2 dni temu
Te fantastyczne widokówki z przeszłości możemy oglądać dzięki kolekcji fotochromów z lat 1890-1900, przechowywanych w amerykańskiej Bibliotece Kongresu. Poznań, Gdańsk, Wrocław, Karpacz czy Międzyzdroje prezentują się na nich wspaniale. A jak to jest, iż możemy te miasta podziwiać w kolorze?
REKLAMA
Zanim pojawiły się pierwsze prawdziwie kolorowe zdjęcia, szalenie popularne były fotochromy. Tak naprawdę były to czarno-białe zdjęcia, ''kolorowane'' dodatkowym nadrukiem w wybranej palecie barw. Barwniki nanoszono na kamienie litograficzne, na których robiono kolejne odbitki, co w efekcie trochę przypominało obraz. Metodę tę wymyślił Szwajcar Hans Jakob Schmid w 1880 roku, jednakże już po I wojnie światowej stała się ona zbyt pracochłonna i mało opłacalna w porównaniu z pierwszymi prawdziwymi kolorowymi zdjęciami.
Tak wyglądała Polska przed I i II wojną światową. A jak te same miejsca wyglądają współcześnie?
Tak w okolicach lat 1890-1900 wyglądała plaża w Kołobrzegu. A tak wygląda współcześnie - jak Wam się podoba porównanie?
Plaża w Kołobrzegufot. Library of Congress | Biblioteka Kongresu | Domena Publiczna | Sławomir Kamiński, Agencja Wyborcza.pl
Teatr Wielki w Warszawie w okolicach roku 1900 prezentował się nieco inaczej. Rzeźba, która dzisiaj zdobi fasadę znajdowała się się w oryginalnych planach architekta budynku Antonio Corazziego z 1825 roku. Ostatecznie nie umieszczono jej tam, bo ograniczono wystrój budynku, kiedy kończono jego budowę po wybuchu powstania listopadowego. To Apollo, opiekun sztuk, jadący czterokonnym rydwanem. W 2002 roku z inicjatywy ówczesnego dyrektora Teatru Wielkiego Waldemara Dąbrowskiego zamieszczono na fasadzie kompozycję autorstwa Adama Myjaka i Antoniego Janusza Pastwy.
Teatr Wielki w Warszawiefot. Library of Congress | Bliblioteka Kongresu | Domena Publiczna | Waldemar Gorlewski / Agencja Wyborcza.pl
Tak w 1900 roku wyglądały Międzyzdroje. Budynek wtedy zwany ''Kurhaus'' dziś nosi zaszczytną nazwę Międzynarodowego Domu Kultury i jest wpisany na listę zabytków.
Międzynarodowy Dom Kulturyfot. Library of Congress | Biblioteka Kongresu | Domena Publiczna | fot. Sebdok | praca własna | CC BY-SA 3.0
Plac Wolności w Poznaniu za czasów zaborów nazywał się Wilhelmsplatz:
Plac Wolności, dawniej Wilhelmsplatzfot. Library of Congress | Biblioteka Kongresu | Domena Publiczna | . Jerzy - Praca własna, Domena publiczna | CC BY-SA 3.0
Zamek w Malborku uległ zniszczeniu w 1945 roku. Jednakże wcześniej trwały tam prace rekonstrukcyjne w latach 1817 - 1939. Były koniecznie po tym jak budynek popadł w ruinę - w 1774 roku Prusacy zaczęli go przekształcać w koszary, co spowodowało rozległe zniszczenia.
Zamek w Malborkufot. Library of Congress | Biblioteka Kongresu | Domena Publiczna | Kamil Gozdan / Agencja Wyborcza.pl
Molo w Sopocie jest najdłuższym tego typu obiektem na wybrzeżu Morza Bałtyckiego. Pierwszy pomost w tym miejscu miał 31,5 metra i powstał w 1827 roku. To znane nam dzisiaj molo zbudowano w 1928 roku. w tej chwili nosi imię Jana Pawła II, a jego część spacerowa ma 511,5 m długości.
Molo w Sopociefot. Library of Congress | Biblioteka Kongresu | Domena Publiczna | Mad-eye praca własna, CC BY-SA 4.0
Pałac Staszica w Warszawie, tak jak Teatr Wielki, jest projektem architekta Antonia Corazziego. Jego budowę zaczęto w 1820 roku. W 1890 roku, za czasów zaboru rosyjskiego, zdecydowano się umieścić tam cerkiew św. Tatiany Rzymianki. W latach 1892-1895 przebudowano budynek w stylu bizantyjko-rosyjskim. Elewacja została pokryta cegłą, a do tego dodano pozłacaną kopułę i 4 wieżyczki. Pierwotny wygląd przywrócono budynkowi w latach 1924-1926.
Widok na pomnik Mikołaja Kopernika w Warszawiefot. Library of Congress | Biblioteka Kongresu | Domena Publiczna | Adam Stępień / Agencja Wyborcza.pl
Żuraw w Gdańsku jest najstarszym zachowanym dźwigiem portowym w Europie:
Żuraw w Gdańskufot. Library of Congress | Biblioteka Kongresu | Domena Publiczna | Fot. Renata Dąbrowska / Agencja Wyborcza.pl
Szklarska Poręba w 1900 roku nazywała się Schreiberhau-Marienthal. Od połowy XIX wieku Szklarska Poręba jest ceniona za swój zdrowy klimat - warunki są porównywalne do tych w alpejskich wioskach położonych na wysokości 2000 m.n.p.m.
Szklarska Porębafot. Library of Congress | Biblioteka Kongresu | Domena Publiczna | AKCEPT.eu | youtube.com | kadr
Latarnia Morska Świnoujście jest najwyższą latarnią na polskim wybrzeżu, a oprócz tego, jak podaje Wikipedia, jest też najwyższą na świecie latarnią morską zbudowaną z cegły. Tak prezentowała się kiedyś i dziś:
Latarnia morska w Świnoujściufot. Library of Congress | Biblioteka Kongresu | Domena Publiczna | Artur Kubasik / Agencja Wyborcza.pl
W wypadku fotochromu przedstawiającego klasztor na Jasnej Górze w Częstochowie wkradł się błąd. Stara pocztówka podpisana jest jako Warszawa. Ale na szczęście, ten charakterystyczny budynek jest trudno pomylić.
Klasztor na Jasnej Górze w Częstochowiefot. Library of Congress | Biblioteka Kongresu | Domena Publiczna | Maciej Kuroń / Agencja Wyborcza.pl
Tak na przestrzeni ponad 100 lat zmienił się widok na Jelenią Górę. Wtedy nazywała się Hirschberg:
Jelenia Górafot. Library of Congress | Biblioteka Kongresu | Domena Publiczna | Michał Rażniewski - Urząd Miasta Jelenia Góra otrzymał zdjęcie od autora, CC BY-SA 3.0
Pałac na Wyspie w Łazienkach Królewskich doznał poważnych uszkodzeń w 1944 roku, ale dziś przywrócono go częściowo do dawnego błysku. Co prawda oba ujęcia pokazują Pałac z innych stron, ale warto popatrzeć!
Pałac na Wyspiefot. Library of Congress | Biblioteka Kongresu | Domena Publiczna | . Mariokol - Praca własna, GFDL
