7 godzin temu
Cyberbezpieczeństwo stało się jednym z kluczowych wyzwań dla przedsiębiorstw w każdej branży. Rosnąca liczba i złożoność cyberataków w Polsce generują znaczące straty finansowe i operacyjne, co zmusza firmy do poszukiwania skutecznych metod ochrony. Jednym z kluczowych elementów strategii cyberbezpieczeństwa jest inwestowanie w podnoszenie świadomości i kompetencji pracowników w zakresie ochrony przed zagrożeniami cyfrowymi.
Rynek cyberzagrożeń w Polsce – analiza statystyk incydentów
Rok 2024 był rekordowy pod względem aktywności cyberprzestępców w Polsce. Zespół CERT Polska odnotował ponad 600 000 zgłoszeń, co stanowi wzrost o 62% w porównaniu z rokiem 2023. Liczba zarejestrowanych incydentów cyberbezpieczeństwa przekroczyła 100 000, co oznacza wzrost o 29% w stosunku do poprzedniego roku. Średnio dziennie eksperci CERT Polska obsługiwali około 300 incydentów.
Najczęściej zgłaszane incydenty w 2024 roku obejmowały różnorodne formy oszustw komputerowych, stanowiące aż 94,7% wszystkich zgłoszeń. Wśród nich dominował phishing, z ponad 40 000 przypadków, gdzie cyberprzestępcy podszywali się pod znane platformy takie jak OLX, Allegro i Facebook, próbując wyłudzić dane logowania. Popularne były również oszustwa na dopłaty do paczek, opłaty zaległych mandatów, subskrypcje na serwisach streamingowych oraz oszustwa na dziecko poprzez WhatsApp. Coraz częściej obserwowano także wykorzystanie złośliwych kodów QR i fałszywych stron CAPTCHA do dystrybucji malware.
Warto zauważyć, iż w 2024 roku cyberprzestępcy coraz częściej stosowali techniki inżynierii społecznej, manipulując użytkownikami w celu skłonienia ich do samodzielnego wykonania szkodliwych działań, takich jak przesyłanie pieniędzy na wskazane konta. Zarejestrowano także 147 incydentów ransomware, co stanowi spadek o 8% w porównaniu z rokiem 2023. Najczęściej ofiarami ataków ransomware padały firmy (87 przypadków), osoby prywatne (35) oraz instytucje publiczne (25).
Badania wskazują, iż wysoki poziom cyberzagrożeń dotyka również polskie firmy. W 2024 roku aż 83% firm doświadczyło przynajmniej jednej próby cyberataku, co stanowi wzrost o 16 punktów procentowych w porównaniu z rokiem poprzednim. Zaledwie 17% firm nie odnotowało żadnego cyberataku, co jest najniższym wynikiem w historii badań. W 2023 roku 68,9% polskich firm potwierdziło wystąpienie cyberincydentu, co stanowi wzrost w porównaniu z 65,7% w roku 2022.
Inwestycje polskich firm w szkolenia z zakresu cyberbezpieczeństwa pracowników
Świadomość rosnących zagrożeń cybernetycznych skłania polskie firmy do inwestowania w różne formy zabezpieczeń, w tym w szkolenia dla pracowników. Rynek szkoleń z zakresu cyberbezpieczeństwa w Polsce wykazuje tendencję wzrostową. Prognozy wskazują, iż globalny rynek szkoleń w tej dziedzinie będzie rósł średnio o 17,4% rocznie w latach 2024-2030, osiągając wartość 13,7 mld dolarów w 2030 roku – według Grand View Research.
W Polsce obserwuje się rosnące zainteresowanie szkoleniami z cyberbezpieczeństwa, zwłaszcza po wybuchu wojny w Ukrainie, która zwiększyła ryzyko ataków hakerskich na kraje NATO, w tym Polskę. Firmy coraz częściej zdają sobie sprawę, iż pracownicy stanowią kluczowe, a zarazem potencjalnie najsłabsze ogniwo w systemie ochrony przed cyberzagrożeniami.
Oferta szkoleń z cyberbezpieczeństwa jest różnorodna, obejmując zarówno szkolenia podstawowe z zakresu cyberhigieny, jak i zaawansowane kursy specjalistyczne. Firmy szkoleniowe oferują różne formaty, w tym szkolenia online, stacjonarne oraz hybrydowe, dostosowane do potrzeb i możliwości organizacji. Programy szkoleniowe często obejmują tematy takie jak rozpoznawanie phishingu, bezpieczne hasła, ochrona danych osobowych, zasady bezpiecznej pracy zdalnej oraz reagowanie na incydenty bezpieczeństwa.
Niektóre inicjatywy, takie jak #CyberMadeInPoland Academy, oferują bezpłatne szkolenia online prowadzone przez ekspertów z branży, co może przyczyniać się do podnoszenia poziomu świadomości cyberbezpieczeństwa w polskich firmach. Ponadto, w ramach projektu “Cyberbezpieczny Samorząd”, finansowanego z funduszy europejskich, jednostki samorządu terytorialnego mogą uzyskać dofinansowanie na szkolenia z cyberbezpieczeństwa dla swoich pracowników.
