1 dzień temu
Zgodnie z art. 17 Kodeksu pracy, pracodawca ma obowiązek wspierania rozwoju zawodowego pracowników. Oznacza to stworzenie warunków sprzyjających doskonaleniu zawodowemu, choć nie nakłada obowiązku organizowania szkoleń.
Obowiązek podnoszenia kwalifikacji
Obowiązek podnoszenia kwalifikacji w sposób szczególny dotyczy młodocianych pracowników, wobec których pracodawca jest zobowiązany do skierowania do szkoły lub zapewnienia kształcenia w innej formie. W niektórych branżach, takich jak administracja publiczna, obowiązek podnoszenia kwalifikacji ma charakter służbowy i wynika z konieczności zapewnienia prawidłowego wykonywania zadań publicznych.
Pojęcie podnoszenia kwalifikacji zawodowych
Podnoszenie kwalifikacji zawodowych odnosi się do zdobywania lub uzupełniania wiedzy i umiejętności niezbędnych do wykonywania aktualnej lub przyszłej pracy. Zgodnie z art. 103¹ § 1 kodeksu pracy, są to działania podejmowane przez pracownika za zgodą lub z inicjatywy pracodawcy, mające na celu nabycie kwalifikacji wymaganych do wykonywania pracy określonego rodzaju lub na danym stanowisku.
Zgodnie z ugruntowanym orzecznictwem, obowiązek ułatwiania podnoszenia kwalifikacji (art. 94 pkt 6 kodeksu pracy) nie oznacza, iż pracownik może żądać od pracodawcy zorganizowania konkretnego szkolenia (np. komputerowego) – tak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z 25 maja 2000 r. (sygn. akt I PKN 657/99).
Umowa szkoleniowa
Jeżeli proces podnoszenia kwalifikacji zawodowych odbywa się za zgodą lub z inicjatywy pracodawcy, strony mogą zawrzeć tzw. umowę szkoleniową. Dokument ten reguluje wzajemne prawa i obowiązki związane z kształceniem. Pracownik, który rozpoczął naukę z własnej inicjatywy, może w trakcie jej trwania wystąpić do pracodawcy o wyrażenie zgody na kontynuację nauki w ramach podnoszenia kwalifikacji zawodowych.
Warto podkreślić, iż pracodawca nie jest zobowiązany do zawarcia umowy szkoleniowej, o ile nie zamierza wiązać pracownika obowiązkiem pozostania w zatrudnieniu po zakończeniu nauki. Co istotne, w przypadku powtarzania semestru lub roku z powodu niezadowalających wyników, pracodawca może odmówić dalszego wsparcia.
Uprawnienia pracownika podnoszącego kwalifikacje
Pracownik, który podnosi kwalifikacje zawodowe, może korzystać z szeregu uprawnień, takich jak: urlop szkoleniowy, zwolnienie z całości lub części dnia pracy w celu uczestnictwa w zajęciach.
Za okres urlopu lub dni, w których pracownik był zwolniony z obowiązków służbowych, przysługuje mu wynagrodzenie. Ponadto pracodawca może zapewnić dodatkowe świadczenia, takie jak pokrycie kosztów kształcenia, zwrot kosztów przejazdu, zakup podręczników, zakwaterowanie.
W przypadku otrzymania takich świadczeń, pracownik może być zobowiązany do pozostania w stosunku pracy przez określony czas – tzw. obowiązek „odpracowania”. Zgodnie z art. 103⁵ pkt 2 kodeksu pracy, okres ten nie może przekraczać 3 lat i rozpoczyna się dopiero po zakończeniu procesu kształcenia. Umowa szkoleniowa nie może zawierać postanowień mniej korzystnych niż przewidują to przepisy Kodeksu pracy.
Wymiar urlopu szkoleniowego
Wymiar urlopu szkoleniowego jest ściśle określony przez przepisy:
- 6 dni – przysługuje pracownikowi przystępującemu do egzaminów eksternistycznych, egzaminu maturalnego lub egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe,
- 21 dni – przysługuje pracownikowi będącemu na ostatnim roku studiów w celu przygotowania pracy dyplomowej oraz przystąpienia do egzaminu dyplomowego.
Podsumowanie
Z powyższego wynika, iż choć pracodawca nie ma bezwzględnego obowiązku organizowania szkoleń, jest zobowiązany do wspierania rozwoju zawodowego pracowników, m.in. poprzez umożliwienie im uczestnictwa w kształceniu. Zapewnienie dni wolnych czy też zawarcie umowy szkoleniowej to jedne z narzędzi realizacji tego obowiązku.
Źródło: Graś i Wspólnicy / Aleksandra Tomczyk
