6 dni temu
Warszawa, 13.09.2024 (ISBnews) – Sejm przyjął większość poprawek do ustawy o Trybunale Konstytucyjnym, w tym m.in. te dotyczące poszerzenia katalogu urzędów i funkcji, których sprawowanie ogranicza możliwość kandydowania do TK bez zachowania czteroletniej “karencji”, złożenie ślubowania przez nowo wybranego sędziego TK przed notariuszem w razie niemożności złożenia przed prezydentem oraz jawności oświadczeń majątkowych.
Zgodnie z poprawkami, osoba, która sprawowała urząd radnego gminy, powiatu albo sejmiku województwa, wójta (burmistrza, prezydenta miasta), starosty albo członka zarządu województwa, będzie mogła kandydować na stanowisko sędziego Trybunału wówczas, gdy od zakończenia pełnienia tych funkcji upłynęły co najmniej 4 lata.
Ponadto przyjęte przez Sejm poprawki zakładają, iż sędzia TK wybrany przez Sejm będzie miał możliwość złożenia ślubowania przed notariuszem w razie niemożności jego złożenia wobec prezydenta RP. Oświadczenia majątkowe sędziów TK mają być jawne. Zgodnie z poprawkami Senatu, zażalenie na postanowienie prezesa TK o odmowie wszczęcia postępowania dyscyplinarnego rozpatrywać będzie Zgromadzenie Ogólne Sędziów TK zamiast pełnego składu.
Zrównano wszystkich sędziów TK w stanie spoczynku w zakresie dopuszczalnego wymiaru czasu pracy naukowej (na pełnym etacie). Ponadto sędzia TK nie będzie mógł orzekać w sprawie aktu prawnego, w którego wydaniu kiedykolwiek uczestniczył jako poseł lub senator. Senat będzie uczestnikiem postępowań przed TK w sprawach konstytucyjności umów międzynarodowych ratyfikowanych za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie. Rzecznik Praw Dziecka i prezes NIK będą mogli brać udział w każdym postępowaniu przez TK tak, jak jest to w wypadku Rzecznika Praw Obywatelskich.
Ustawa o Trybunale Konstytucyjnym zwiększa kompetencje Zgromadzenia Ogólnego Sędziów TK. W szczególności chodzi o powierzenie ZOSTK kompetencji wyboru składów orzekających i dokonywania w nich zmian. Proces ten ma mieć charakter kolegialny i transparentny, gwarantujący niezależność składów orzekających. Ustawa przywraca zasadę, iż rozpoznanie sprawy w pełnym składzie wymaga udziału co najmniej 9 sędziów TK.
Poszerzony ma zostać krąg podmiotów mogących zgłaszać kandydatów na sędziów TK. Obok prezydium Sejmu i grupy 50 posłów kandydatów będą mogli zgłaszać: prezydent RP, grupa co najmniej 30 senatorów, Zgromadzenie Ogólne Sędziów Sądu Najwyższego, Zgromadzenie Ogólne Sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego, Krajowa Izba Radców Prawnych, Naczelna Rada Adwokacką oraz Krajowa Rada Prokuratorów.
Sędziowie TK mają być wybierani przez Sejm większością 3/5 głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów. Kandydaci mają mieć od 40 do 70 lat i w 4-letnim okresie poprzedzającym wybór nie mogą sprawować mandatu posła, senatora lub posła do Parlamentu Europejskiego, być członkiem Rady Ministrów ani partii politycznych.
Ustawa zakłada kilka etapów wyboru sędziów do TK, m.in. otwarte wysłuchanie publiczne kandydatów oraz opiniowanie przez Krajową Radę Sądownictwa pod kątem predyspozycji do zajmowania stanowiska sędziego. Ustawa skraca kadencję prezesa TK do trzech lat z prawem do powołania na drugą. kadencję.
Ustanawia 14-dniowy termin odebrania ślubowania sędziowskiego przez prezydenta RP, liczony od dnia wyboru przez Sejm. Ustawa rozszerza zakres rozpoznawania skarg konstytucyjnych. Zakłada też, iż składy orzekające w sprawach dyscyplinarnych w Trybunale będą losowane spośród sędziów TK i sędziów TK w stanie spoczynku. Ustawa przywraca też przywileje dla pracowników Kancelarii TK w przypadku ich przechodzenia do innych zawodów prawniczych. Umożliwia pozbawienie prawomocnym orzeczeniem sądu dyscyplinarnego statusu sędziego TK w stanie spoczynku.
Łagodzi natomiast ograniczenia dotyczące dodatkowego zatrudniania sędziów TK w stanie spoczynku, umożliwiając im objęcie stanowiska w organie państwowym (w stosunku do którego obowiązuje zakaz przynależności do partii politycznej) lub w międzynarodowych organach sądowych, ale z zawieszeniem prawa do uposażenia. Ustawa ogranicza do połowy pełnego etatu dodatkowe zatrudnienie sędziów TK w charakterze nauczyciela akademickiego lub pracownika naukowego.
(ISBnews)
