłacania składek w wysokości 20% podstawy. Pozostałą część składek pokrywa Fundusz Kościelny, co jest uregulowane ustawą o gwarancjach wolności sumienia i wyznania. Dzięki temu duchowni zyskują prawo do emerytury ZUS-owskiej, którą mogą pobierać od osiągnięcia wieku 65 lat. Wysokość świadczenia zależy od zgromadzonego kapitału, który może wzrosnąć dzięki dodatkowym aktywnościom zawodowym, takim jak praca katechety czy kapelana wojskowego. Po ukończeniu 75 lat księża nabywają dodatkowe świadczenie z Funduszu Kościelnego.
Liczba księży emerytów w Polsce: zmniejszający się trend
W Polsce liczba księży pobierających emerytury znacząco spadła w ostatnich latach. Jak wynika z danych, w 2023 roku świadczenia z ZUS otrzymywało około 3,5 tys. duchownych, podczas gdy w 2015 roku było ich aż 6,7 tys. Tendencja ta wynika głównie ze zmniejszającej się liczby powołań kapłańskich oraz starzejącej się populacji duchownych. Wysokość przeciętnej emerytury księży w 2023 roku wynosiła 2122 zł, a łączna suma wypłaconych przez ZUS świadczeń przekroczyła 77 mln zł. Warto zauważyć, iż podstawowa emerytura duchownych wynosi średnio 1600 zł, ale dodatkowe zarobki w innych zawodach mogą znacząco podnieść tę kwotę.
Dodatkowe świadczenia dla duchownych: renty i Fundusz Kościelny
Oprócz emerytur, księża mogą także otrzymywać renty, np. z tytułu niezdolności do pracy. W 2023 roku około 500 duchownych pobierało średnio 1766,75 zł renty, natomiast renta rodzinna dla bliskich duchownych wynosiła średnio 2211,64 zł, choć korzysta z niej niewielka liczba osób. Księża seniorzy mogą również liczyć na świadczenia z Funduszu Kościelnego, które wynoszą około 2500 zł. W połączeniu z emeryturą ZUS-owską przeciętna wysokość świadczeń wynosi około 5 tys. zł brutto miesięcznie, a w przypadku biskupów kwota ta może wzrosnąć choćby do 10 tys. zł. Wyjątkowo wysokie emerytury, jak w przypadku arcybiskupa Sławoja Leszka Głódzia, który otrzymuje 23 tys. zł miesięcznie, wynikają z dodatkowych źródeł dochodu, takich jak służba wojskowa.
Życie duchownych na emeryturze: aktywność i opieka
Zgodnie z prawem kanonicznym księża, którzy ukończyli 75 lat, powinni złożyć rezygnację z pełnienia funkcji proboszcza czy biskupa. Nie zawsze jednak ich przełożeni akceptują taką decyzję, co sprawia, iż niektórzy duchowni pozostają aktywni zawodowo. Kapłani, którzy przechodzą na emeryturę, mogą liczyć na wsparcie Kościoła, który zapewnia im mieszkanie, wyżywienie oraz inne formy opieki. Wielu seniorów decyduje się jednak na kontynuowanie działalności duszpasterskiej w ograniczonym zakresie. Wspierają młodszych kolegów, zastępując ich w parafiach, udzielają spowiedzi czy prowadzą msze w mniejszych wspólnotach.
Dlaczego liczba księży emerytów maleje?
Zmniejszająca się liczba księży-emerytów wynika przede wszystkim z demograficznego starzenia się duchowieństwa oraz spadku liczby nowych powołań kapłańskich w Polsce. W ostatnich latach obserwuje się wyraźny trend, w którym coraz mniej osób decyduje się na życie w stanie duchownym. To zjawisko wpływa nie tylko na liczbę księży aktywnych zawodowo, ale również na ogólną strukturę demograficzną Kościoła w Polsce. Malejąca liczba kapłanów wiąże się także z większym obciążeniem obowiązkami tych, którzy pozostają w służbie duszpasterskiej.
Źródło: Polsat News