W przeddzień rocznicy wprowadzenia stanu wojennego w Polsce, działacze i związkowcy NSZZ „Solidarność”, młodzież szkolna z nauczycielami oraz mieszkańcy regionu uczcili pamięć ofiar grudnia 1981 roku, biorąc udział w uroczystej mszy św. w kościele farnym w Rzeszowie.
Proboszcz parafii farnej, ks. Jan Szczupak, powitał zgromadzonych w świątyni parlamentarzystów, przedstawicieli władz samorządowych, organizacje „Solidarności” ze sztandarami oraz nauczycieli i młodzież ze sztandarami szkół.
Eucharystii przewodniczył ordynariusz rzeszowski bp Jan Wątroba, a homilię wygłosił ks. Władysław Jagustyn, mówiąc m.in.:
– Obchodzimy 44. rocznicę wprowadzenia w Polsce stanu wojennego. 13 grudnia 1981 r. nad Polską zgasło światło wcześniej zapalone przez Solidarność. Zgasło światło nadziei na wolność, na prawdę, na sprawiedliwość, na solidarność narodową.
Noc stanu wojennego to konsekwencje tego, iż byli ludzie, którzy nie zważali na Boże przykazania, nie chcieli Bożego pokoju i sprawiedliwości, nie chcieli, iż robotnik upominał się o wolność, chleb, o swoją godność, o prawdę. Noc stanu wojennego i jego konsekwencje to wiele zła. Użyto siły przeciw narodowi.
Cierpiący jednak nie zostali sani. Od początku cierpiącym narodem był Kościół. Organizowana pomoc materialna dla rodzin i internowanych wytrwała żarliwa modlitwa Ojczyznę wolną, racz nam wrócić Panie.
Organizowana pomoc materialna, otwarcie świątyń dla twórców kultury. Na ołtarzu Ojczyzny została złożona ofiara wielu ludzi i krew męczenników, księdza Jerzego Popiełuszki, księdza Zycha, księdza Suchowolca i wielu innych cierpiących mało zidentyfikowanych. Trzeba to przypominać, gdy znów atakowany jest Kościół.
W tamtym trudnym czasie nocy stanu wojennego na ołtarzu Ojczyzny została złożona ofiara łez, cierpienia i męczeńskiej śmierci. (…)
Trzeba o tym pamiętać, iż Wigilię 1981 roku w Pałacu Apostolskim na Watykanie zapaliła się w oknie świeca na znak Solidarności z Narodem. Zapalił też świecą prezydent Reagan, przypominając, iż światło wolności nie może zgasnąć. Światła wolności nie da się zgasić. Pamiętajmy o tym i dziś. (…)
Dzisiaj jesteśmy, jako ci, którzy po części pamiętają tamtą noc, stan wojennego, tamte konsekwencje, ból, cierpienie. Niektórzy pożegnali bliskich albo zaraz, albo po stanie wojennym. Jesteśmy, jako ci, którzy się upominają. Chcemy również włączyć kolejne pokolenie.
Radość rodzi się, patrząc na młode pokolenie. Nad którym, jak ramiona dobrej matki, dobrzy nauczycieli, wychowawcy rozciągają swoje ramiona, przekazują prawdę. Nie liczą godzin, ile dzieci muszą spędzić, by uczestniczyć w patriotycznych nabożeństwach, by przygotować program patriotyczno-religijny na różne okoliczności, w szkołach, w gminach, w powiecie i w innych miejscach. (…)
Dziś stawiamy pytanie, dokąd zmierza Polska? Człowiek żyjący w grzechu woli nie słyszeć o istnieniu Boga, o Jego naukach, o Jego przykazaniach. Rozkapryszone dzieci, mówi nam Chrystus w Ewangelii. Rozkład moralności prowadzi do odejścia od Ewangelii.
Rozkład moralności według różnych przygotowanych programów prowadzi do odejścia od Ewangelii. Ludzie zebrani przez tę falę nie są zdolni do rozwijania adekwatności umysłowych, moralnych, nie są zdolni do pracy nad sobą, troski o wyższe wartości. Walka o wolność ojczyzny.
