3 miesięcy temu
Zapraszamy do lektury kolejnego raportu przygotowanego w ramach projektu „Ukraińska droga do UE. Polskie doświadczenia”. Raport został przygotowany wspólnie przez Warsaw Enterprise Institute oraz Instytut Badań nad Gospodarką i Doradztwa Politycznego. Chcemy skupić się na najbardziej wrażliwych sektorach gospodarki, które mogą stanowić istotne wyzwania jako potencjalne obszary konkurencji i sporów między polskimi i ukraińskimi przedsiębiorcami oraz omówić te obszary, które mogą stać się miejscem współpracy i wzajemnego uzupełniania się. Głęboko wierzymy, iż nasz raport i cały projekt będzie ważnym głosem w dyskursie na temat potencjalnej integracji Ukrainy z UE i pomoże przedsiębiorcom obu państw współpracować na rzecz budowania siły gospodarczej naszych państw w oparciu o wolność i swobodę gospodarczą.
W ramach raportu udało nam się wypracować rekomendacje dla Ukrainy i ukraińskich firm sektora transportu drogowego związane z przystąpieniem do UE.
Ukraina deklarując zaangażowanie w prawne i organizacyjne przygotowanie do akcesji do Unii Europejskiej, powinna podjąć realne prace przygotowawcze w obszarze transportu drogowego, tak żeby firmy ukraińskie mogły w sposób wiarygodny potwierdzić spełnienie wszelkich wymagań unijnych do wykonywania przewozów na terenie państw UE. Należy pamiętać, iż z chwilą akcesji stracą moc wszelkie umowy dwustronne z poszczególnymi państwami UE i jedyną podstawą prawnej działalności ukraińskich przedsiębiorstw transportowych będzie prawo unijne, wraz z ewentualnymi odstępstwami wynikającymi z wynegocjowanych okresów przejściowych. Podjęte prace przygotowawcze powinny dotyczyć w szczególności dostosowania przepisów ukraińskich do standardów UE, rozwiązania problemu infrastruktury granicznej, zniszczeń infrastruktury drogowej spowodowanej rosyjską agresją oraz wdrożeniem wszelkich wymagań technicznych. Działania te powinny być również elementem zapewnienia uczciwej konkurencji w relacjach dwustronnych między polskimi i ukraińskimi przedsiębiorcami. Ukraińskie firmy transportowe powinny wziąć pod uwagę, iż przejściowy okres dodatkowych uprawnień i zwolnień z rygorów proceduralnych dla podmiotów ukraińskich wywołanych rosyjską agresją niedługo się skończy i podmioty ukraińskie będą musiały dostosować się do wspólnych dla firm europejskich reguł i standardów, dlatego warto już teraz przygotować się jak najlepiej i jak najdokładniej w następujących obszarach:
- Modernizacja i rozbudowa infrastruktury granicznej
Obecne przejścia graniczne między Ukrainą a Polską nie są w stanie obsłużyć ogromnego ruchu pojazdów, w tym transportowych. Rząd ukraiński, przy wsparciu władz polskich i instytucji unijnych, powinien priorytetowo traktować budowę nowych punktów granicznych i rozbudowę istniejących, aby sprawniej zarządzać ruchem i zapewnić dostęp do terytorium Ukrainy. Infrastruktura powinna obejmować dedykowane pasy dla ciężarówek, autobusów i pojazdów prywatnych w celu ulepszenia procesów odprawy. Dodatkowo centra logistyczne z odpowiednimi kontrolami dokumentów, obiektami celnymi i udogodnieniami dla kierowców mogłyby przyspieszyć inspekcje i odprawy towarów, zmniejszając opóźnienia. Dotyczy to również zwiększenia obsady osobowej na punktach granicznych. Zatrudnienie większej liczby pracowników celnych i kontrolerów granicznych, a także wyspecjalizowanych funkcjonariuszy sanitarnych i weterynaryjnych, zmniejszyłoby zatory i przyspieszyło procedury odprawy, szczególnie dla towarów wymagających szybkiego przewozu, takich jak żywność łatwo psująca się.
