Kapitalizm to…? Bierzemy pod lupę najczęstsze skojarzenia z kapitalizmem

Tablica przy stoisku FWG wypełniła się zarówno pozytywnymi, jak i negatywnymi przemyśleniami. Postanowiliśmy wyjaśnić najpopularniejsze z nich, posiłkując się „Manifestem Kapitalistycznym” Johana Norberga, który na zaproszenie FWG odwiedził tegoroczny Campus.

ZOBACZ NAGRANIE ZE SPOTKANIA Z JOHANEM NORBERGIEM

Śmierć dla planety

Przeciwnicy wolnego rynku stawiali znak równości między kapitalizmem a katastrofą klimatyczną. Twierdzili, iż wzrost gospodarczy, zwiększona konsumpcja czy korzystanie z technologii niszczą planetę.

Johan Norberg zauważa te głosy i argumentuje, iż jest odwrotnie – “Aby ujemny wzrost gospodarczy spowodował powrót do neutralnego poziomu emisji dwutlenku węgla, musielibyśmy do 2050 roku zrezygnować mniej więcej z 85% dostaw energii w skali świata. Byłaby to największa katastrofa w dziejach ludzkości”. W takiej sytuacji zagrożone byłyby m.in. produkcja żywności czy opieka medyczna.

To właśnie ludzka pomysłowość i motywacja do jej realizacji są kluczem do poprawy kondycji naszej planety. Przy gospodarce socjalistycznej fabryki nie musiały ulepszać ani metod produkcji ani samych produktów, ponieważ konkurencja nie istniała. Johan Norberg podaje przykład Szwecji z lat 90. XX wieku, która opodatkowała tlenek azotu i siarkę. “[Szwecja] Wykorzystała moc kreatywności rynku, oddając inicjatywę producentom, którzy zaczęli poszukiwać lepszych technologii”.

Wyzysk

“Wyzysk” to chyba najczęściej powtarzane słowo przez stanowczych przeciwników kapitalizmu, które zostało spopularyzowane przez Karola Marksa już w XIX wieku. Ale czy można je przełożyć na obecne realia?

Autor “Manifestu Kapitalistycznego” zwraca uwagę na automatyzację, która stoi za drastyczną różnicą pomiędzy rzeczywistością początku XIX a XXI wieku. Dzięki niej produktywność wzrasta i wbrew pozorom zwiększa się zatrudnienie. Jest to jednak inny typ pracy, ponieważ koncentruje się głównie na wspomaganiu pracy urządzeń.

Warto zauważyć, iż aktualnie pracujemy mniej niż kiedyś. “Industrializacja przyniosła przełom: liczba godzin pracy na Zachodzie spadła o połowę i w ostatnich latach przez cały czas spada, choć już wolniej” – przekonuje Johan Norberg. Co więcej, wzrasta bezpieczeństwo pracy i możliwości związane z wyborem rodzaju umowy.

Nierówności

W tym miejscu należy przyznać, iż majątek nie przypada każdemu w jednakowych częściach. Johan Norberg proponuje, żeby na te nierówności popatrzeć z innej strony. Przedsiębiorcy i innowatorzy ryzykują wiele, a i tak osiągają znacznie mniejszy zysk w porównaniu do tego, jaki otrzymują konsumenci. W końcu leki czy urządzenia ułatwiające nam codzienne funkcjonowanie nie wzięły się znikąd. Autor “Manifestu Kapitalistycznego” zauważa, iż “Nierówny dostęp do dolarów i centów nie jest tym samym, co nierówny dostęp do dobrych rzeczy w życiu. O czym świadczy fakt, iż mimo zwiększania się na Zachodzie nierówności ekonomicznych nie spada subiektywne poczucie dobrostanu”.

Chociaż różnice w dochodach na świecie są widoczne, to jednak w ostatnich latach sytuacja się poprawia. Od roku 2000 globalne nierówności znacznie zmalały. Stwierdzenie to oparte jest na współczynniku Giniego, który stosuje się do wyrażenia nierównomiernego rozkładu dochodu w skali od 1 do 100. Podczas spotkania na Campusie Johan Norberg zaznaczał, iż optymistycznie patrzy na ludzkość i jej przyszłość. “Około 200 lat temu 80% światowej populacji żyło w skrajnym ubóstwie. Aktualnie jest to około 8%. Oczekiwana długość życia wzrosła z 30 do ponad 70 lat. Nagle świat poprawił się tak, iż nasi przodkowie nie uwierzyliby, gdyby powiedziano im, iż jest to możliwe. Dlatego jestem optymistą, widziałem przeszłość i wiem, iż nie chcemy tam wracać” – zauważa Johan Norberg.

Czy kapitalizm uratuje świat?

Powyższe informacje są jedynie wstępem do debaty jaki wpływ na społeczeństwo, rynek pracy czy klimat ma wolny rynek. Aby dowiedzieć się więcej i poznać badania przeprowadzone na te tematy, zachęcamy do lektury książki “Manifest Kapitalistyczny. Jak wolny rynek uratuje świat.” Johana Norberga, którą można nabyć tutaj. Zapraszamy również do obejrzenia całego spotkania z autorem “Manifestu Kapitalistycznego” prowadzonego przez prezesa Fundacji Wolności Gospodarczej, Marka Tatałę, na YouTube.

FWG jest partnerem polskiego wydania książki “Manifest Kapitalistyczny”.

ZOBACZ INNE AKTUALNOŚCI

• • • • • Miasto, Europa, Przyszłość. FWG partnerem Igrzysk Wolności 2024>>
        • IV Wielki Finał Tour de Konstytucja. FWG partnerem trasy>>
        • Biznes to najlepsze narzędzie antywojenne. Phil Knight, twórca Nike, o roli przedsiębiorczości [LekturyFWG]>>