W trzech panelach omówiono najważniejsze wyzwania i skutki nowych regulacji.
PANEL I: Reforma rynku pracy – wpływ zmian na strategie zatrudnienia i obowiązki pracodawców
Moderatorka: Nadia Winiarska, ekspertka ds. zatrudnienia, Konfederacja Lewiatan
Uczestnicy:
- dr hab. Ewa Flaszyńska, Dyrektorka Departamentu Rynku Pracy MRPiPS
- Monika Fedorczuk, Dyrektorka Urzędu Pracy m.st. Warszawy
- Agnieszka Zielińska, Dyrektorka Polskiego Forum HR
- Marcin Grzesiak, Partner, Deloitte
Panel rozpoczął się od oceny funkcjonowania ustawy o warunkach dopuszczalności powierzania pracy cudzoziemcom. Eksperci zgodzili się, iż na pełną ocenę efektów nowych regulacji trzeba jeszcze poczekać, jednak już teraz widać istotne zmiany w funkcjonowaniu rynku.
Przedstawiciele administracji zwracali uwagę, iż ustawa miała na celu usprawnienie procedur i ograniczenie nadużyć. Średni czas rozpatrywania wniosków wynosi dziś około 50 dni, ale tempo prac urzędów różni się w zależności od regionu. Urzędy pracy pozytywnie oceniły zniesienie testu rynku pracy, który w praktyce był mało efektywną formalnością. Podkreślano jednak, iż głównym wyzwaniem jest niedoskonała infrastruktura informatyczna – systemy teleinformatyczne są przeciążone i często nie pozwalają na sprawną obsługę wniosków.
Z perspektywy rynku pracy i biznesu problemem pozostaje brak jednolitych wymagań dokumentacyjnych w różnych urzędach, co powoduje przedłużanie procedur i zwiększa niepewność pracodawców. Wskazywano także, iż przedłużające się procedury zniechęcają część cudzoziemców do podejmowania pracy w Polsce. Przedstawiciele biznesu podkreślali, iż choć pojawiły się rozwiązania takie jak digitalizacja procedur, tosama w sobie nie przyspieszyła realizacji procedur dotyczących legalizacji zatrudnienia cudzoziemców, a w praktyce pojawiły się dodatkowe obowiązki administracyjne.
PANEL II: Prawo do pobytu – prawo do pracy
Moderatorka: adw. Karolina Schiffter, Partner Zarządzający, Fragomen
Uczestnicy:
- Wojciech Szkopański, MSZ
- dr Izabela Florczak, Uniwersytet Łódzki
- Karolina Michalczyk-Mizera, Biuro RPO
- Emilia Piechota, Vialto Partners Poland
W drugim panelu dyskutowano o zmianach w zasadach legalizacji pobytu obywateli państw trzecich. Temat przewlekłości postępowań wizowych i pobytowych był jednym z najczęściej podnoszonych problemów – mimo ustawowych terminów procedury często realizowane są miesiącami, a choćby latami. Zwracano uwagę, iż różnice między urzędami wojewódzkimi są znaczące, co powoduje migrację cudzoziemców w poszukiwaniu szybszej obsługi. Brak przewidywalności generuje dla pracodawców dodatkowe koszty i utrudnia planowanie.
Przedstawiciele administracji wskazywali, iż kolejki wizowe i opóźnienia w konsulatach są wynikiem wieloletnich zaniedbań i nadmiernej liczby wydanych zezwoleń na pracę w poprzednich latach. Nowe przepisy mają służyć optymalizacji systemu i lepszemu dostosowaniu go do realnych potrzeb rynku. Eksperci prawa podkreślali natomiast, iż problem ma charakter systemowy – w urzędach brakuje kadr, a zawieszenie terminów postępowań na mocy specustawy wojennej tylko pogłębia chaos.
Dyskusja dotyczyła także elektronizacji postępowań. Z jednej strony cyfryzacja może usprawnić procesy, z drugiej – brak możliwości złożenia wniosków pobytowych przez pełnomocników budzi poważne zastrzeżenia. Zwracano uwagę, iż pełnomocnicy odgrywają istotną rolę w prawidłowym przygotowywaniu dokumentów, co odciąża zarówno pracodawców, jak i urzędników.
W końcowej części panelu poruszono kwestię wygaszania ochrony czasowej i uruchomienia systemu CUKR dla obywateli Ukrainy. Podkreślono, iż Polska nie może pozwolić sobie na utratę tej grupy pracowników, a rozwiązania muszą zapewnić stabilność zarówno cudzoziemcom, jak i pracodawcom.
PANEL III: Kontrola legalności zatrudnienia cudzoziemców
Moderator: r. pr. Robert Lisicki, Dyrektor Departamentu Pracy, Konfederacja Lewiatan
Uczestnicy:
- Marcin Stanecki, Główny Inspektor Pracy
- dr Michał Polakowski, OPZZ
- Łukasz Dudzik, Randstad Polska
Ostatni panel dotyczył nowych zasad kontroli legalności zatrudnienia.
Przedstawiciele inspekcji pracy zapowiedzieli większą liczbę kontroli, szczególnie w obszarze umów cywilnoprawnych, oraz wykorzystanie wymiany danych z ZUS do skuteczniejszej identyfikacji nieprawidłowości. Związki zawodowe pozytywnie oceniły zaostrzenie odpowiedzialności pracodawców i wyższe kary za nielegalne zatrudnianie, podkreślając, iż to realna szansa na poprawę sytuacji cudzoziemców. Zwracano jednak uwagę, iż skuteczność systemu zależy od zwiększenia zasobów Państwowej Inspekcji Pracy i lepszego wsparcia dla pracowników w zakresie znajomości prawa.
Przedstawiciele biznesu podkreślali natomiast, iż mimo zniesienia testu rynku pracy, nowe regulacje wprowadzają szereg dodatkowych obowiązków administracyjnych, które obciążają zwłaszcza mniejsze firmy. Wskazywano na potrzebę przygotowania jasnych wytycznych i praktycznych narzędzi wspierających przedsiębiorców w dostosowaniu się do nowych wymogów.
Wnioski i rekomendacje
Konferencja pokazała, iż choć nowe prawo migracyjne odpowiada na realne wyzwania rynku pracy, jego wdrożenie wymaga dalszych działań:
- ujednolicenia praktyk urzędów i poprawy infrastruktury informatycznej,
- zapewnienia większej przejrzystości i przewidywalności procedur,
- wsparcia edukacyjnego dla pracodawców i cudzoziemców,
- rozwoju elektronizacji przy jednoczesnym zachowaniu roli pełnomocników,
- wzmocnienia Państwowej Inspekcji Pracy i lepszego ukierunkowania kontroli,
- prowadzenia stałego dialogu między biznesem, administracją i partnerami społecznymi.
Projekt realizowany w ramach programu Fundusze Europejskie dla Rozwoju Społecznego 2021-2027 współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego Plus.
![Masz mniej niż 4 lata do emerytury? choćby umowa na czas określony cię chroni [Ochrona przedemerytalna]]()
