Jak zaktywizować 4 wykluczone dotąd zawodowo grupy

5 godzin temu

Jak podaje ZPP w raporcie „Każdy talent na wagę złota – inkluzywni w zatrudnianiu”, powołując się na dane Eurobarometru, problem braku rąk do pracy dotyka w Polsce już teraz 82 proc. małych i średnich przedsiębiorstw (przy średniej w UE na poziomie 54 proc.) i będzie się pogłębiał.

Według obliczeń Eurostatu tylko w latach 2020-2029 rynek pracy skurczy się o milion pracowników. Dekadę później zmniejszy się o kolejne prawie 700 tys. pracowników, natomiast w latach 2040–2049 – niemal o 2,2 mln osób.

Inkluzywność to nie tylko kwestia etyczna, to strategiczna odpowiedź na kryzys demograficzny

W latach 2020–2029 zmiana struktury społecznej doprowadzi do skurczenia się rynku pracy aż o milion pracowników. Trend ten wymusi na pracodawcach konieczność podejmowania konkretnych działań zmierzających do aktywizacji pomijanych dotąd grup społecznych. – Inkluzywność to nie tylko kwestia etyczna, to strategiczna odpowiedź na kryzys demograficzny i niedobór siły roboczej – wskazuje Związek Przedsiębiorców i Pracodawców (ZPP).

– Dane z raportów PIE jednoznacznie wskazują, iż w Polsce do 2035 roku liczba pracowników zmniejszy się o 2,1 mln: w edukacji – o 29 proc., ochronie zdrowia – 23 proc., przemyśle – 11 proc. Z drugiej strony pomijany lub nie w pełni wykorzystywany jest potencjał szeregu grup społecznych – ocenia w rozmowie z agencją Newseria Emilia Szczukowska, analityczka ds. regulacyjnych w Departamencie Prawa i Legislacji ZPP.

Potencjał tkwi przede wszystkim w grupie osób:

przewlekle chorych,
z niepełnosprawnościami,
matek oraz ojców powracających do pracy po urlopach związanych z rodzicielstwem,
a także osób, które ukończyły 50. rok życia.

Podjęcie skutecznych działań w kierunku aktywizacji tych grup przez pracodawców i przedsiębiorców, przy realnym wsparciu państwa, może złagodzić skutki negatywnych trendów na rynku pracy w związku z widocznym brakiem wyspecjalizowanych pracowników w różnych branżach.

Wśród matek dzieci w wieku 1–3 lat współczynnik aktywności zawodowej wynosi 62 proc.

– To wielki potencjał niewykorzystanych kompetencji i ogromnej motywacji. Matki opiekujące się dziećmi to na ogół osoby bardzo dobrze zorganizowane, potrafiące koordynować wiele zadań jednocześnie, a także z silną motywacją, by z sukcesem łączyć zadania rodzinne z życiem zawodowym. Seniorzy to wielki potencjał doświadczenia, poczucie obowiązkowości, etosu pracy – wskazuje Paweł Fogt, dyr. strategii i marketingu w ZPP.

Z danych ZPP wynika, iż wśród matek dzieci w wieku 1–3 lat współczynnik aktywności zawodowej wynosi 62 proc. – o 26 pkt proc. mniej niż wśród kobiet bezdzietnych. Co trzecia matka dzieci do dziewięciu lat nie jest aktywna zawodowo. W gronie pokolenia silver aktywność zawodowa Polaków wynosi 58,4 proc., przy unijnej średniej 64,2 proc. Według danych GUS, opublikowanych w 2023 r., liczba osób powyżej 50. roku życia aktywnych zawodowo była dwukrotnie niższa niż biernych (odpowiednio 4,8 mln i 8,7 mln).

Wg 70% menedżerów choroba może być powodem odrzucenia kandydata do pracy

– Dla osób przewlekle chorych praca często bywa rodzajem terapii pozwalającej na powrót do normalnego funkcjonowania, zajęciem dającym poczucie bycia potrzebnym, a także sposobem na zdobycie środków na leczenie. Z kolei osoby neuroróżnorodne to wielki zasób kompetencji takich jak kreatywność, możliwość wykonywania wielu zadań jednocześnie czy w przypadku osób autystycznych wielka dokładność i skrupulatność – mówi Paweł Fogt.

Raport kampanii „Choroba – pracuję z nią” wskazuje, iż według 70 proc. menedżerów choroba może być powodem odrzucenia kandydata do pracy, a 40 proc. widzi wyzwania związane z potencjalnym zatrudnieniem osoby przewlekle chorej. Z kolei raport Fundacji SYNAPSIS wskazuje, iż w grupie osób neuroróżnorodnych ponad połowa dorosłych osób w spektrum autyzmu nie pracuje, mimo iż nie ma ku temu przeciwwskazań.

PKB Polski mógłby być o 9% wyższy, gdyby lepiej wykorzystać potencjał kobiet na rynku pracy

– Zestawienie tych danych jasno pokazuje niezrozumiały paradoks – coraz mniej ludzi będzie pracować, a jednocześnie odrzucany jest potencjał grup, które pracy potrzebują i poszukują – przekonuje Emilia Szczukowska.

– Druga odsłona potencjału omawianych przez nas grup ma wymiar czysto ekonomiczny. Według szeroko cytowanych danych McKinsey jeszcze z 2021 r. PKB Polski mógłby być o 9 proc. wyższy, gdyby lepiej wykorzystać potencjał kobiet na rynku pracy. To równowartość prawie 300 mld zł rocznie. Stworzenie lepszego systemu aktywizacji zawodowej osób chorych to powrót na rynek pracy kilkuset tysięcy pracowników – mówi dyr. strategii i marketingu w ZPP.

Eksperci ZPP oceniają, iż sytuacja powoli się zmienia, ale przez cały czas działania państwa w tym zakresie nie są wystarczające.

ZPP ocenia, iż konieczne jest wypracowanie rozwiązań, które wychodzą naprzeciw potrzebom rodziców, w tym kobiet decydujących się na macierzyństwo. Choć 94,4 proc. niepracujących zawodowo matek planuje powrót na rynek pracy, to 69,4 proc. boi się, iż po powrocie do pracy będą miały problemy z łączeniem pracy z wychowywaniem dzieci.

– Po pierwsze, tworzenie prawdziwie inkluzywnego środowiska pracy musi się łączyć z efektywnym wykorzystaniem elastycznych form zatrudnienia – takich jak praca zdalna, hybrydowa, zadaniowy czas pracy czy możliwość pracy w niepełnym wymiarze. Tego typu rozwiązania mają szczególne znaczenie dla rodziców powracających na rynek pracy po przerwach, osób z niepełnosprawnościami, seniorów oraz osób z chorobami przewlekłymi – tłumaczy ekspertka Związku Przedsiębiorców i Pracodawców.