Równość płci w nauce i innowacjach – co pokazuje raport She Figures 2024?

1 miesiąc temu

Czy nauka i innowacje przez cały czas są zdominowane przez mężczyzn? Unia Europejska podejmuje aktywne działania na rzecz równości płci w sektorze badań i innowacji. najważniejsze inicjatywy, takie jak Strategia na rzecz Równości Płci na lata 2020-2025, Europejska Przestrzeń Badawcza (ERA) oraz program finansowania Horyzont Europa (2021-2027), wspierają większy udział kobiet w tych dziedzinach.

Raport She Figures 2024 – aktualne dane o równości płci

Na początku 2025 roku Komisja Europejska opublikowała raport She Figures 2024. Raport który analizuje obecny stan równości płci w nauce i innowacjach. Dokument przedstawia najważniejsze statystyki dotyczące ścieżek kariery, warunków pracy oraz obecności kobiet na stanowiskach decyzyjnych.

Kobiety w edukacji i badaniach naukowych

Więcej kobiet na studiach, ale mniej na doktoratach – kobiety częściej niż mężczyźni kończą studia licencjackie, także w dziedzinach STEM (nauka, technologia, inżynieria, matematyka). Jednak na poziomie doktoranckim ich liczba spada (8% wobec 11% mężczyzn).
Równowaga płci w doktoratach? Nie do końca – ogółem kobiety stanowią 48% doktorantów w UE, ale wciąż są niedoreprezentowane w informatyce, inżynierii i budownictwie (poniżej 40%).
Mniej kobiet na najwyższych stanowiskach akademickich – choć na niższych poziomach kariery akademickiej równość płci jest niemal osiągnięta, tylko 30% profesorów to kobiety. Jeszcze gorzej wygląda sytuacja na stanowiskach kierowniczych w instytucjach badawczych – tylko 26% liderów to kobiety.

Warunki pracy i luka płacowa w nauce

Niepewne zatrudnienie – kobiety i mężczyźni w sektorze akademickim mają podobny poziom niepewnego zatrudnienia (19%), ale kobiety częściej pracują w niepełnym wymiarze czasu (20% wobec 15% mężczyzn).
Mobilność międzynarodowa – kobiety są mniej skłonne do podejmowania pracy za granicą; ich mobilność międzynarodowa jest choćby dwukrotnie niższa niż u mężczyzn.
Luka płacowa – w sektorze naukowym kobiety zarabiają średnio o 20% mniej niż mężczyźni, przy czym różnice rosną wraz z wiekiem.

Jawność wynagrodzeń daje szansę na przeciwdziałanie zjawisku luki płacowej – mówi prof. Marcin Wiącek, Rzecznik Praw Obywatelskich.

Posłuchaj całej wypowiedzi RPO. Dalsza część tekstu jest pod filmem

Kobiety w publikacjach naukowych i patentach

Nierówność w publikacjach – udział kobiet jako autorek publikacji naukowych maleje na wyższych etapach kariery. W latach 2018-2022 tylko 16% zespołów autorskich było zrównoważonych pod względem płci.
Brak kobiet w patentowaniu – tylko 9% zgłaszających patenty to kobiety, a ich udział nie zwiększył się od dekady.

Wyzwania i przyszłość równości płci w nauce

Raport She Figures 2024 wskazuje na stopniowy postęp w równości płci w nauce i innowacjach. Podkreśla jednak utrzymujące się bariery. Główne problemy to:

Niedostateczna reprezentacja kobiet w sektorze prywatnym.
Nierówności płacowe w nauce i innowacjach.
Ograniczony dostęp do stanowisk kierowniczych i patentowania.

UE dąży do eliminowania tych barier poprzez polityki równościowe i programy wspierające kariery kobiet w nauce i technologii. Czy zmiany przyspieszą w kolejnych latach? Czas pokaże. Problemy które opisuje Raport są również widoczne w świecie polskiej nauki.

Źródło: She Figures Index