Lato to czas, kiedy wielu młodych ludzi, studentów, a także dorosłych szuka sezonowego zatrudnienia za granicą. Praca przy zbiorach, w gastronomii, hotelarstwie, opiece czy budowlance to kuszące oferty, które obiecują szybki zarobek, nowe doświadczenia i interesujące podróże. Ale wśród legalnych ogłoszeń nie brakuje też tych niebezpiecznych – za którymi może kryć się handel ludźmi, praca przymusowa lub wyzysk.
Branże najbardziej narażone na nielegalne praktyki
Rolnictwo i zbiory sezonowe
Praca w polu lub sadach bywa nisko płatna, z trudnymi warunkami bytowymi, niekiedy bez dostępu do dokumentów i swobody przemieszczania się.
Gastronomia i hotelarstwo
Nieuczciwe praktyki maja miejsce w szczególności w kurortach, gdzie nieuczciwi pracodawcy wykorzystują pracowników sezonowych, każąc im pracować po kilkanaście godzin dziennie bez umów i wynagrodzenia.
Opieka nad osobami starszymi
Szczególnie opieka nad osobami starszymi w Niemczech, Austrii, Szwajcarii – ryzykowna, jeżeli trafimy na „prywatne” ogłoszenia bez pośrednictwa sprawdzonej agencji.
Budownictwo
W tej branży możesz być narażony na brak umów, zaniżone stawki, zaległości w wypłatach i trudność w wyegzekwowaniu praw pracowniczych.
Praca domowa i sprzątanie
To branża często nieuregulowana, bez zabezpieczeń socjalnych i ochrony prawnej.
Na co uważać, zanim zdecydujesz się na wyjazd?
Zanim spakujesz walizkę i podpiszesz umowę z nowym „pracodawcą”, przyjrzyj się dokładnie szczegółom oferty. To, co z pozoru wygląda jak świetna okazja, może okazać się pułapką. Oto sygnały ostrzegawcze, które powinny zapalić Ci czerwoną lampkę:
- brak umowy lub niejasna treść – jeżeli nie otrzymujesz umowy pisemnej w zrozumiałym języku, to już pierwszy czerwony alarm;
- zbyt atrakcyjna oferta – bardzo wysokie zarobki za „proste” zadania bez doświadczenia to typowa przynęta;
- brak informacji o pracodawcy – brak danych kontaktowych firmy, brak strony internetowej, niemożność zweryfikowania ogłoszenia;
- brak jasnych warunków zakwaterowania – możesz zostać ulokowany w niegodnych warunkach lub w miejscu bez możliwości swobodnego opuszczenia;
- zatrzymanie dokumentów – to absolutnie nielegalne i jedna z najczęstszych praktyk przy pracy przymusowej;
- presja na szybki wyjazd lub wpłatę zaliczki – nieuczciwi pośrednicy często żądają opłat z góry za rzekome „przygotowanie wyjazdu”.
Jeśli choć jeden z tych sygnałów pojawi się w ofercie, zatrzymaj się i zweryfikuj wszystko jeszcze raz. Pamiętaj – lepiej zrezygnować z potencjalnego zarobku niż wpaść w sidła pracy przymusowej czy handlu ludźmi. Twoje bezpieczeństwo i godność są najważniejsze.
Jak się zabezpieczyć przed oszustwem?
Choć nie każda oferta pracy za granicą kryje zagrożenie, warto przygotować się na każdą ewentualność. choćby najbardziej wiarygodna agencja czy ogłoszenie może okazać się próbą wyłudzenia lub częścią większego procederu. Dlatego zanim wyruszysz w drogę, zadbaj o swoje bezpieczeństwo – oto podstawowe kroki, które mogą uchronić Cię przed poważnymi problemami:
- sprawdź agencję zatrudnienia – korzystaj tylko z legalnie działających agencji, najlepiej zarejestrowanych w Krajowym Rejestrze Agencji Zatrudnienia (KRAZ);
- nigdy nie oddawaj dokumentów – paszport i dowód osobisty powinny być zawsze przy Tobie;
- miej kopie wszystkich dokumentów – także umowy, biletów i adresów kontaktowych;
- zapisz adres pracy i zakwaterowania – i przekaż go zaufanej osobie przed wyjazdem;
- zabezpiecz kontakt z rodziną – ustal hasło alarmowe, które wyślesz w razie problemów;
- zadbaj o roaming i dostęp do internetu – by móc gwałtownie wezwać pomoc lub zlokalizować najbliższą ambasadę.
Pamiętaj, iż Twoje bezpieczeństwo jest najważniejsze. Świadome przygotowanie i zachowanie ostrożności to najważniejsze elementy, które pomogą Ci uniknąć pułapek i niebezpieczeństw związanych z pracą za granicą. Nie wahaj się szukać pomocy i konsultować podejrzanych ofert – lepiej zapobiegać niż później żałować.
Co robić, jeżeli coś jest nie tak?
- Zadzwoń do lokalnych służb ratunkowych – 112 działa w całej Unii Europejskiej.
- Skontaktuj się z polską ambasadą lub konsulatem – mogą pomóc Ci wrócić do kraju lub udzielić wsparcia.
- Zadzwoń do Fundacji La Strada (pomoc ofiarom handlu ludźmi): z Polski: 22 628 99 99, z zagranicy (telefon dyżurny): +48 605 687 750
- Powiadom rodzinę lub znajomych – nie ukrywaj problemu!
Kiedy mówimy o handlu ludźmi?
Handel ludźmi ma miejsce nie tylko wtedy, gdy ktoś Cię siłą przetrzymuje. To także sytuacja, gdy pracujesz pod przymusem, bez umowy, nie otrzymujesz wynagrodzenia, a Twoja wolność jest ograniczona. Czasem to „tylko” obietnica pracy, która kończy się wykorzystywaniem – ale to wciąż jest poważne przestępstwo.
Wakacyjna praca za granicą może być świetną przygodą i szansą na zarobek, ale tylko wtedy, gdy jest legalna, bezpieczna i uczciwa. W czasach, gdy handel ludźmi przez cały czas jest realnym zagrożeniem, warto zachować czujność i przygotować się dobrze przed wyjazdem. Nie ryzykuj – Twoje bezpieczeństwo i godność są ważniejsze niż szybki zarobek.
Chcesz podzielić się swoją historią pracy za granicą? A może masz wątpliwości co do konkretnej oferty? Napisz w komentarzu – rozmowa może komuś uratować wakacje, a może i życie.
