Kraje z najniższym wskaźnikiem dzietności na świecie w 2024 roku
Dane zebrane przez portal Statista z 2024 roku ukazują alarmujący obraz demograficzny wielu państw na świecie. Wskaźnik dzietności, czyli średnia liczba dzieci urodzonych przez kobietę w ciągu całego okresu rozrodczego, w wielu państwach spada poniżej poziomu zastępowalności, czyli 2,1 dziecka na kobietę.
W ostatnich latach wiele krajów, zwłaszcza w rozwiniętych regionach świata, notuje jednak wyjątkowo niskie wskaźniki dzietności, co rodzi poważne wyzwania zarówno społeczne, jak i ekonomiczne. To oznacza, iż kolejne pokolenia będą mniejsze od poprzednich, co może prowadzić do poważnych konsekwencji społecznych i ekonomicznych.
Według szacunkowych danych zebranych przez portal Statista, najniższe wskaźniki dzietności występują w:
- Tajwan - 1,11
- Korea Południowa - 1,12
- Singapur - 1,17
- Ukraina - 1,22
- Hongkong - 1,24
- Makau - 1,24
- Mołdawia - 1,26
- Portoryko - 1,26
- Włochy - 1,26
- Hiszpania - 1,30
- Polska - 1,32
- Montserrat - 1,33
- Mauritius - 1,36
- Bośnia i Hercegowina - 1,38
- Brytyjskie Wyspy Dziewicze - 1,38
- Japonia - 1,40
- Grecja - 1,41
- Kostaryka - 1,43
- Bahamy - 1,44
- Białoruś - 1,44
W tych krajach liczba dzieci przypadających na jedną kobietę jest o połowę niższa od średniej światowej i nie wystarcza do utrzymania stabilnej liczby ludności.
Azja w czołówce
Na czele listy państw z najniższym wskaźnikiem dzietności znajdują się głównie państwa azjatyckie: Tajwan, Korea Południowa, Singapur, Hongkong i Makau. W tych krajach wskaźnik ten wynosi mniej niż 1,25 dziecka na kobietę, co oznacza dramatyczny spadek liczby urodzeń.
Europa nie pozostaje w tyle
Europa również boryka się z problemem niskiej dzietności. Włochy, Hiszpania, Polska i Grecja znajdują się w pierwszej dwudziestce państw z najniższą dzietnością. W przypadku Polski, wartość tego wskaźnika wynosi zaledwie 1,32, co oznacza, iż jesteśmy jednym z europejskich liderów w tej negatywnej statystyce.
 | |||
Kraje i terytoria na świecie z najniższym wskaźnikiem dzietności;
|
Przyczyny niskiego wskaźnika dzietności
Wskaźnik dzietności na poziomie 1,44 lub niższym w wielu z wymienionych państw jest efektem złożonego splotu czynników ekonomicznych, społecznych i kulturowych. Wśród najważniejszych przyczyn wyróżnić można:
- Koszty życia i wychowania dzieci: W krajach rozwiniętych, takich jak Korea Południowa, Singapur i Japonia, wysokie koszty życia, edukacji i opieki zdrowotnej sprawiają, iż rodziny decydują się na mniejszą liczbę dzieci. Presja finansowa, w połączeniu z niestabilnym rynkiem pracy, skłania wiele osób do odwlekania decyzji o rodzicielstwie.
- Urbanizacja i styl życia: Przestrzenie miejskie oferują ograniczone warunki dla wychowania dużej rodziny. W miejscach takich jak Hongkong, Makau i Tajwan problemem są również niewielkie mieszkania i wysoki poziom stresu związanego z życiem w dużych aglomeracjach.
- Zmiany społeczne i kulturowe: Wzrost liczby kobiet na rynku pracy, aspiracje zawodowe oraz zmiana ról płciowych powodują, iż wiele kobiet decyduje się na rozwój zawodowy, opóźniając decyzję o założeniu rodziny. Przykładem są Włochy, Hiszpania i Polska, gdzie wartości rodzinne pozostają ważne, ale wiele młodych ludzi decyduje się na życie „singla” lub późne zakładanie rodziny.
