Jak politycy mieszają w państwowych firmach? Premiera filmu o PKP Cargo i PKP Energetyka

Film “Upadek PKP Cargo, wzrost PKP Energetyka. Jak politycy mieszają w państwowych firmach? Historia dwóch prywatyzacji” pokazuje do czego prowadzi manualne sterowanie spółkami Skarbu Państwa przez polityków.

Głos zabierają w nim eksperci i osoby, które stały u władz spółek PKP przed, w trakcie, jak i po rządach PiS. Dzięki nim dowiadujemy się, co tak naprawdę działo się w tych spółkach w ostatnich latach i poznajemy odpowiedź na pytanie skąd wzięły się aktualne problemy w PKP Cargo i jakie działania należy podjąć, by uratować niegdyś “narodowego czempiona”.

W filmie występują:

• Jakub Karnowski, prezes PKP S.A. w latach 2012-2015
• Wojciech Orzech, prezes PKP Energetyka
• Andrzej Rzońca, profesor SGH
• Maria Wasiak, prezes PKP S.A. w latach 2011-12
• Marcin Wojewódka, p.o. prezesa zarządu PKP Cargo

Bolesny upadek spółek PKP Cargo i PKP Energetyka

Spółki PKP Energetyka została w całości sprywatyzowana a spółka PKP Cargo częściowo sprywatyzowana i wprowadzona na giełdę w 2013 roku. Jak tłumaczy Jakub Karnowski, prezes PKP S.A. w latach 2012-2015, filozofia ówczesnego zarządu była taka, żeby odsprzedać nieefektywne spółki, aby zapewnić dobrą jakość konsumentom, między innymi kupując pociągi od polskich producentów.

– Ze sprzedaży 67% spółki, bez utraty nad nią kontroli, uzyskaliśmy 2 miliardy 300 milionów złotych, a dzisiaj, po 11 latach, cała spółka jest warta 600 milionów – wylicza Karnowski i dodaje: – Wartość w pełni sprywatyzowanej PKP Energetyka zwiększyła się 3-4 krotnie. W przypadku PKP

Cargo jest to dzisiaj 1/10 pierwotnej wartości. Dlatego można powiedzieć, iż różnica pomiędzy dobra a złą prywatyzacją w horyzoncie 8 lat to mniej więcej 35 razy wartości początkowej – 300-400% vs. 10%.

Jego zdaniem, gdy spytamy spółki kolejowe o zadowolenie z usług PKP Energetyki, to wzrosło ono wtedy, gdy spółka była prywatna. – Ubolewam nad tym, iż wykorzystano pieniądze podatników, by odkupić Energetykę od prywatnego właściciela, tylko dlatego, żeby Sasin mógł powiedzieć na konferencji prasowej, iż “odkupił polską własność” bez żadnego racjonalnego uzasadnienia.

Państwowe znaczy lepsze?

– Odkupienie wcześniej sprywatyzowanych spółek PKP było czysto ideologiczne – przypomina Maria Wasiak, prezes PKP S.A. w latach 2011-12. Wskazuje, iż ostatnie lata pokazały, iż firmy państwowe są bardzo mało odporne na wykorzystanie do celów politycznych i propagandowych, co jest ze szkodą dla ich efektywności i wartości ekonomicznej. – Ta teoria, iż państwowe jest bezpieczne się dramatycznie nie sprawdziła – podkreśla.

– Całe doświadczenie PKP Cargo z lat 2015-2025 pokazuje, iż o ile politycy zajmują się realizacją bezpośrednich politycznych celów, to spółka po prostu traci – wspomina w filmie Andrzej Rzońca, profesor SGH. Jak uzasadnia, mniejsza produktywność i mniejsza zyskowność przedsiębiorstw państwowych niż w firmach prywatnych wynika z tego, iż firmy prywatne muszą kierować się w swoich decyzjach racjonalnością ekonomiczną, podczas gdy w firmach państwowych to, co wysuwa się na pierwszy plan, to kalkulacje polityczne. – Nie inwestuje się tam, gdzie można osiągnąć największe zyski, tylko w te projekty, które najsilniej zwiększały szanse wyborcze partii rządzącej – argumentuje ekspert.