Mimo rosnącej świadomości i dostępności szkoleń, badania wskazują, iż w wielu polskich firmach przez cały czas brakuje regularnych programów edukacyjnych z zakresu cyberbezpieczeństwa dla pracowników. Raport “Cyberportret polskiego biznesu” z 2024 roku ujawnił, iż ponad połowa pracowników nie przeszła żadnego szkolenia z cyberbezpieczeństwa w ciągu ostatnich 5 lat. Jedynie 39% specjalistów i menedżerów ma dostęp do tego typu szkoleń w swoim miejscu zatrudnienia.
Korelacja między wydatkami na szkolenia a częstotliwością incydentów cyberbezpieczeństwa
Ustalenie bezpośredniej korelacji między wydatkami na szkolenia a częstotliwością incydentów cyberbezpieczeństwa jest złożone ze względu na wiele czynników wpływających na bezpieczeństwo organizacji. Jednakże, liczne badania wskazują na istotny wpływ programów szkoleniowych na zmniejszenie ryzyka cyberataków.
Raport SANS Institute stwierdza, iż firmy, które systematycznie mierzą efektywność szkoleń, są w stanie zmniejszyć ryzyko cyberataków choćby o 70%. Inne badanie wykazało, iż przedsiębiorstwa łączące technologię z platformowymi rozwiązaniami bezpieczeństwa oraz zintegrowanymi szkoleniami doświadczają o 40% mniej incydentów cyberbezpieczeństwa spowodowanych przez pracowników do 2026 roku. Firmy z rozwiniętą kulturą bezpieczeństwa, która często jest wynikiem regularnych i skutecznych szkoleń, odnotowują o 52% mniej incydentów spowodowanych błędami pracowników.
Wpływ poziomu świadomości cyberbezpieczeństwa pracowników na skuteczność ochrony
Człowiek jest często wskazywany jako najsłabsze ogniwo w systemie cyberbezpieczeństwa. Około 60% naruszeń systemów ma związek z inżynierią społeczną i błędami ludzkimi. Dlatego podnoszenie świadomości cyberbezpieczeństwa wśród pracowników jest kluczowym elementem skutecznej ochrony.
Niestety, w polskich firmach poziom świadomości cyberbezpieczeństwa przez cały czas wymaga poprawy. Jak wspomniano wcześniej, ponad połowa pracowników nie uczestniczyła w szkoleniach z tego zakresu od wielu lat. Mniej niż połowa pracowników czuje się przygotowana do reagowania na cyberzagrożenia w pracy.
Jednakże, dane wskazują, iż szkolenia z cyberbezpieczeństwa są skutecznym narzędziem podnoszenia świadomości. Aż 82% specjalistów uważa szkolenia z cyberbezpieczeństwa za skuteczne. Ponad 80% specjalistów pozytywnie ocenia szkolenia z cyberbezpieczeństwa przeprowadzane w firmie. Skuteczne szkolenia budują świadomość zagrożeń na wszystkich szczeblach organizacji.
Ocena adekwatności inwestycji w szkolenia w kontekście skali zagrożeń
Biorąc pod uwagę skalę cyberzagrożeń w Polsce i wysoki odsetek incydentów spowodowanych błędami ludzkimi, obecny poziom inwestycji w szkolenia z cyberbezpieczeństwa wydaje się niewystarczający. Niski wskaźnik uczestnictwa pracowników w szkoleniach sugeruje, iż wiele firm nie traktuje edukacji w tym zakresie jako priorytetu.
Istnieje pilna potrzeba zwiększenia nakładów na kompleksowe i regularne programy szkoleniowe z zakresu cyberbezpieczeństwa dla pracowników we wszystkich sektorach w Polsce. Firmy powinny wdrożyć obowiązkowe i regularne szkolenia, dostosować ich treść do różnych ról i obowiązków, wykorzystywać interaktywne metody szkoleniowe oraz mierzyć ich efektywność.
Podsumowując, rynek cyberzagrożeń w Polsce charakteryzuje się wysoką dynamiką wzrostu liczby i złożoności ataków. Inwestycje w szkolenia z cyberbezpieczeństwa dla pracowników są kluczowym elementem skutecznej ochrony przed tymi zagrożeniami, jednakże poziom uczestnictwa w takich szkoleniach w polskich firmach jest przez cały czas zbyt niski.
Dla firm, inwestowanie w podnoszenie świadomości cyberbezpieczeństwa pracowników jest szczególnie istotne. Zaleca się włączenie tematyki cyberbezpieczeństwa do procesu onboardingu nowych pracowników oraz regularne przeprowadzanie szkoleń przypominających. Warto również rozważyć symulowanie ataków specyficznych dla sektora.
Rząd i organizacje branżowe powinny podjąć inicjatywy mające na celu promowanie i wspieranie edukacji w zakresie cyberbezpieczeństwa w całym kraju. Można rozważyć wprowadzenie zachęt finansowych dla firm inwestujących w szkolenia pracowników, wspieranie rozwoju wysokiej jakości materiałów szkoleniowych oraz prowadzenie publicznych kampanii informacyjnych na temat najlepszych praktyk cyberbezpieczeństwa.
W przyszłości, w obliczu ciągłego rozwoju cyberzagrożeń i rosnącej roli sztucznej inteligencji, inwestycje w edukację i podnoszenie świadomości cyberbezpieczeństwa pracowników będą odgrywać coraz większą rolę w budowaniu odporności organizacji na ataki cyfrowe. Ciągłe uczenie się i adaptacja do zmieniającego się krajobrazu zagrożeń są niezbędne dla zapewnienia bezpieczeństwa w cyfrowym świecie.