Gdzie się ma zacząć? Musi się zacząć od walki o osobistą godność i wielkość każdego człowieka. Walka ze smokiem zła toczy się w sercu człowieka. Trzeba, żeby zwyciężyła wierność i wielkość.
Trzeba modlić się o nawrócenie wrogów i nieprzyjaciół. Niechże więc polski ojciec, poseł, minister nie zabrania dzieciom uczyć się religii, bo postępuje wtedy jak car albo kanclerz niemiecki, który zabraniał pacierza w polskiej mowie, który chciał zniszczyć Polskę. Niech żaden wojewoda w kraju, czy prezydent któregoś miasta nie usuwa krzyża z przestrzeni publicznej.
Święty Jan Paweł II apelował, krzyż wrócił do szkół, urzędów, szpitali, niech on tam pozostanie. To mówił nam święty, największy z synów polskiego narodu. Przyjmijmy jako zasadę życia słowa wielkiego poety.
Nie dlatego jestem katolikiem, żem Polak, ale dlatego, iż jestem katolikiem, muszę być dobrym Polakiem. To przesłanie do nas wszystkich. A ci, którym przypadło cierpieć dla prawdy i sprawiedliwości, niech złączą swoje cierpienia z ofiarą Chrystusa, by to otworzyło wrota do wielkości wolnego narodu polskiego.
A gdy opadają czasem ręce, bo przyszło zmęczenie i zniechęcenie, niech dojdą do nas słowa Chrystusa. Odwagi, nie bójcie się, Jan jest. Podnieście głowy, nabierzcie ducha, a Maria Matka i Królowa zapewnia nas.
Nigdy ja Ciebie ludom nie rzuciłem, więc wołamy z ufnością pod Twoją obronę. Uciekamy się, Królowo Polskie. Amen.
Po Eucharystii, uczestnicy przeszli pod krzyż misyjny. Tam, uczniowie Szkoły Podstawowej im. Sybiraków w Nawsiu wraz z dyrektor Adrianną Sulimirską zaintonowali hymn państwowy, rozpoczynając drugą część uroczystości. Do zgromadzonych zwrócił się ks. Władysław Jagustyn i poprowadził modlitwę, a przewodniczący Zarządu Regionu Rzeszowskiego NSZZ Solidarność Roman Jakim przypomniał, iż 13 grudnia 1981 r. Narodowi Polskiemu komuniści wypowiedzieli wojnę.
– Tamten czas nauczył tych, którzy żyli w strachu — odwagi.
Dla wielu młodych ludzi stan wojenny jest dziś historią z podręcznika.
Ale właśnie teraz, w czasach pozornie spokojnych, tamte doświadczenia uczą nas czegoś nowego:
— iż wolność nie jest dana raz na zawsze;
— iż prawda zawsze wymaga odwagi
— iż solidarność nie jest hasłem z pomników, ale codziennym wyborem — aby widzieć drugiego człowieka, a nie tylko siebie;
— iż społeczeństwo bez pamięci staje się łatwym celem dla tych, którzy chcieliby znów decydować za obywateli.
Niech 44. rocznica stanu wojennego będzie nie tylko wspomnieniem cierpienia, ale także przypomnieniem siły ducha, który wtedy narodził się na nowo — i który dziś przez cały czas ma nas prowadzić. Sytuacja dnia dzisiejszego pokazuje, iż demony czasów komunistycznych powracają. Współautorzy stanu wojennego powracają na wysokie stanowiska w UE a także w Polsce, czy o taką Polskę walczyli, cierpieli i ginęli nasi koledzy? Na to pytanie Polacy muszą sobie dzisiaj odpowiedzieć – podsumował R. Jakim.