- Migracje i depopulacja: W krajach Europy Wschodniej, takich jak Mołdawia i Ukraina, migracje zarobkowe wpływają na zmniejszenie liczby potencjalnych rodziców w kraju, co obniża wskaźnik dzietności.
- Zmiana wartości: Współczesne społeczeństwa stawiają coraz większy nacisk na indywidualizm i spełnienie zawodowe, co może prowadzić do rezygnacji z posiadania dzieci.
Skutki niskiego wskaźnika dzietności
Niski wskaźnik dzietności prowadzi do szeregu problemów społecznych i gospodarczych. Oto główne konsekwencje:
- Starzenie się społeczeństwa: W krajach z niskim wskaźnikiem dzietności rośnie odsetek osób starszych w stosunku do młodszych grup wiekowych. To z kolei zwiększa obciążenie systemów emerytalnych oraz służby zdrowia, co można zaobserwować głównie w Japonii, Włoszech i Hiszpanii.
- Niedobór siły roboczej: Malejąca liczba młodych pracowników może wpłynąć na spadek produktywności oraz zahamowanie wzrostu gospodarczego. Przykładem są Korea Południowa i Singapur, które już teraz wdrażają strategie promujące imigrację zarobkową, aby złagodzić braki w siłach roboczych.
- Zmiany społeczne i struktura rodzinna: W krajach takich jak Polska i Grecja obserwujemy stopniową transformację struktury rodziny. Wzrost liczby rodzin z jednym dzieckiem lub rodzin bezdzietnych może prowadzić do zubożenia więzi międzypokoleniowych i osłabienia wsparcia rodzinnego.
- Zagrożenie dla stabilności demograficznej: Kraje, w których wskaźnik dzietności pozostaje bardzo niski, ryzykują trwały spadek liczby ludności. W dłuższej perspektywie może to prowadzić do zmniejszenia roli takiego kraju na arenie międzynarodowej oraz osłabienia jego pozycji ekonomicznej i politycznej.
Strategie przeciwdziałania niskiej dzietności
W obliczu problemów związanych z niskim wskaźnikiem dzietności wiele państw decyduje się na wdrażanie polityk prorodzinnych, których celem jest zachęcanie obywateli do zakładania większych rodzin. Do popularnych rozwiązań należą:
Wsparcie finansowe dla rodzin: Programy socjalne, takie jak „800+” w Polsce, mają na celu odciążenie rodzin pod względem kosztów wychowania dzieci.
Opieka nad dziećmi i elastyczność pracy: W krajach rozwiniętych rośnie zainteresowanie programami zapewniającymi elastyczne warunki pracy dla rodziców, takimi jak praca zdalna czy skrócone godziny pracy, które pozwalają łączyć obowiązki zawodowe z rodzicielstwem.
Kampanie społeczne i edukacyjne: W Korei Południowej i Japonii podejmowane są kampanie społeczne promujące wartość rodziny i macierzyństwa. Przykładem jest inicjatywa „Working Families” w Singapurze, która promuje równowagę między pracą a życiem rodzinnym.
Rozwój infrastruktury dla rodzin: Budowa żłobków, przedszkoli i innych placówek opiekuńczych dla dzieci.
Przyszłość państw o niskim wskaźniku dzietności
Niska dzietność jest jednym z największych wyzwań demograficznych XXI wieku. W krajach z najniższym wskaźnikiem dzietności wyzwania demograficzne będą narastać w nadchodzących latach. Dla wielu z nich najważniejsze będzie znalezienie równowagi między promowaniem dzietności a integracją migrantów, aby uniknąć potencjalnych problemów społecznych i gospodarczych wynikających ze starzenia się populacji i malejącej liczby ludności.
Image by senivpetro on Freepik
