Jakie normy i wymagania musi spełniać oświetlenie biurowe?

Pracodawcy, zgodnie z Kodeksem Pracy, zobligowani są do zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków pracy. Oznacza to, iż powinni dołożyć wszelkich starań, wykorzystując aktualną wiedzę oraz możliwości techniczne, takie jak np. oświetlenie, czy ergonomiczne stanowisko, aby chronić zdrowie i życie pracowników.

Natomiast w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy odnaleźć można zapisy związane z koniecznością zapewnienia oświetlenia elektrycznego w pomieszczeniach pracy. To niezbędny zabieg, choćby w przypadku, kiedy do wnętrza doprowadzone jest oświetlenie dzienne. Oczywiście dobór opraw oświetleniowych musi opierać się na Polskich Normach. O tym, jakie normy musi spełniać oświetlenie biurowe wspominamy w kolejnych akapitach.

Ponadto, w rozporządzeniu zawarto informację dotyczącą oświetlenia awaryjnego. W przypadku, kiedy zanik napięcia spowoduje przerwę w zasilaniu opraw i oświetlenie elektryczne nie zadziała, co może wpłynąć na zagrożenie życia bądź zdrowia pracowników, konieczne jest jego zastosowanie.

W celu doboru odpowiedniego oświetlenia w pomieszczeniach biurowych wykorzystuje się wytyczne. Jakie normy musi spełniać oświetlenie biurowe? W szczególności jest to PN-EN 12464-1 Światło i oświetlenie. Oświetlenie miejsc pracy. Część 1, dzięki której można odpowiednio dobrać oświetlenie miejsc pracy we wnętrzach. Natomiast wytyczne, kryteria doboru oraz terminologia dotycząca źródeł światła znajdują się w PN-EN 12665.

Miejsca pracy we wnętrzach powinny być oświetlone światłem o odpowiednich parametrach. W normie PN-EN 12464-1 opisane są właśnie wymagania związane z ilościowymi jak i jakościowymi atrybutami oświetlenia pomieszczeń oraz stanowisk pracy znajdujących się w budynkach. Dokument ten w szczególności określa minimalny poziom natężenia oświetlenia w zależności od rodzaju wykonywanych prac. Przykładowo, w przypadku czynności związanych z obsługą komputera zaleca się zapewnić natężenie światła o wartości 500 lx. W tym celu konieczne i uzasadnione ekonomicznie może być stosowanie opraw oświetlenia miejscowego.

Natomiast warto mieć na uwadze fakt, iż natężenie oświetlenia w bliskim otoczeniu zadania wzrokowego może być niższe. Jego wartość powinna być zależna od ilości światła padającego na płaszczyznę stanowiska pracy, co także można odnaleźć w powyższej normie. Jednak w tym przypadku niezbędne jest zapewnienie równomiernego rozkładu luminancji.

Rysunek 1 Minimalne wymiary obszaru bezpośredniego otoczenia i obszaru tła w stosunku do obszaru zadania i czynności (rysunek nie jest zgodny ze skalą), zalecenia z PN-EN 12464

Tabela 1 Zależność iluminacji w bezpośrednim otoczeniu do iluminacji na obszar zadań lub obszar czynności, zalecenia z PN-EN 12464

Należy także wspomnieć o pomiarze natężenia oświetlenia. Takie badania powinno wykonywać się w kilku przypadkach, m.in.:

• kiedy pracownicy określają oświetlenie jako niedostosowane do prac wykonywanych na stanowisku,
• w przypadku utworzenia nowego stanowiska pracy,
• gdy dane stanowisko pracy zostało przearanżowane,
• kiedy pomieszczenie zostało wyremontowane,
• gdy wykonano modernizację oświetlenia.
  

Natomiast pracodawca, dbając o komfort pracowników, może wyznaczyć regularne kontrole i weryfikować czy minimalny poziom natężenia oświetlenia jest zapewniony. Jak wykonywać takie badania? Kto jest uprawniony do pomiarów natężenia oświetlenia? O tym pisaliśmy tutaj.

W tej samej normie, PN-EN 12464-1, można odnaleźć także zapisy dotyczące istotnego aspektu światła, jakim jest olśnienie. Jego zalecane wartości przedstawia poniższa tabela.

Ponadto na odpowiednie oświetlenie biura istotny wpływ mają migotanie czy kierunkowość światła, o których także wspomina PN-EN 12464-1. Migotanie, nazwane także efektem stroboskopowym czy flickeringiem może znacząco wpłynąć zarówno na komfort jak i samopoczucie pracowników. Dlatego w celu ochrony pracowników przez rozdrażnieniem oraz bólami głowy wymagane jest zminimalizowanie występowania migotania światła. Natomiast z kierunkowością oświetlenia związane jest wyposażenie miejsca pracy w punktowe źródła światła, które pozwolą na regulację kąta i miejsca jego padania.

Oświetlenie stanowiska pracy biurowej powinno spełniać wymagania określone w normach i innych aktach prawnych. Natomiast nowoczesny system oświetlenia nie bazuje tylko na podstawowych parametrach światła, ale również na zastosowaniu rozwiązań energooszczędnych, w tym sterowania. Elastyczne zarządzanie światłem na stanowisku, uwzględniające potrzeby pracowników oraz oświetlenie dzienne zdecydowanie poprawia wygodę każdego użytkownika przestrzeni. Natomiast system LED zintegrowany z czujnikami ruchu oraz sensorami światła wpadającego może dodatkowo zmniejszyć zużycie energii przeznaczonej na oświetlenie.

Każdy z nas niejednokrotnie doświadczył rażącego światła, które w praktyce nazywane jest olśnieniem przykrym. Nazywany potocznie efekt olśnienia wpływa niekorzystnie na narząd wzroku ograniczając stopień widzenia i zdolności rozpoznawania.

Strumień świetlny oświetlenia LED podawany jest w lumenach. Natomiast w przypadku tradycyjnych źródeł światła zwykle jasność świecenia była określana za pośrednictwem pobieranej przez nie mocy w watach. Żeby móc choć w pewnym stopniu porównać oba źródła niezbędny jest przelicznik lumeny na waty. Dlatego w tym artykule poruszamy tą kwestie.

+48 71 733 60 50

9.00 – 16.00

Wypełnij formularz