Następnie parlamentarzyści, przedstawiciele władz samorządowych, instytucji i stowarzyszeń złożyli wiązanki kwiatów i zapalili znicze. Byli to poseł – Ewa Leniart i senator – Józef Jodłowski, starosta rzeszowski – Krzysztof Jarosz, starosta łańcucki – Adam Krzysztoń, zastępca burmistrza Sędziszowa Młp. – Marek Pająk, radny Rzeszowa – Andrzej Szlachta oraz delegacje: Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Rzeszowie, Stowarzyszenia Osób Represjonowanych w Stanie Wojennym Województwa Podkarpackiego, nauczycieli i uczniów z Gminy Iwierzyce.
Zwieńczeniem uroczystości był utwór „Ojczyzno ma” w wykonaniu Kornelii Janowskiej, uczennicy Szkoły Podstawowej im. Sybiraków w Nawsiu oraz wspólne zdjęcie uczestników.
Uroczystość uświetniły poczty sztandarowe, które wystawiły organizacje NSZZ Solidarność:
Region Rzeszowski
Oddział ZR w Ropczycach
WSK PZL-Rzeszów
Polskie Zakłady Lotnicze w Mielcu
Oświata i Wychowanie w Rzeszowie
Zakłady Chemiczne Organika-Sarzyna
Zelmer w Rzeszowie
Urząd Marszałkowski w Rzeszowie
Rolnicy Indywidualni
oraz placówki oświatowe:
Zespół Szkół Technicznych im. Eugeniusza Kwiatkowskiego w Rzeszowie
Zespół Szkół Mechanicznych im. gen. Władysława Andersa w Rzeszowie
Zespół Szkół Nr 1 im. Ambrożego Towarnickiego w Rzeszowie
Zespół Szkół Nr 2 im. Tadeusza Rejtana w Rzeszowie
Zespół Szkół Nr 3 im. Tadeusza Rylskiego w Rzeszowie
I Liceum Ogólnokształcące im. ks. Stanisława Konarskiego w Rzeszowie
Szkoła Podstawowa Nr 14 im. Orląt Lwowskich w Rzeszowie
Szkoła Podstawowa Nr 21 im. Armii Krajowej w Rzeszowie
Szkoła Podstawowa Nr 25 im. Prymasa Tysiąclecia w Rzeszowie
Szkoła Podstawowa im. bł. ks. Jerzego Popiełuszki w Woli Zgłobieńskiej
Zespół Szkół w Iwierzycach
Szkoła Podstawowa im. Bolesława Prusa w Wiercanach
Szkoła Podstawowa im. Bohaterów Walk Chłopskich w Nockowej
Szkoła Podstawowa im. Marii Konopnickiej w Olchowej
Szkoła Podstawowa im. Marii Konopnickiej w Bystrzycy
Przed południem, po zakończeniu posiedzenia Zarządu Regionu Rzeszowskiego NSZZ „Solidarność”, obradujący działacze związkowi złożyli wiązankę kwiatów i zapalili znicze przed tablicą „Znanym i Nieznanym Ludziom Solidarności w dowód dumy i pamięci…” umieszczoną na obelisku znajdującym się na terenie siedziby regionalnej Solidarności.
* * *
W rocznicę warto też przypomnieć, iż śp. biskup Jan Niemiec, który był absolwentem pedagogiki Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Rzeszowie (1981r.) oraz Wyższego Seminarium Duchownego w Przemyślu (1987 r.), po wprowadzeniu stanu wojennego napisał dwa indywidualne listy protestacyjne. W pierwszym z dnia 26.01.1982 r. skierowanym do Sejmu PRL (z odpisem do wiadomości Episkopatu Polski i do Rady Państwa PRL) protestował przeciwko wprowadzeniu stanu wojennego, wykazując bezprawność jego wprowadzenia i zatwierdzenia przez Sejm PRL. Wobec autora listu prowadzono dochodzenie zakończone wydaniem przez Prokuraturę Rejonową w Rzeszowie w dn. 21.07.1982 r. postanowienia o umorzeniu. Drugi list z 8.02.1982 r. skierowany był do Senatu WSP w Rzeszowie w obronie krzyży (kopia listu poniżej).
