4 tygodni temu
W Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych od lat narasta kryzys – kadrowy, finansowy i zarządczy. Coraz więcej pracowników pracuje ponad siły za wynagrodzenia niewspółmierne do obowiązków. Rośnie liczba wakatów, pojawiają się sygnały o mobbingu, a frustracja sięga zenitu.
Związkowa Alternatywa – jako jedyna organizacja związkowa w historii ZUS, która przeprowadziła referendum strajkowe – przedstawia Plan Odbudowy ZUS na siedmiu filarach w roku 2026.
Filar I – Wzrost wynagrodzeń i nowa płaca minimalna w ZUS
Większość pracowników ZUS zarabia w tej chwili zaledwie kilkaset złotych powyżej ustawowej płacy minimalnej. Na wyższych stanowiskach płace są również sporo poniżej stawek rynkowych. Powoduje to odpływ fachowców i zagraża sprawnemu działaniu urzędu. To sytuacja niedopuszczalna w instytucji tej rangi i odpowiedzialności.
Postulaty:
• Wzrost wynagrodzeń zasadniczych o co najmniej 20% od stycznia 2026 roku.
• Wprowadzenie zasady: najniższe wynagrodzenie zasadnicze w ZUS = płaca minimalna + 20%.
Obecna siatka płac nie odpowiada realiom i nie uwzględnia kwalifikacji ani doświadczenia zawodowego.
Filar II – Skrócenie czasu pracy i uzupełnienie wakatów
Z powodu chronicznych braków kadrowych pracownicy są przepracowani. Liczba nadgodzin wynosi od 200 000 do 1 000 000 (miliona!) rocznie. Powszechne są sytuacje, gdzie jedna osoba realizuje obowiązki przypisane do dwóch lub więcej etatów, co prowadzi do wypalenia i absencji zdrowotnych.
Postulaty:
• Uzupełnienie braków kadrowych w trybie pilnym.
• Wprowadzenie limitów maksymalnej liczby spraw i zadań przypadających na pracownika.
• Zaniechanie przyjmowania nowych zadań przez ZUS, w sytuacji gdy siły ludzkie nie pozwalają na realizację obecnych.
• Skrócenie czasu pracy do 7 godzin dziennie (rekomenduje to ministra Dziemianowicz- Bąk, więc czas na implementację w urzędzie jej podlegającym).
Filar III. Urlopy regeneracyjne po 7 latach pracy
Wysoka presja psychiczna i odpowiedzialność w pracy w ZUS prowadzą do epidemii wypalenia psychicznego i narastającej liczby zwolnień lekarskich.
Postulat:
• Wprowadzenie pełnopłatnych, trzymiesięcznych urlopów regeneracyjnych dla pracowników ZUS po siedmiu latach pracy – z gwarancją powrotu na dotychczasowe stanowisko.
Filar IV. Przejrzystość awansów i koniec nepotyzmu
W wielu jednostkach ZUS przez cały czas powszechnie występują praktyki towarzyskiego obsadzania stanowisk kierowniczych. Skutkiem jest niska jakość zarządzania i głęboka demotywacja pracowników. Zdarzają się również przypadki kominów płacowych dla nepotów i kolesi, którzy zarabiają więcej niż inni pracownicy na takich samych stanowiskach.
Postulat:
• Wdrożenie transparentnych kryteriów awansów opartych wyłącznie na kompetencjach i wynikach pracy.
• Takie same płace, za taką samą pracę, na takich samych stanowiskach.
Filar V. Systemowe przeciwdziałanie mobbingowi
ZUS nie podejmuje skutecznych działań w odpowiedzi na zgłoszenia dotyczące mobbingu i przemocy psychicznej. Związkowa Alternatywa wielokrotnie apelowała w tej sprawie do minister Agnieszki Dziemianowicz-Bąk – bez żadnej reakcji.
Postulaty:
• Stworzenie niezależnego mechanizmu do zgłaszania nadużyć.
• Wprowadzenie instytucji rzecznika pracowników i psychologa dostępnego dla załogi.
• Zapewnienie pełnej ochrony dla sygnalistów.
• Przywrócenie do pracy naszej bezprawnie zwolnionej liderki związkowej
Filar VI. Urealnienie wizerunku instytucji
Przez lata ZUS promował się jako „Przyjazny Urząd”, posługując się tytułem kupionym od firmy-słupa. Tytuł ten został wycofany w 2024 roku, ale przez długi czas funkcjonował jako zasłona dymna dla rzeczywistych problemów wewnątrz instytucji.
Postulaty:
• Zamiast PR-owych działań oczekujemy rzeczywistego szacunku dla pracowników i warunków pracy, które na ten szacunek zasługują.
• Nawiązania do najwyższych standardów relacji na linii pracodawca-pracownik. Urząd publiczny powinien świecić przykładem dla całego rynku pracy.
Filar VII. Odrzucenie fasadowego dialogu ze strony „ugodowych” związków
W ZUS funkcjonuje wiele organizacji związkowych, które przez lata zgadzały się na niekorzystne porozumienia z zarządem, pozorując działania w interesie pracowników. Ich liderzy otrzymują najwyższe wynagrodzenia w swoich kategoriach zaszeregowania. W taki sposób szefostwo pacyfikuje opór ze strony związków. Skutecznie, bo żadna z tych organizacji nie przeprowadziła sporu zbiorowego w historii swojego istnienia. Związkowa Alternatywa zrobiła to jako jedyna w 2023 roku i konsekwentnie odcina się od korupcyjnej linii.
Fakty:
• Tylko Związkowa Alternatywa w ZUS przeprowadziła referendum strajkowe.
• Tylko my regularnie ujawniamy nieprawidłowości, w tym przypadki mobbingu, nepotyzmu i ignorowania potrzeb pracowników.
