Uroczyste obchody rocznicy rolniczych strajków w Rzeszowie odbyły się 16 lutego 2025 r. Ich organizatorami byli NSZZ RI „Solidarność”, Podkarpacka Rada Wojewódzka NSZZ RI „Solidarność” oraz Duszpasterstwo Rolników Diecezji Rzeszowskiej.
Uroczystości rozpoczęły się złożeniem wiązanek pod tablicą na Katedrze Rzeszowskiej upamiętniającą arcybiskupa Ignacego Tokarczuka i pomnikiem papieża Jana Pawła II.
Msza św. koncelebrowana pod przewodnictwem bp. seniora Kazimierza Górnego odprawiona została w kościele farnym. Homilię wygłosił ks. Jerzy Uchman, duszpasterz rolników Diecezji Rzeszowskiej.
Po Mszy św. nastąpiło złożenie wiązanek i kwiatów pod pomnikiem Tadeusza Kościuszki i pod tablicą upamiętniającą podpisanie Porozumień Rzeszowsko-Ustrzyckich na dawnym Domu Kolejarza.
Ostatnim punktem programu była konferencja rocznicowa w Domu Kolejarza zorganizowana przez SL „Ojcowizna” RP.
W obchodach uczestniczyli sygnatariusze porozumień, parlamentarzyści, przedstawiciele władz samorządowych, duchowieństwo, poczty sztandarowe organizacji rolniczych z całej Polski.
Prezydium Zarządu Regionu Rzeszowskiego NSZZ Solidarność reprezentowali przewodniczący ZR – Roman Jakim i jego zastępca Bogumiła Stec-Świderska oraz poczet sztandarowy w składzie: Andrzej Kolak, Rafał Kowalczyk i Marian Salwik.
.
Podpisanie w 1981 roku porozumień rzeszowsko-ustrzyckich było jednym z najważniejszych wydarzeń w życiu polskiej wsi i w historii naszego regionu. Kompromis, jaki udało się zawrzeć z komunistyczną władzą zażegnał niebezpieczny proces kolektywizacji rolnictwa i utorował drogę do powstania pierwszego Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego RI Solidarność.
Porozumienia rzeszowsko – ustrzyckie były czwartym i ostatnim – po Gdańsku, Szczecinie i Jastrzębiu Zdroju – porozumieniem społecznym zawartym w latach 1980-81. Nie dawały jeszcze rolnikom indywidualnym prawa do tworzenia związku zawodowego, co było głównym żądaniem strajkujących, ale sam protest i rozmowy z komunistyczną władza, oznaczały zapowiedź uznania związku rolników. W efekcie postulat został zrealizowany w maju 1981 roku.
Dokument podpisany przez protestujących i władze PRL gwarantował m.in. nienaruszalność chłopskiej własności wraz z prawem do dziedziczenia, zrównanie w prawach rolników indywidualnych z rolnictwem państwowym i spółdzielczym oraz zniesienie ograniczeń w obrocie gruntami rolnymi. Negocjacje ze stroną rządową trwały kilka tygodni. Konsekwencje strajków i negocjacji z komunistami do dziś odczuwa wielu protestujących. Porozumienie w Rzeszowie podpisano 19 lutego, 40 minut po północy. Dzień później zawarto porozumienie w Ustrzykach Dolnych. (źródło: IPN)