Malejący udział w rynku i upolitycznienie PKP Cargo za rządów PiS odbiły się negatywnie na wycenie giełdowej przewoźnika. Dwa lata po udanym debiucie giełdowym (wzrost kursu o prawie 18%), z przyczyn politycznych transformacja została przerwana. PKP Cargo zaczęło gwałtownie tracić na wartości, choćby do 90% w stosunku do najlepszego historycznie wyniku.

Zabawa w biznes i prywatne zabawki. Wszystko na koszt państwa

– Niestety PKP Cargo było skrajnie upolitycznione od samego wierzchołka, od zarządu, rady nadzorczej po szeregowych pracowników – wyjaśnia Marcin Wojewódka, który w tej chwili pełni obowiązki prezesa spółki. Jedną z takich osób był np. stryj Prezydenta Andrzeja Dudy, Antoni Duda. – Legitymacja partyjna PiS-u oraz legitymacja związkowa NSZZ Solidarność były przepustką do kariery w tej spółce. Stryj Prezydenta, który na kolei się nie zna, zasiadał w radzie nadzorczej z kilkudziesięciotysięczną pensją.

Wojewódka dodaje, że: – PKP Cargo nie rozwijało się, ponieważ ci “Janusze biznesu”, którzy przyszli się sprawdzić, nie mieli o tym pojęcia, natomiast zajmowali się głównie własnymi potrzebami. Do tej pory nie możemy odzyskać od byłych członków zarządu np. Apple Watch’y, które sobie sprawili – grzmi. Ta spółka była traktowana jako prywatny folwark nominatów PiS – podsumowuje.

Związki związków zawodowych z PiS-em

Jakub Karnowski wspomina również o szkodliwym wpływie związków zawodowych na zarządzanie spółką. – Ostatnie lata pokazały, iż Solidarność jest związkiem zawodowym, który bezpośrednio współpracuje z PiSem.

– Tajemnicą poliszynela jest, iż o ile ktoś był zatrudniony na umowę na okres próbny na 3 miesiące, a potem chciał dalej pracować, to musiał się zapisać do NSZZ Solidarność. Myślę, iż to nie jest tylko problem PKP Cargo – dodaje Marcin Wojewódka.

W filmie odpowiada też na pytanie co łączy OSP w Skierniewicach, koło gospodyń wiejskich w Skierniewicach, Muzeum Ziemi Skierniewickiej i lokalny, skierniewicki klub sportowy. – PKP Cargo było sponsorem tych wszystkich organizacji w Skierniewicach. Dlaczego tam? A skąd pochodził pan prezes, były poseł PiS, Dariusz Seliga? – pyta retorycznie Wojewódka.

Państwowe a państwowe pisowskie

W filmie padają wyjaśnienia, iż istota działalności firmy takiej jak PKP Cargo polega na przewożeniu jak największej masy towarów na jak największe odległości. Tymczasem PKP Cargo z każdym rokiem traciło udział w rynku przewozów towarowych. W 2022 roku grupa przewiozła o 14,1% mniejszą masę towarów niż w 2012 r.

– Historia ostatnich 8 lat PKP Cargo pokazuje, iż politycy powinni trzymać się z daleka od spółki. manualne sterowanie spółkami skarbu państwa będzie się zawsze źle kończyło, tak jak historia trudnych i bardzo złych czasów PKP Cargo z lat 2016-2023, które w tej chwili musimy naprawiać – tłumaczy Wojewódka. – I naprawimy – zapowiada.

– Prywatne po prostu działa lepiej, a państwowe działa źle, szczególnie państwowe pisowskie – dodaje Jakub Karnowski.

Film “Upadek PKP Cargo, wzrost PKP Energetyka. Jak politycy mieszają w państwowych firmach? Historia dwóch prywatyzacji” jest dostępny w całości na kanale YouTube Fundacji Wolności Gospodarczej.

ZOBACZ INNE AKTUALNOŚCI

• • • • • Niemcy bronią swego banku, szkodząc Unii Europejskiej [Okiem Liberała]>>
        • Co czytać, żeby zrozumieć ekonomię? 10 książek, dzięki którym lepiej zrozumiesz gospodarkę>>
        • Apel do prezydenta Andrzeja Dudy o podpisanie ustaw o Trybunale Konstytucyjnym>>