- Harmonizacja przepisów
Dostosowanie ukraińskich ram regulacyjnych do standardów UE jest najważniejsze dla przygotowania Ukrainy do integracji z UE. Bez harmonizacji przepisów dotyczących dokumentacji transportowej, czasu pracy kierowców, stosowania inteligentnych tachografów cyfrowych czy spełnienia norm ekologiczności transportu i niskoemisyjności pojazdów ukraińskie firmy nie będą mogły świadczyć swoich usług na wspólnym rynku europejskim. Dodatkowo Ukraina powinna wdrożyć bardziej rygorystyczne kontrole regulacyjne, aby sprostać wyzwaniom konkurencji ze strony państw sąsiednich, zapewniając, iż przewoźnicy spełniają normy pracy i ochrony środowiska UE, co zapewni uczciwą konkurencję. Już dzisiaj, na etapie negocjacji unijnych, przedsiębiorcy ukraińscy świadczący usługi transportowe powinni stosować adekwatne przepisy i regulacje europejskie, tak aby w płynny sposób mogli wejść na wspólny rynek europejski.
- Odbudowa i poprawa wewnętrznej infrastruktury drogowej
Zniszczenia ukraińskiej sieci drogowej i mostów, szczególnie w regionach takich jak Donieck, Chersoń i Zaporoże, wymagają pilnego planu odbudowy. Proces ten powinien obejmować nie tylko naprawę istniejącej infrastruktury drogowej, ale modernizację i stworzenie nowoczesnych korytarzy transportowych, zapewniających efektywny przepływ towarów wewnątrz kraju, jak i w kierunku Polski oraz innych państw UE. Należy wzmocnić partnerstwo z UE w celu finansowania i koordynowania tych projektów infrastrukturalnych, zapewniając, iż Ukraina będzie mogła płynnie zintegrować się z europejskimi sieciami transportowymi. Będzie to szczególnie ważne już po przyjęciu Ukrainy do UE i otwarciu granic.
- Podnoszenie kompetencji zawodowych
Ukraina powinna inwestować w programy szkoleniowe, które pomogą kierowcom, menedżerom transportu i całemu personelowi firm transportowych uzyskać adekwatne certyfikaty kompetencji zawodowych, zgodnych z normami unijnymi. Władze ukraińskie powinny rozpocząć współpracę z instytucjami edukacyjnymi i stowarzyszeniami branżowymi w celu zapewnienia kompleksowego szkolenia, które zapewni, iż ukraińscy przewoźnicy będą na bieżąco z najnowszymi regulacjami oraz standardami unijnymi
i bezpiecznymi praktykami operacyjnymi.
- Stworzenie i rozwój adekwatnych systemów zarządzania transportem
Priorytetem powinna być implementacja systemów cyfrowych do licencjonowania, rejestracji i odprawy celnej. Systemy te powinny być bezpieczne, łatwe w obsłudze i zdolne do bezproblemowego udostępniania danych między agencjami celnymi i przewoźnikami. Zapewnienie dokładnych, bieżących informacji zwiększyłoby przejrzystość, poprawiło efektywność i ograniczyło korupcję ciągle obecną na Ukrainie.
Ukraina może znacząco poprawić odporność i konkurencyjność swojego sektora transportu samochodowego, pomagając mu dostosować się do standardów UE, jednocześnie wzmacniając swoją pozycję na rynku europejskim. Skoordynowane działania między Ukrainą a Polską pomogą rozwiązać problemy graniczne. Zwiększona współpraca, przejrzyste regulacje i inwestycje w infrastrukturę zapobiegną konfliktom
i promują zdrową konkurencję w działaniach biznesowych. Strona ukraińska powinna cele międzynarodowego biznesu oraz interes Wspólnoty traktować na równi i w pełni odpowiedzialnie z interesem narodowym.
Przewoźnicy polscy oraz organizacje zrzeszające przewoźników, eksperci transportu drogowego są otwarci na współpracę i pomoc Ukrainie w drodze do akcesji do Unii Europejskiej.
